Peter Seewald wyjaśnia, dlaczego Benedykt XVI zrezygnował z papieskiego urzędu

Biografia „Benedykt XVI - jedno życie” miała się ukazać wiosną 2019 roku. Książka zawiera nowe informacje i spostrzeżenia autora po rozmowach z papieżem emerytem, z jego bratem i ludźmi z jego najbliższego otoczenia.

93-letni Benedykt XVI wyjaśnił w niej motywy i znaczenie swojej rezygnacji. Zaprzeczył, jakoby przyczyną tego wyjątkowego kroku w historii Kościoła, były przypadki korupcji w Watykanie lub skandal Vatileaks, w którym jego kamerdyner przekazał dziennikarzowi tajne dokumenty. „Moja rezygnacja nie miała z tym wszystkim absolutnie nic wspólnego”, podkreślił papież emeryt, tłumacząc, że stało się dla niego jasne, że w jego wieku, oprócz ewentualnej demencji, „będą możliwe również inne formy niedostatecznej zdolności do prawidłowego sprawowania urzędu”.

W tym kontekście były papież ujawnił, że podobnie jak jego poprzednicy, Paweł VI i Jan Paweł II, podpisał warunkowe oświadczenie o rezygnacji „w przypadku choroby, która uniemożliwia prawidłowe sprawowanie urzędu” i że uczynił to już „stosunkowo wcześnie” po rozpoczęciu pontyfikatu w 2005 roku. Ujawnił także, że wbrew wcześniejszym zamiarom, teraz na emeryturze napisał swój duchowy testament; nie poinformował jednak o jego treści.

Benedykt XVI szczegółowo odniósł się też do krytyki jego rezygnacji ze strony teologów. Tłumaczył, że nowo utworzoną przez niego funkcję „papieża emeryta” można porównać do urzędu biskupa, który zrezygnował z powodu wieku. Wskazał, że tę postać prawną można również zastosować do biskupa Rzymu i dodał, że „ta forma prawno-duchowa nie pozwala na współistnienie dwóch papieży, a stolica biskupia może być obsadzona tylko przez JEDNĄ osobę”.

Swoją obecną sytuację papież emeryt porównał do sytuacji starego rolnika w Bawarii, który przekazał gospodarstwo swojemu synowi, mieszka w mniejszym domu i swoje prawa ojcowskie przepisał na syna. Benedykt XVI stanowczo sprzeciwił się zarzutom, jakoby po rezygnacji ingerował w publiczne debaty. Nazwał to „złośliwym zniekształceniem rzeczywistości” i zasugerował, że są „powody, dla których chce się po prostu wyłączyć” jego głos.

Mówiąc o relacjach ze swoim następcą powiedział, że dziękuje Bogu za to, iż „serdeczne podejście papieża Franciszka” pozwoliło mu zrealizować ideę papieża emeryta. Od czasu pierwszego spotkania z Franciszkiem po jego wyborze w 2013 roku istnieje między nimi osobista przyjaźń, która od tego czasu „nie tylko pozostała, ale wzrosła”.

Papież emeryt skrytykował również „rozpowszechnioną na świecie dyktaturę ideologii pozornie humanistycznych”, która zagraża również Kościołowi i papiestwu. Ten, kto im się sprzeciwia, jest wykluczany z konsensusu społecznego. Jako przykład Benedykt XVI wymienił kwestię małżeństw homoseksualnych, aborcji i „tworzeniu człowieka w laboratorium”.

„Współczesne społeczeństwo jest w trakcie formułowania antychrześcijańskiego credo, opieranie się któremu jest karane ekskomuniką społeczną”, stwierdził Benedykt XVI. A myśląc o sytuacji Kościoła w XXI wieku podkreślił, że „dotychczasowe wydarzenia pokazały, iż kryzys wiary doprowadził przede wszystkim także do kryzysu życia chrześcijańskiego”.

Joseph Ratzinger, wcześniej profesor teologii na wielu uniwersytetach niemieckich, został mianowany w 1977 r. arcybiskupem Monachium i Fryzyngi. W 1981 r. Jan Paweł II powierzył mu urząd prefekta Kongregacji Nauki Wiary. Na konklawe w 2005 r. został wybrany papieżem. Benedykt XVI był pierwszym papieżem Niemcem od czasów Wiktora II (1055-57). W 2013 r. zrezygnował z urzędu Następcy św. Piotra i od tego czasu żyje w klasztorze na terenie Ogrodów Watykańskich. 16 kwietnia ukończył 93 lata.

65-letni Peter Seewald ma już na swoim koncie kilka tomów obszernych wywiadów z Benedyktem XVI. „To wielki ciężar na moich barkach” – mówi autor podkreślając, że praca nad pełną biografią wymagała czasu i procesu refleksji.

W przeszłości Seewald kilkakrotnie bronił Benedykta przed jego krytykami. Po opublikowaniu książki-wywiadu „Ostatnie rozmowy”, w której papież senior w sposób wyraźny skrytykował Kościół w Niemczech, Seewald zwracał krytykom uwagę na ich podwójną moralność: „Kiedy Franciszek krytykuje Kurię, wszyscy klaszczą brawo. Kiedy Benedykt mówi o problemach w jego ojczyźnie, są bardzo oburzeni”. Zamiast „szorstkiego odrzucenia” Seewald proponował samokrytyczne lektury diagnoz, stawianych przez Benedykta XVI. Jak widać, wiele z nich nie zostało do dziś zrealizowanych, gdyż Kościół i wiara w Niemczech przeżywają dramatyczny kryzys.

Wśród książek-wywiadów, które na temat wiary i Kościoła przeprowadził Peter Seewald z Josephem Ratzingerem, a później z papieżem Benedyktem XVI są: „Sól ziemi”, „Bóg i świat”, „Światło świata” oraz opublikowana w 2016 r. „Benedykt XVI: Ostatnie rozmowy”. Najbardziej szczegółowa dotychczas biografia jest autorstwa samego Josepha Ratzingera. „Aus meinem Leben (1927-1977)” (Moje życie) ukazała się w 1998 roku.

Jak poinformowało wydawnictwo, nad obecną biografią Benedykta XVI Seewald pracował ponad pięć lat. Książka, zawierająca również liczne zdjęcia archiwalne, ukaże się nie tylko po niemiecku, ale także w języku angielskim, hiszpańskim, francuskim i polskim. W Niemczech opublikowało ją wydawnictwo Droemer Knaur, natomiast w Polsce wyda ją oficyna Znak.

ts / Monachium