Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię

Kościół katolicki w Polsce wybrał na najbliższe lata duszpasterską drogę odnowy przymierza chrzcielnego. Decyzja Konferencji Episkopatu Polski (KEP), by ukierunkować działania pastoralne na zagadnienie chrztu, związana jest z przypadającą w 2016 roku 1050. rocznicą chrztu Polski. Komisja Duszpasterstwa KEP, we współpracy ze Stowarzyszeniem Pastoralistów Polskich, wypracowała wizję czteroletniego programu pracy duszpasterskiej, która streszcza się w słowach: Przez Chrystusa, z Chrystusem, w Chrystusie. Przez wiarę i chrzest do świadectwa. Dynamika planu pastoralnego na lata 2013-2017 prowadzi od wiary, przez nawrócenie i chrzest do misji. Na pierwszy rok (2013/2014) wybrano hasło: Wierzę w Syna Bożego, na drugi (2014/2015): Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię, na trzeci (2015/2016): Nowe życie w Chrystusie i na czwarty (2016/2017): Idźcie i głoście. Każdy rok pracy złączony jest ze znakiem zaczerpniętym z liturgii chrztu. Są nimi: świeca, krzyż, woda i biała szata oraz olej. Znaki te mogą pomóc ochrzczonym w odnowieniu łaski tego sakramentu i w odkrywaniu godności i misji, jaką otrzymali. Program duszpasterski winien być wprowadzony w życie na różnych poziomach: ogólnopolskim, diecezjalnym, parafialnym i rodzinnym. Zdecydowanie najistotniejsze jest realizowanie tej drogi na dwóch ostatnich poziomach.

Droga pracy pastoralnej, którą obrał Kościół w Polsce, nie jest niczym nowym, kroczy nią bowiem większość współczesnych ruchów odnowy Kościoła. Jej celem staje się doprowadzenie dorosłego chrześcijanina do odnowienia przymierza chrzcielnego — zawartego najczęściej w niemowlęcych latach — oraz do odkrycia godności i zadań, które się z tym wiążą. Program wyznacza cztery podstawowe cele: 1/ ewangelizacyjny — pogłębienie osobistej więzi z Jezusem Chrystusem poprzez poznanie, pełniejsze pokochanie i wierniejsze naśladowanie; 2/ inicjacyjny — uświadomienie i podjęcie łaski sakramentów inicjacji, przede wszystkim chrztu świętego; 3/ formacyjny — kształtowanie postaw duchowych i moralnych zgodnych z wyznawaną wiarą: zaangażowanie w życie Kościoła, świadectwo życia chrześcijańskiego; 4/ społeczny — pełniejsze uświadomienie i podjęcie odpowiedzialności za kształtowanie w duchu wiary życia rodzinnego, społecznego i zawodowego.

Stawiamy drugi krok

Po doświadczeniu spotkania z Jezusem — Synem Bożym, co było celem Programu w minionym roku duszpasterskim, pragniemy podjąć decyzję o poddaniu naszych serc i umysłów działaniu Jego łaski. Chcemy dać się kształtować Miłości. Pragniemy, by Zbawiciel przemieniał nasze życie, myślenie, nasze plany i decyzje. Chcemy odkrywać Bożą wolę i być jej posłuszni. Dobrze, że pierwszy etap Programu duszpasterskiego poświęciliśmy na odkrywanie i głoszenie kerygmatu, ponieważ autentyczne nawrócenie jest owocem przyjęcia kerygmatu przez człowieka. Ostatecznie kerygmat to sam Jezus Chrystus, który zaproszony przez człowieka przenika wszystkie sfery jego życia i ukierunkowuje na dążenie do świętości.

Chcemy zachęcać wierzących do patrzenia na swoje życie jako na proces, w którym powinien dokonywać się wzrost dojrzałości we wierze. Na tej drodze potrzeba osób towarzyszących: dobrych duszpasterzy, stałych spowiedników i kierowników duchowych, którzy pomogą odczytywać znaki, wesprą w trudnych chwilach i przez to wzmocnią wierność Bogu i gotowość otwarcia się na Jego obecność. Poznanie Boga winno owocować żywą relacją Nim i życiem z wiary.

