Jezus ofiarą przebłagalną za grzechy

Zamyślenia nad Ewangelią Łukasza - cz..2

Ważnym nurtem działalności Jezusa jest wyzwalanie ludzi z niewoli grzechu. W „wystąpieniu programowym” wyraził to słowami: „Duch Pański nade Mną, ponieważ Mnie namaścił i posłał Mnie, aby głosić ...więźniom wolność” (Łk 4,18). Miał na myśli radykalne wyzwolenie każdego człowieka, który jest więźniem z powodu swoich grzechów. W kontekście Wielkiego Postu, czasu nawrócenia i pokuty, wypada przyjrzeć się bliżej Jezusowemu dziełu wyzwalania człowieka z grzechów. Zostało ono zapowiedziane w księgach Starego Testamentu, w których podkreśla się różne formy współpracy człowieka z Bogiem, w celu uzyskania przebaczenia grzechów.

Pierwsza z nich to „ofiara przebłagalna za grzech”. Najwyższy kapłan składał ją raz w roku — w „Dzień Przebłagania”. Krew cielca, wniesiona przez arcykapłana do Miejsca Najświętszego i skrapiająca przebłagalnię, górną płytę Arki Przymierza, była z woli Boga narzędziem przebłagania za grzechy arcykapłana, jego domu i całego Izraela (por. Kpł 16,11—16). Drugi środek ekspiacyjny to modlitwa wstawiennicza. Zanosili ją do Boga Jego wybrańcy — jak Abraham (Rdz 20,17) lub Mojżesz (Wj 9,27—30; Lb 14,10—20; 21,7—9), prorocy — jak Amos (Am 7,1—6) i ludzie sprawiedliwi — jak Hiob: „Mój sługa Hiob będzie się za was modlił. Ze względu na niego nic złego wam nie zrobię, choć nie mówiliście prawdy o Mnie” (Hi 42,9). Bóg jednak nie zawsze uznaje wstawiennictwo swych sług (Mojżesza — Wj 32,31—35; Samuela — 1 Sm 15,10—31; Jeremiasza — 7,16; 11,14; 14,11nn). On sam dysponuje łaską przebaczenia.

Trzeci środek ekspiacyjny, zapowiedziany przez Drugiego Izajasza na czasy mesjańskie, to cierpienie i śmierć sprawiedliwego Sługi Boga (Iz 52,13—53,12). „Jeśli On wyda swe życie na ofiarę za grzechy (...) usprawiedliwi wielu, ich nieprawości On sam dźwigać będzie” (ww. 10—11). Jakkolwiek nie popełnił żadnego grzechu, „obarczył się naszym cierpieniem, dźwigał nasze boleści, (...) był przebity za nasze grzechy, zdruzgotany za nasze winy, (...) Pan zwalił na Niego winy nas wszystkich” (ww. 4—6). To najstarszy tekst Biblii, w którym została objawiona prawda o zastępczej ofierze za grzechy. Sługa Boga, który złoży ją za grzechy całego ludu Przymierza, jest figurą Chrystusa.

Chrystus spełnia wszystkie trzy czynności ekspiacyjne. Męka i śmierć Jezusa na krzyżu — jak męczeńska śmierć Sługi Boga (Iz 53) — uobecniana w Eucharystii, ma wartość zastępczą i ekspiacyjną. Jezus, wolny od grzechu, jest ofiarą przebłagalną za grzechy wielu. Ewangelista Łukasz podkreśla, że każda Eucharystia to Ciało Chrystusa, które jest za nas „wydane”, i Krew, która za nas jest „wylana” (por. Łk 22,19—20). Jeszcze wyraźniej mówi o tym św. Jan: Chrystus jest „ofiarą przebłagalną za nasze grzechy, i nie tylko nasze, lecz również za grzechy całego świata” (1 J 2,2). Ona wybawia lud Nowego Przymierza od śmierci z powodu niewierności wobec przykazań tegoż Przymierza. Przekleństwo, które z powodu grzechów winno spaść na nas (por. Jr 34,18), spadło na Jezusa. Jego bok, przebity włócznią, przypomina rozciętą na dwie części ofiarę przymierza (J 19,34). Jezus ukrzyżowany wziął na siebie śmierć, która winna spaść na lud, łamiący postanowienia Przymierza. Co więcej, dar z siebie, który Jezus w imieniu ludu Nowego Przymierza (za wielu) składa na krzyżu i ponawia w Eucharystii, wyraz doskonałego posłuszeństwa wobec woli Ojca, staje się treścią nowej, doskonałej komunii między Bogiem i ludem. Jezus — ofiara przebłagalna — uwalnia od śmierci z powodu grzechów i jednoczy z Bogiem Ojcem (nawrócony złoczyńca, wiszący na krzyżu obok Jezusa, uwolniony od grzechów, wchodzi z Jezusem do raju — Łk 23,39—43).

Chrystus zmartwychwstały jest również Orędownikiem, który nieustannie wstawia się u Boga za grzesznikami (1 J 2,1). Tylko od Niego pochodzi łaska, która niesie przebaczenie grzechów (zbawienie) wszystkim ludziom na ziemi: „I nie ma w żadnym innym zbawienia, gdyż nie dano ludziom pod niebem żadnego innego Imienia, przez które moglibyśmy być zbawieni” (Dz 4,12; por. 15,11; Ga 2,15—16).

Teksty do osobistej lektury: Kpł 16; Lb 29,7—11; Iz 52,13-53,13; Łk 23,39—43

W jakim wydarzeniu z historii zbawienia zakorzeniona jest wszelka działalność ekspiacyjna?
Dla kogo ofiara Jezusa na krzyżu ma walor ofiary przebłagalnej za grzechy?
W jaki sposób mogą być zbawieni ludzie, którzy nie należą przez wiarę i chrzest do ludu Nowego Przymierza?