Kościół a masoneria: Stanowisko Kościoła (cz.3 - Akty i dokumenty papieskiej komisji z 20.10.1981)

ZBIGNIEW SUCHECKI OFMConv KOŚCIÓŁ A MASONERIA Uwaga. Wersja elektroniczna udostępniona na Opoce zawiera jedynie część książki; pominięto m.in. część przypisów, aneksy i fragmenty dokumentów kościelnych dotyczących masonerii. Całość książki dostępna jest w wersji papierowej w księgarniach, m.in. księgarni internetowej Wydawnictwa "M". Zachęcamy do zakupu!

7. Akty i dokumenty zebrania plenarnego Papieskiej Komisji do spraw Rewizji Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 roku (20 października 1981 roku)

Dla pełniejszego zrozumienia ewolucji kanon 2335 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 roku (kanon 1374 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku) nieodzowne są Akty i dokumenty zebrania plenarnego Papieskiej Komisji do spraw Rewizji Kodeksu Prawa Kaninicznego z 1917 roku, które miało miejsce w dniach od 20 do 29 października 1981 roku⁽²²⁾, ze szczególnym uwzględnieniem: "Piąta kwestia specjalna. Zachowanie kanonu 2335 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 roku, na mocy którego: «Kto się zapisuje do sekty masońskiej lub stowarzyszeń działających przeciwko Kościołowi podlega ekskomunice wiążącej mocą samego prawa, zarezerwowanej Stolicy Apostolskiej»"⁽²³⁾.

W folium ex officio podkreślono, że Konferencja Biskupów Niemiec po sześciu latach dialogu z wolnomularzami oraz wnikliwej analizie rytuałów pierwszych trzech stopni uniwersalnych dla masonerii jak również relacji pomiędzy Kościołem a wolnomularstwem, doszła do wniosku, że ponownie należy umieścić kanon 2335 w nowym Kodeksie Prawa Kanonicznego.

Konferencja Biskupów Niemiec przekazała wypracowane wnioski Ojcu Świętemu, Sekretariatowi Stanu, Komisji do spraw Rewizji Prawa Kanonicznego oraz innym dykasteriom Kurii Rzymskiej, żądając, aby nowy Kodeks Prawa Kanonicznego w sposób wyraźny potępił sektę masońską, zachowując wobec masonów ekskomunikę wiążącą mocą samego prawa, latae sententiae, zarezerwowaną Stolicy Apostolskiej.

Jak wynika z prac Papieskiej Komisji do spraw Rewizji Kodeksu Prawa Kanonicznego, jedynie nieliczni eksperci poparli propozycję⁽²⁴⁾.

Podstawą i fundamentem tej propozycji jest dokument Konferencji Biskupów Niemiec, z którego wynika, że istnieje niezgodność pomiędzy sektą masońską a Kościołem katolickim, ponieważ w praktyce wolnomularstwo neguje liczne dogmaty Kościoła katolickiego i, jak wynika z rytów i rytuałów, działa przeciw Kościołowi.

Eksperci jednak uważają, że nie należy umieszczać kanonu 2335 w nowym Kodeksie Prawa Kanonicznego. Jako motyw podają ustalone zasady rewizji Kodeksu Prawa Kanonicznego zatwierdzone przez Synod Biskupów w 1967 roku, a następnie przez Ojca Świętego Pawła VI, według których kary latae sententiae "powinny być zredukowane do nielicznych przypadków za najcięższe przestępstwa"⁽²⁵⁾.

Podstawową trudnością jest sam fakt przestępstwa oraz natura kary latae sententiae, która wymaga całkowitej pewności prawnej w postępowaniu przestępczym, ponieważ przestępca jest sędzią samego siebie i musi wiedzieć, czy podlega karze, czy nie. Sama przynależność do sekty masońskiej jest różnorodna i trudno ustalić działalność wywrotową przeciw Kościołowi, która jest zasadniczym elementem przestępstwa.

