Ks. Michał Sopoćko dał podstawową formację ideową i ukształtował duchowość pierwszych członkiń zarówno Zgromadzenia jak i Instytutu
Instytut Miłosierdzia Bożego swoimi korzeniami sięga ostatniej wojny i wywodzi się z Wilna, ze wspólnoty powołanej przez ks. Michała Sopoćkę jako zaczątek nowego zgromadzenia, którego założenia domagał się Pan Jezus od Siostry Faustyny (Dz. 570, 1155, i inne). Ona widziała je jakoby w trzech odcieniach: „Pierwsze jest, gdzie dusze odosobnione od świata palić się będą w ofierze przed tronem Bożym i upraszać miłosierdzie dla świata całego... . Drugie — jest modlitwa połączona z czynem miłosierdzia... Trzecie — jest modlitwa i czynność miłosierdzia nieobowiązująca żadnym ślubem, lecz za ich wykonanie będą mieli udział we wszystkich zasługach i przywilejach całości...”
Pierwszy impuls do rozpoczęcia tego dzieła przyszedł od osoby świeckiej — jak to przewidziała Siostra Faustyna — była nią Jadwiga Osińska, absolwentka filologii klasycznej USB w Wilnie. W 1941roku zgłosiła gotowość zapoczątkowania takiego Zgromadzenia. W krótkim czasie zebrała się 6-osobowa grupa pierwszych kandydatek. Ksiądz Sopoćko przez 5 lat kształtował ich duchowość w kontaktach bezpośrednich i przez listy — konferencje pisane z Czarnego Boru pod Wilnem, gdzie ukrywał się poszukiwany przez Gestapo. Pogłębiał w nich znajomość idei Miłosierdzia Bożego i mówił o s. Faustynie i jej objawieniach. Przygotowanie kandydatek do życia zakonnego i konsekracji Ks. Sopoćko powierzył wybranym przez siebie dwom siostrom ze zgromadzenia bezhabitowego Sióstr Anielskich: s. Alojzie Gilewskiej i Helenie Majewskiej.
Pierwsze śluby i przyrzeczenia „szóstka” złożyła 11 kwietnia 1942 roku w kaplicy SS. Karmelitanek w Wilnie, na ręce ks. Leona Żebrowskiego, którego ks. Sopoćko poprosił o zastępstwo. W 1943 i 1944 roku odnawiano podjęte zobowiązania, a 16 listopada 1944 roku w tej samej kaplicy powtórzono je wobec ks. Michała Sopoćki. To ten właśnie moment widziała s. Faustyna w wizji zapisanej w Dzienniczku (Dz. 613).
Wojna zbliżała się ku końcowi. W 1945 roku nastąpił bolesny moment opuszczenia Wilna. „Szóstka” rozproszyła się po całej Polsce. Ks. Sopoćko przybył do Białegostoku 5.09.1947 roku, dokąd zostało przeniesione z Wilna Seminarium Duchowne i Wydział Teologiczny USB. Ksiądz Sopoćko miał tam objąć obowiązki profesorskie. Spotkanie całej „szóstki” z ks. Sopoćko nastąpiło w sierpniu 1948 roku w Myśliborzu. Było to bardzo ważne spotkanie, na które przywiózł on projekt konstytucji przyszłego Zgromadzenia, który nosił tytuł: „Projekt Instytutu Miłosierdzia Bożego”, aby omówić go z „szóstką”, oczywiście chodziło tu o instytut zakonny. Wywiązała się dyskusja. Projekt ten spotkał się z silnym sprzeciwem dwóch członkiń pragnących życia zakonnego w habitach. W międzyczasie jedna z uczestniczek spotkania podała ks. Sopoćce notatkę z zarysem treści Konstytucji Apostolskiej „Provida Mater” (O. Karol Szrant Homo Dei nr 1 z 1948, str. 71-76). Po przeczytaniu ks. Sopoćko z nieukrywaną radością oświadczył, że on tego samego chce. Ponieważ jednak nie wszystkie zgadzały się na Instytut, rozstrzygnął sprawę spokojną decyzją mówiąc: „Kto chce być w zgromadzeniu, niech zostanie w zgromadzeniu, a panie (zwrócił się do tych, które chciały Instytutu) zostaną w świecie w instytucie”. Był to moment powołania do życia świeckiego Instytutu Miłosierdzia Bożego, który miał się opierać o nowy dokument kościelny Provida Mater Ecclesia z 1947 roku.
W ten sposób ks. Michał Sopoćko stał się założycielem Zgromadzenia i Instytutu świeckiego, gdyż korzenie obu wspólnot są te same. On dał podstawową formację ideową i ukształtował duchowość pierwszych członkiń zarówno Zgromadzenia jak i Instytutu. Otrzymane dziedzictwo duchowe przekazały one swoim wspólnotom, które później rozwijały się już samodzielnie i niezależnie. Pierwsza komórka organizacyjna Instytutu Miłosierdzia Bożego powstała w Toruniu, gdzie mieszkała i pracowała Ludmiła Roszko, jedna z „szóstki”, wówczas asystentka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Przeniosła ona do Torunia ideę przewodnią ks. Michała Sopoćki i w ten sposób charyzmat założyciela przeszedł na jego dzieło i stał się charyzmatem IMB. Nie opisując tu dalszego rozwoju Instytutu Miłosierdzia Bożego należy zaznaczyć, że został on zatwierdzony na prawie diecezjalnym z siedzibą w Toruniu 4.03.1998 roku przez ks. biskupa Ordynariusza Toruńskiego. W 1988 roku na terenie Brazylii powstała grupa o tej samej nazwie i charyzmacie, 22.02.1997 doszło do oficjalnego połączenia obu wspólnot w jedno Stowarzyszenie Wiernych — Instytut Miłosierdzia Bożego z siedzibą w Toruniu. Obecnie członkinie IMB znajdują się jeszcze we Włoszech i USA.
(na podstawie opracowań Ludmiły Roszko) J. M.
opr. aw/aw