Pragniemy mocno zaakcentować znaczenie sakramentu pojednania i pokuty w życiu ludzi wierzących oraz pomóc tym osobom ochrzczonym, które go zaniedbały, odkryć w nim źródło Bożego Miłosierdzia. Trzeba, aby najpierw kapłani sami mieli żywe i głębokie doświadczenie Miłosiernego Boga, którego spotykają, przystępując do sakramentu pojednania i pokuty. Potrzebne jest kapłanowi doświadczenie stałego spowiednika, by mógł to proponować wiernym i pełnić wobec nich taką posługę. Ufajmy, że nowy rok duszpasterski zaowocuje tym, iż kapłani w swoich wspólnotach z nową gorliwością podejmą posługę konfesjonału, z miłością pochylając się nad cierpiącym z powodu grzechu człowiekiem. Wierność tej posłudze niech wyraża się oczekiwaniem na penitentów, zapraszaniem ich do zrzucenia swoich trosk na Jezusa, któremu zależy na człowieku (por. 1 P 5,7) oraz gotowością służby w sakramencie pojednania i pokuty. Umiejętność zrozumienia współczesnego człowieka i problemów, z którymi się on boryka, odgrywa ważną rolę w tej tak istotnej posłudze duszpasterskiej. Trzeba — jak mawia papież Franciszek — „znać zapach owiec”, to znaczy być blisko nich, mieć świadomość ich bólu i cierpienia, radości i nadziei, jak uczy nas Sobór Watykański II. Ważnym celem będzie dążenie do większego związania posługi konfesjonału z głoszeniem słowa Bożego. Ubiblijnienie sakramentu pojednania i pokuty było jednym z praktycznych wskazań adhortacji apostolskiej Benedykta XVI Verbum Domini. Dotyczy to zarówno samego sposobu celebrowania tego sakramentu, gdzie winno się znaleźć miejsce na proklamowanie słowa Bożego, jak i celebrowania nabożeństw pokutnych oraz celebracji pokutnych z indywidualną spowiedzią. Słychać czasem głosy, że taka forma celebrowania sakramentu pojednania i pokuty jest trudna do wprowadzenia w parafii, że może ona zburzyć dobrą tradycję wielkich parafialnych spowiedzi przed Narodzeniem Pańskim czy Wielkanocą. Warto przyjrzeć się doświadczeniom drogi neokatechumenalnej, gdzie taka forma spowiedzi jest regularnie praktykowana i bardzo dobrze się sprawdza. W wielu miastach Polski zadomowił się zwyczaj „nocy konfesjonałów”, wiele diecezji podjęło w Wielkim Poście 2014 roku apel Ojca Świętego Franciszka i zorganizowało spowiedź w ramach światowej inicjatywy „24 godziny dla Pana”. Poszukujmy nowych form towarzyszenia ludziom w doświadczeniu nawrócenia. Organizując celebracje pokutne z indywidualną spowiedzią, warto sięgnąć do praktyki grup modlitewnych i zaproponować wiernym modlitwę wstawienniczą czy możliwość rozmowy przed czy po spowiedzi. Potrzeba zespołu dobrze przygotowanych do tej posługi ludzi, którzy wesprą kapłanów. Cieszy fakt, że w wielu parafiach wierni otrzymują od duszpasterzy rachunek sumienia dla dorosłych, który pomaga w głębszym przeżyciu sakramentu pojednania i pokuty. Warto w tym roku duszpasterskim odkryć na nowo stare akty pokutne, które nie zastępują spowiedzi, ale rozbudzają i umacniają w nas ducha pokuty, choćby pielgrzymki czy różne formy postu. W kontekście przygotowań do obchodów 1050. rocznicy chrztu Polski przypomnijmy, że korzystanie z wiarą z wody święconej w kropielnicy w kościele czy w domu jest także aktem pokutnym, w którym Pan Bóg gładzi nam grzech powszedni. Mocno pragniemy zaakcentować także potrzebę pokuty i wynagrodzenia za popełnione grzechy. Poruszając ten temat, nie można pominąć orędzia Matki Bożej z Fatimy i faktu trwania Wielkiej Nowenny Fatimskiej przed 100. rocznicą objawień przypadającą w 2017 roku.