Należy podkreślić, że schemat kanonu 1326 Kodeksu Prawa Kanonicznego został włączony na prośbę Kongregacji Nauki Wiary. W czasie konsultacji schematu: "Disciplina delle sanzioni ossia delle pene nella Chiesa Latina" (Sankcje w Kościele) z 1973 roku, Kongregacja Nauki Wiary odnośnie do kanonów 5254 zaproponowała: "Wydaje się słuszne, by oprócz przestępstw wymienionych w tym kanonie, dołączono następujące: «Kto się zapisuje do stowarzyszeń działających przeciwko Kościołowi» (por. kanon 2335). W ogólnym sformułowaniu tego kanonu w sposób wyraźny nie zostałaby wymieniona sekta masońska, jak również nie zostałaby pominięta. Kanon byłby stosowany wobec sekty masońskiej, jeżeli ona sama lub jakiś jej odłam czy ryt działałby przeciwko dobru Kościoła, inne wskazania można wprowadzić w prawie partykularnym według różnych uwarunkowań miejsc lub stowarzyszeń"⁽²⁶⁾.

Biorąc pod uwagę autorytet tych, którzy nadesłali uwagi, oraz problematykę materii, kwestia została postawiona na zebraniu plenarnym i żądano odpowiedzi na pytanie: "Czy ponownie należy umieścić kanon 2335 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 roku, w którym osoby zapisujące się do sekty masońskiej lub innych stowarzyszeń tego samego rodzaju, działające «przeciwko Kościołowi lub prawej władzy świeckiej» powinny być ukarane ekskomuniką latae sententiae, czy wystarczy kanon 1326 schematu?".

7.1. Uwagi Konferencji Episkopatu Niemiec o zachowaniu kanonu 2335 w nowym Kodeksie Prawa Kanonicznego

Konferencja Episkopatu Niemiec zwróciła się do Papieskiej Komisji do spraw Rewizji Kodeksu Prawa Kanonicznego o zachowanie kanonu 2335 w nowym Codex Iuris Canonici.

Wnikliwa i dogłębna analiza w latach 1974-1980 w Niemczech, w formie oficjalnego dialogu pomiędzy Kościołem katolickim a masonerią, wykazała, że równoczesna przynależność katolika do masonerii poważnie narusza fundament bycia chrześcijaninem.

Ten wniosek nie odnosi się jedynie do masonerii niemieckiej, lecz do wszystkich jej form na świecie. Nie istnieje żadna wspólnota pod nazwą "masoneria", która byłaby zgodna z nauką Kościoła katolickiego.

Ogólny zakaz przynależności katolika do stowarzyszeń działających przeciw Kościołowi wydaje się niewystarczający w nowym Kodeksie. Ten ogólny zakaz zawarty w prawie Bożym byłby niewystarczający dla wiernych. Kościół ma obowiązek precyzyjnego wskazania wiernym, gdzie są ukryte niebezpieczeństwa wobec wiary, dlatego należy nazwać po imieniu takie stowarzyszenia.

Jeżeli kanon 2335 nie zostanie włączony do nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego, później będzie to nastręczać poważne trudności.

7.2. Kościół katolicki a wolnomularstwo

Konferencja Biskupów Niemiec 28 lutego 1980 roku uznała za sprzeczną równoczesną przynależność do Kościoła katolickiego i wolnomularstwa. W tym samym czasie biskupi zadecydowali, aby poprosić Stolicę Apostolską o zachowanie w nowym Kodeksie Prawa Kanonicznego kanonu 2335 (mówiącego o ekskomunice dla osób należących do wolnomularstwa).

Podano istotne racje i motywy, ażeby zachować kanon 2335 w nowym Kodeksie Prawa Kanonicznego:

1) Często mówi się o "masonerii przychylnej, neutralnej i przeciwnej Kościołowi". Ten podział jest bardzo niebezpieczny, ponieważ można uważać, że jedynie przynależność do loży "przeciwnej" Kościołowi jest niedozwolona dla katolików. Konferencja Biskupów Niemiec prowadziła dialog z masonerią "przychylną" Kościołowi katolickiemu i stwierdziła, że również względem niej napotkała na przeszkody nie do przezwyciężenia.

Jeśli to się odnosi do "przychylnej" formy masonerii, co należy powiedzieć o innych jej formach? Nie ma innego kraju, za wyjątkiem Wielkiej Brytanii czy Stanów Zjednoczonych, w którym masoneria była tak "przychylna" Kościołowi, jak ta w Niemczech. Dlaczego decyzja Episkopatu Niemiec powinna odnosić się do innych form masonerii? Istota masonerii jest zawsze taka sama, niezależnie od ewentualnego postępowania lub sposobu bycia poszczególnych masonów, którzy osobiście mogą być przychylni Kościołowi.

