„Namalować katolicyzm od nowa”. Wkrótce wystawa współczesnych obrazów Jezusa Miłosiernego

Obrazy, co ważne, zostały wykonane zgodnie ze wskazówkami zapisanymi w „Dzienniczku” przez św. siostrę Faustynę Kowalską. Projekt powstaje we współpracy z teologami, historykami sztuki i filozofami. Dzięki współpracy z Diecezją Warszawsko-Praską obrazy służyć będą celom kultowym. Dzień po otwarciu wystawy odbędzie się konferencja naukowa poświęcona współczesnej sztuce sakralnej.

Do projektu zostali zaproszeni następujący artyści: Jarosław Modzelewski, Ignacy Czwartos, Wincenty Czwartos, Jacek Dłużewski, Wojciech Głogowski, Jacek Hajnos OP, Krzysztof Klimek, Bogna Podbielska, Beata Stankiewicz i Artur Wąsowski.

Inicjatorzy przedsięwzięcia – Instytut Kultury św. Jana Pawła II z Papieskiego Uniwersytetu św. Tomasza z Akwinu (Angelicum), Fundacja Świętego Mikołaja oraz Teologia Polityczna – podkreślają, że nie chodzi o kolejne kopie istniejących już wizerunków, ale o obrazy wysokiej klasy artystycznej wyrażone współczesnym językiem malarskim.

„Zaprosiliśmy do projektu wielkich artystów, prosząc ich, żebyśmy razem mogli rozpocząć niezwykle ważną robotę: żeby artyści, teologowie i historycy sztuki usiedli ze sobą wspólnie i żeby z tego zrodziła się nowa sztuka sakralna” – mówi Dariusz Karłowicz, prezes Fundacji Świętego Mikołaja, pomysłodawca przedsięwzięcia i kurator wystawy. „Chcielibyśmy dać szansę na stworzenie dzieł, które inaczej by nie powstały” – dodaje. „Problemem, z którym trzeba się zmierzyć, jest głęboki kryzys wielkiej tradycji katolickiego malarstwa religijnego. Po raz pierwszy od stuleci prawdy wiary nie przemawiają do wiernych współczesnym językiem obrazowania. Głośna sztuka albo w ogóle nie odnosi się do chrześcijańskiej nauki i życia, albo jest jawnie antychrześcijańska. Dokumenty Kościoła mówią wyraźnie, że wielka sztuka powinna być obecna w świątyniach, jednak praktyka jest inna. Wyrażenie nauki Chrystusa językiem kolejnego pokolenia jest obowiązkiem tych, którzy mają przekazać światu Prawdę. To rodzaj naszej współpracy w dziele Wcielenia – kontynuuje Karłowicz. Sztuka sakralna znajduje się na najwyższym poziomie trudności – tu nie chodzi o publicystyczne szarże, ale o Prawdę i Piękno. Zaczynamy od arcytematu, od centrum chrześcijańskiego życia i od centrum religijności naszych czasów, od obrazu Miłosierdzia Bożego”.

Artyści przed przystąpieniem do pracy odbyli staranne przygotowanie. Wysłuchali cyklu wykładów, w których trakcie bp prof. Jacek Grzybowski, dr Dorota Lekka i dr Izabela Rutkowska starali się z różnych ujęć naświetlić problematykę Bożego Miłosierdzia – od strony teologicznej, dokumentów Kościoła i nauczania papieskiego na temat sztuki oraz wszystkich zapisów odnoszących się do wizerunku Chrystusa, zamieszczonych przez s. Faustynę w „Dzienniczku”. W ramach przygotowania do pracy malarze odwiedzili Wilno, gdzie znajduje się obraz autorstwa Eugeniusza Kazimirowskiego – pierwszy, który powstał po otrzymaniu przez polską mistyczkę polecenia od Chrystusa namalowania wizerunku wcielonego Miłosierdzia.

„Mam poczucie zainicjowania czegoś bardzo ważnego. Czegoś, czego w takiej formie nie było. Temat Miłosierdzia Bożego widzę jako największe moje wyzwanie” – mówi prof. Jarosław Modzelewski, malarz, rysownik, pedagog, współtwórca słynnej „Gruppy”. „Kiedy dostałem propozycję zmierzenia się z tematem Miłosierdzia Bożego, to chyba był pierwszy krok z zewnątrz, który popchnął mnie do myślenia na serio o możliwości takiego obrazu. Zresztą obecne było od początku pytanie: czy taki obraz jest w ogóle możliwy teraz? Czy w ogóle współczesny malarz może serio podejść do takiego tematu, do takiego motywu? Bardzo trudne zadanie” – dodał. 