Duszpasterskie nawrócenie

Papież Franciszek w adhortacji Evangelii gaudium wzywa cały Kościół do duszpasterskiego nawrócenia. Ojciec Święty używa do opisania tego nawrócenia także innych określeń: misyjne przeobrażenie Kościoła, nawrócenie misyjne czy nawrócenie pastoralne. Franciszkowi chodzi o ewangelizacyjne otwarcie Kościoła, by nie zatrzymywać się tylko na tym, co robimy dotychczas, ale by poszukiwać nowych dróg dotarcia do ludzi żyjących na marginesie Kościoła czy zupełnie poza nim. Papież wzywa do nawrócenia osobistego, które jest podstawowe, ale także do nawrócenia całych wspólnot, by objawiał się w nich duch misyjny, apostolski i ewangelizacyjny. Mocno brzmią słowa Ojca Świętego: „Wolę raczej Kościół poturbowany, poraniony, brudny, który wyszedł na ulicę, niż Kościół chory z powodu zamknięcia się i wygody, przywiązania do własnego bezpieczeństwa. Nie chcę Kościoła troszczącego się o to, by stanowić centrum, który w końcu zamyka się w gąszczu obsesji i procedur” (EG 49). Nawrócenie duszpasterskie — to zmiana mentalności, myślenia, by w Kościele nie spalać się tylko w wysiłkach nad podtrzymaniem tego, co stanowimy, ale z ewangelizacyjnym entuzjazmem wyjść do świata na poszukiwanie tych, w których sercach Jezus jeszcze nie zakrólował. To właśnie nas potrzebuje Jezus, aby dotrzeć do tych serc.

Troska o dojrzewanie we wierze — gdzie istotną rolę odgrywa ciągłe nawracanie się, by głębiej uwierzyć w Ewangelię — winna budzić w nas radość i nadzieję. Odkrywajmy ich źródła i trwajmy przy nich. Rozbudzajmy w sobie i w naszych parafiach zapał misyjny, aby umacniać wiarę tych, którzy wierzą, i docierać do tych, którzy żyją na peryferiach naszych wspólnot. Nie można być uczniem Jezusa, nie będąc jednocześnie misjonarzem. Uczniostwo i zaangażowanie misyjne tworzą jedną całość, jak dwie strony jednej monety. Kiedy awers lub rewers monety zostanie zeszlifowany, przestaje ona być środkiem płatniczym. Podobnie chrześcijanin, jeśli nie łączy w sobie bycia uczniem Jezusa i bycia misjonarzem, zatraca swoją tożsamość.

Projekty duszpasterskie

Tradycją lat ubiegłych Program proponuje projekty duszpasterskie dla rodziny, parafii i diecezji.

Rodzina

W drugim roku realizacji Programu, kiedy podkreślamy znak krzyża z liturgii chrztu,  zachęcamy rodziców, aby wprowadzali w domach zwyczaj błogosławienia swoich dzieci. Poprzez błogosławieństwo podkreślamy, że Bóg ze swoją mocą jest wszędzie obecny i możemy doświadczać Jego miłości i opieki. Podejmijmy w tym roku duszpasterskim działania zmierzające do tego, by błogosławieństwo przekazywane dzieciom przez rodziców stało się dobrym zwyczajem czy nawet przyzwyczajeniem. Niech rodzice błogosławią swoje dzieci przed pójściem do przedszkola czy do szkoły, w ciągu dnia, przed jakimś ważnym zadaniem, przed pójściem spać, a zwłaszcza w ważnych dniach, takich jak na przykład dzień urodzin, rocznica chrztu, dzień I Komunii świętej czy rocznica tego dnia, dzień bierzmowania... Błogosławiąc, stajemy się narzędziem w ręku Boga. Sprawiamy wówczas, że Boża miłość i moc stają się zarówno w naszym życiu, jak i w życiu dziecka namacalne. Błogosławieństwo rodzica jest dla dziecka pięknym darem, podkreślającym jego wyjątkowość w oczach samego Boga.