2) Wiadomo, że inne Konferencje Biskupów zdecydowały przeciwnie, udzielając pozwoleń i deklarując np.: "kto należy do loży, która nie działa przeciwko Kościołowi, nie popada w ekskomunikę". Należy zwrócić uwagę, że:

a) Te Konferencje Biskupów nie mogły przeanalizować dogłębnie problemu i prawdopodobnie nie miały możliwości poznania faktów autentycznych i dokumentów, jak również nie miały w rękach rytuałów używanych przez masonerię.

b) Wyrażenia: "nie działają przeciwko Kościołowi", nie należy rozumieć jedynie w znaczeniu: nie prowadzą bezpośredniej i otwartej walki, lecz trzeba wziąć pod uwagę działalność "podziemną", wynikającą z rytuałów masońskich, które były udostępnione i przestudiowane w czasie dialogu.

c) Praktycznie decyzje Konferencji Biskupów zostały zinterpretowane jako zezwalające katolikom na przynależność do masonerii. W ten sposób powstają sporne kwestie, np. katolik w Holandii może być masonem i przystępować do sakramentów, gdy w Niemczech jest to zakazane. Większym problemem jest kwestia osób podróżujących. Sami masoni zwrócili uwagę na tę nierówność w liście wystosowanym do Ojca Świętego przez szefa komisji masońskiej, która prowadziła rozmowy z komisją Episkopatu Niemiec, i wskazali na konieczność tych samych norm dla całego Kościoła. Z tych powodów Konferencja Episkopatu proponuje zachowanie kanonu 2335.

d) W czasie rozmów masonerii niemieckiej z komisją Episkopatu przekazano jedynie rytuały trzech pierwszych stopni. Prośba o możliwość wglądu do rytuałów innych stopni została odrzucona. Na pytanie o wyjaśnienia czy informacje odnośnie do tych rytuałów komisja Episkopatu otrzymała kategoryczną odpowiedź negatywną. Ich tajemnica nie może być ujawniona. W tym miejscu należy zaznaczyć, że kategoryczne "nie" zostało wypowiedziane w czasie, kiedy masoni byli przekonani, że Episkopat podejmie przychylną decyzję. Sami masoni pragnęli, aby wyrażono zgodę na przynależność katolików do masonerii jedynie dla trzech pierwszych stopni.

Dla pełniejszego poznania natury i celów masonerii byłoby bardzo pożyteczne przeanalizowanie rytuałów wszystkich stopni; studium trzech pierwszych stopni jest jednak wystarczające do wyrażenia opinii o niemożności przynależenia katolika do wolnomularstwa.

3) Konferencje Biskupów będą miały trudności, jeżeli się im pozostawi zadanie przeanalizowania i rozwiązania problemu przynależności wiernych do masonerii. Można sobie wyobrazić, na jakie presje będą narażeni biskupi ze strony osób wpływowych, ze względu na ich władzę lub pozycję społeczną, czy też ze strony opinii publicznej, na której kształtowanie mają wpływ masoni. Ustawa o charakterze ogólnym wyzwoliłaby biskupów z bardzo trudnej sytuacji.

4) Wypadałoby, aby potępienie masonerii w kanonie było jasne. Nie wystarczy powiedzieć, że zawsze jest aktualna zasada, iż zakazana jest ex iure divino przynależność do stowarzyszeń, które działają przeciwko Kościołowi. Dla większości wiernych niemożliwe jest wyrobienie sobie jasnego stanowiska odnośnie do tego argumentu. Obowiązkiem Kościoła jest wskazywanie wiernym, gdzie tkwią niebezpieczeństwa dla ich wiary i życia chrześcijańskiego.

Brak wyraźnego potępienia masonerii w nowym Kodeksie Prawa Kanonicznego stworzyłoby w przyszłości sytuację pełną poważnych i niemożliwych do rozwiązania problemów. Dopóki obowiązuje kanon 2335, łatwo jest go zachować, natomiast ponowne wprowadzenie po ewentualnym zniesieniu byłoby prawie niemożliwe.

7.3. Stanowisko Konferencji Episkopatu Niemiec odnośnie stosunków pomiędzy Kościołem katolickim a wolnomularstwem w Niemczech

Pomiędzy Kościołem katolickim a masonerią w Niemczech w latach 1974-1980 miał miejsce oficjalny dialog na zlecenie Konferencji Episkopatu Niemiec i Wielkiej Loży Zjednoczonej Niemiec ("Vereinigte Gro|logen von Deutschland").