„Ten temat nie jest ikoną do powielania, ale formą żywą do kształtowania współczesnym językiem, żeby ta współczesna forma malarska była odpowiedzią na malarski temat, który jest ciągle obecny” – mówił prof. Jacek Dłużewski, wykładowca wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych.

Już teraz większość z prezentowanych obrazów ma zarezerwowane miejsce w kościołach diecezji Warszawsko-Praskiej, która zaangażowała się w akcję. Zakup obrazów zadeklarowali ks. bp Jacek Grzybowski oraz proboszczowie: ks. prał. Krzysztof Cyliński, ks. Dariusz Marczak, ks. prał. Witold Gajda, ks. prał. Andrzej  Kuflikowski, ks. prał. Ryszard Ladziński, ks. prał. Emil Owczarek, ks. Marek Twarowski, ks. prał. Krzysztof Ukleja i ks. prał. Sławomir Żarski.

„Chrześcijaństwo i sztuka spotykają się w wielu zasadniczych sprawach. Łączy je cześć dla prawdy, dobra, piękna i wolności, łączy zachwyt nad każdą formą Bożej epifanii, zbliża do siebie przeczucie ładu kryjącego się w tym i poza tym, co widzialne” – powiedział bp prof. Jacek Grzybowski, biskup pomocniczy Diecezji Warszawsko-Praskiej, duchowy opiekun przedsięwzięcia. „Jestem pełen nadziei, że tak wspaniale rozpoczęte spotkanie sztuki i religii, Kościoła i artystów stanowi zapowiedź kolejnych niezwykłych wydarzeń duchowych i artystycznych. Mówię to świadom naszej odpowiedzialności za to dzieło. Mecenat dzieł sztuki – dzieł, które są piękne, mądre i głębokie, bo swoją artystyczną wizją ukazują wielkie dzieła Boże – to niewątpliwy obowiązek Kościoła” – dodał. 

„W naszej wierze jesteśmy przyzwyczajeni do pewnych schematów, lecz Kościół jest przestrzenią, w której zawsze można coś udoskonalić, odkryć ponownie. Choć tekst Biblii się nie zmienia, to zawsze odczytujemy go na nowo. Tak też jest z nowymi obrazami Jezusa Miłosiernego: łączą relacją odwiecznego Boga i współczesnego człowieka” – mówi ks. prał. Krzysztof Ukleja, duszpasterz parafii Najświętszego Serca Maryi.

Namalowanie współczesnych obrazów Jezusa Miłosiernego było możliwe dzięki wsparciu prywatnych mecenasów sztuki. „Mecenat, ale mecenat mądry i odpowiedzialny, to sprawa najwyższej wagi. Sztuka potrzebuje talentu i inteligencji – ale potrzebuje też sponsora. Nie ma zamówień, nie ma sztuki. Przedsięwzięcie to w całości finansowane jest przez prywatnych sponsorów z Polski – dobrych przyjaciół Fundacji Świętego Mikołaja i Teologii Politycznej. Chciałbym im bardzo podziękować za ich rozmach, hojność i bezinteresowność. Są to: Danuta i Krzysztof Domareccy, Jolanta i Mirosław Gruszkowie, Wojciech Piasecki, Dorota i Tomasz Zdziebkowscy” – mówi Dariusz Karłowicz, prezes Fundacji Świętego Mikołaja, pomysłodawca przedsięwzięcia i kurator wystawy.

Wystawa jest częścią projektu „Namalować katolicyzm od nowa”, którego celem jest ożywienie sztuki sakralnej, przez powrót do kościoła obrazów wysokiej klasy artystycznej i ożywienie mecenatu kościelnego sztuki wysokiej.

„Bez sacrum kultura umiera, prowadzi donikąd, zjada własny ogon – w najlepszym wypadku staje się publicystyką albo pełni funkcje dekoracyjne. Okazuje się bezsilna, pozbawiona miary. Nie przemienia, nie daje nadziei zbawienia, nie wyzwala” –  mówi Dariusz Karłowicz, prezes Fundacji Świętego Mikołaja, pomysłodawca przedsięwzięcia i kurator wystawy.

Namalowanie obrazu Miłosierdzia Bożego jest pierwszym etapem działań zaplanowanych na przyszłość. W kolejnych latach organizatorzy zaproszą artystów do zmierzenia się z innymi tematami, które są kluczowe dla chrześcijańskiej wiary i wyobraźni, a zarazem przez całe stulecia były istotne dla dziedzictwa europejskiej kultury.

Wernisaż: 9 listopada godz. 18:00
Miejsce: Krużganki Klasztoru Ojców Dominikanów w Krakowie // ul. Stolarska 12
Wstęp: bezpłatny
Wystawę będzie można zobaczyć do 6 stycznia 2023 r.