Parafia

We wspólnocie parafialnej dobrze będzie podjąć starania, które przede wszystkim zaowocują troską o krzyże, które już mamy na terenie parafii. To dobra okazja, by przyjrzeć się, w jakim są stanie i czy nie potrzebują renowacji. Inną inicjatywą może być przeprowadzenie dokumentacji krzyży znajdujących się na terenie parafii, zarówno fotograficznej, jak i opisowej, zawierającej historię postawienia i losów danego krzyża. Takie działanie może podjąć młodzież parafii w ramach przygotowania do Światowych Dni Młodzieży w Krakowie w 2016 roku, uświadamiając sobie, że oprócz szczególnego krzyża, jaki św. Jan Paweł II ofiarował młodzieży świata, jest jeszcze wiele krzyży, które mamy w zasięgu ręki. Dokumentację można zakończyć prezentacją, wystawą lub publikacją, którą można rozprowadzić wśród parafian. Warto poszukać najstarszego krzyża, znajdującego się na terenie parafii, jaki wierni posiadają w swoich rodzinach. Taką inicjatywę można połączyć z wystawą przyniesionych krzyży, które powinny zawierać krótką notkę, z którego roku krzyż pochodzi i jaka jest jego historia. Ten projekt może zrealizować w parafii na przyklad Akcja Katolicka.

Diecezja

Na obecny rok przygotowana została książeczka do wykorzystania podczas odwiedzin duszpasterskich. Na spotkaniu Dyrektorów Wydziałów Duszpasterskich Kurii biskupich z całej Polski została ona zaprezentowana i przekazana do każdej diecezji. Istnieje możliwość skorzystania z tej propozycji w ramach wszystkich parafii danej diecezji lub tych wspólnot, które będą nią zainteresowane. Wówczas diecezja proponuje swoją wersję okładki i słowo wstępne biskupa diecezjalnego. Jeśli nie będzie inicjatywy ze strony Wydziału Duszpasterskiego Kurii, można wykorzystać książeczkę w konkretnej parafii. Książeczka zawiera około 30 stron, kolorowe ilustracje (autorskie grafiki przygotowane do treści) oraz tekturową okładkę. Na pierwszej stronie okładki będzie kolorowa ilustracja. Przy zalewie treści niesprzyjających czy wręcz wrogich wierze, warto dobrze przemyśleć, czy powinniśmy nadal pozostawiać w domach tylko obrazki kolędowe? Trzeba dziś dać ludziom do ręki treści, które pobudzą ich do myślenia i do refleksji nad swoim życiem. Przekazując opracowanie związane z tematem roku duszpasterskiego, pokazujemy wiernym, że Kościół ma konkretny plan działania, że podejmuje ważne dla życia współczesnego człowieka problemy. Przekazując broszurę, możemy krótko zasygnalizować jej treść i zachęcić do lektury. Warto proponować wiernym w ciągu roku powrót do tej książeczki: do modlitw, rozważań czy ilustracji. Jest ona też bardzo dobrą pomocą w przygotowaniu się do spowiedzi świętej.

Zachęcam do gorącej modlitwy przez wstawiennictwo Matki Bożej o otwarcie się duszpasterzy i wiernych świeckich na propozycje Programu duszpasterskiego na nowy rok. Niech nawrócenie, jakie przynosi nam Jezus Chrystus, zaowocuje gotowością dzielenia się wiarą z ludźmi, których spotkamy na naszych drogach.

opr. ab/ab