Konferencja Episkopatu Niemiec postawiła przed swoimi przedstawicielami następujące zadania:

określenie, czy w masonerii niemieckiej miały miejsce istotne zmiany;

przeanalizowanie możliwości jednoczesnej przynależności do Kościoła katolickiego i do masonerii;

edukacja społeczeństwa poprzez środki masowego przekazu w przypadku pozytywnej odpowiedzi na powyższe punkty.

7.3.1. Metoda

Dla uniknięcia subiektywnych ocen problemu należało przeanalizować istotę masonerii. Istota masonerii manifestuje się w oficjalnych rytuałach, które zostały dokładnie przeanalizowane w latach 1974-1980. Udostępniono jedynie rytuały trzech pierwszych stopni, pomimo że spotkania nie ograniczały się jedynie do rytuałów.

7.3.2. Niezmieniona pozycja wolnomularstwa

Wolnomularstwo nie zmieniło własnej, podstawowej awersji do Kościoła katolickiego.

7.3.3. Rezultaty spotkań

Wolnomularstwo nie zmieniło się w swojej istocie. Przynależność do niego podważa podstawy istnienia chrześcijańskiego. Sprzeczna jest równoczesna przynależność do Kościoła katolickiego i masonerii.

7.4. Motywy niezgodności

7.4.1. Ideologia wolnomularzy

Uniwersalna ideologia wolnomularzy nie jest stała. Relatywizm należy do podstawowych przekonań masonów. Internationale Freimaurer Lexikon jako źródło obiektywnie uznane, odpowiada na wiele pytań: "masoneria może być jedyną instytucją, która zdołała utrzymać swoją ideologię i praktykę w większej mierze wolną od dogmatów. Wolnomularstwo może być rozumiane jako ruch mający na celu zjednoczenie ludzi skierowanych ku relatywizmowi w celu promocji ideałów humanitarnych (E. Lennhoff, O. Posner, dz. cyt., kol. 1300).

7.4.2. Wolnomularskie pojęcie prawdy

Wolnomularze zaprzeczają, że istnieje obiektywna możliwość poznania prawdy. W czasie rozmów wskazano na tę cechę charakterystyczną wolnomularstwa.

Relatywizm każdej prawdy stanowi podstawę dla masonerii. Wolnomularz odrzuca wiarę w jakikolwiek dogmat i nie toleruje żadnego dogmatu w swojej loży (por. dr Theodor Vogel w: KNA dd. 11 lutego 1960, s. 6).

To przekonanie powoduje odrzucenie wszystkich pozycji dogmatycznych, i jak to wyraża Internationales Freimaurer Lexikon: "Wszystkie instytucje o podstawie dogmatycznej, wśród których wybija się Kościół katolicki, praktykują nacisk na sumienie" (Lennhoff, Posner, dz. cyt., kol. 374).

7.4.3. Wolnomularskie pojęcie religii

Wolnomularskie pojęcie religii jest relatywistyczne.

7.4.4. Wolnomularskie pojęcie Boga

Centralne miejsce w rytuałach zajmuje pojęcie: "Wielki Architekt Świata". Pomimo bardzo szerokiego otwarcia na wszystkie religie jest to pojęcie deistyczne. W konsekwencji nie można obiektywnie poznać Boga. Każdy człowiek może kreować swoje pojęcie Boga, zarówno chrześcijanin, jak i muzułmanin, wyznawca konfucjanizmu czy animista lub przedstawiciel jakiejkolwiek religii. "Architekt Świata" nie jest dla masonów istotą w znaczeniu Boga osobowego.

7.4.5. Wolnomularskie pojęcie Boga i Objawienia

Wolnomularskie pojęcie Boga nie pozwala na myślenie o objawieniu się Boga tak, jak interpretują to wszyscy chrześcijanie. Ponadto stwierdzenie, że chrześcijaństwo pochodzi od pierwotnej religii astralnej Babilończyków czy Sumerów całkowicie przeciwstawia się wierze w Objawienie (por. Rytuał II, 47).

 Następny rozdział

opr. mg/mg

Copyright © by Wydawnictwo "m"