Liczba tajnych spotkań

pod redakcją Ryszarda Terleckiego i ks. Jana Szczepaniaka

KOŚCIÓŁ KATOLICKI W CZASACH KOMUNISTYCZNEJ DYKTATURY

MIĘDZY BOHATERSTWEM A AGENTURĄ.
STUDIA I MATERIAŁY. TOM II

Ks. Jan Szczepaniak

3. Liczba tajnych spotkań

Rekonstrukcję przebiegu współpracy ks. J. Szczotkowskiego z bezpieką utrudnia zniszczenie wielu dokumentów. Najmniej potrafi my powiedzieć o współpracy z lat 1949-1956 i 1957-1963. Jak już wspomniano, informacje, które odnoszą się do tego okresu, zostały odnalezione w teczkach dotyczących innych osób lub zagadnień, bezpośrednio niezwiązanych z osobą ks. J. Szczotkowskiego. Ponieważ nie ma ich wiele, pozwoliliśmy sobie na publikację wszystkich wiadomości związanych z tajnym informatorem „Rosa”. Zapewne w trakcie dalszej kwerendy ich liczba znacznie się powiększy.

Współpraca z lat 1949-1956 musiała być imponująca, skoro dokumentująca ją teczka robocza miała dwa tomy akt³⁶. Potwierdzenia współpracy z tego okresu odnajdujemy w aktach administracyjnych wydziałów zajmujących się zwalczaniem Kościoła i związków wyznaniowych. W sprawozdaniach przesyłanych do MBP i MSW umieszczono te fragmenty donosów, które mogły być przydatne dla centralnych urzędów partyjnych i państwowych. W kilku tomach dokumentów odnaleziono 21 odwołań do doniesień ks. J. Szczotkowskiego.

Tab. 1. Odnalezione informacje o spotkaniach informatora „Rosa” w latach 1951-1955

Z notatek wynika, że ks. J. Szczotkowski dostarczał służbom bezpieczeństwa wiadomości dotyczące poglądów znanych mu duchownych na temat bieżących wydarzeń politycznych i kościelnych, nie stroniąc od przekazywania negatywnych opinii o swoim biskupie i znanych mu księżach

Do tej pory nie odnaleziono żadnych śladów, poza wpisami do ewidencji, potwierdzających współpracę ks. J. Szczotkowskiego z organami bezpieczeństwa w latach 1957-1960.

Natomiast informacje mówiące o tajnej współpracy w latach 1961-1963 są rozrzucone w wielu teczkach personalnych i teczkach spraw operacyjnych. Są to zazwyczaj wyciągi z doniesień spisanych ze słów TW „Rosa”.

Tab. 2. Odnalezione fragmenty donosów informatora „Rosa” z lat 1961-1963

I w tych przypadkach przekazane wiadomości dotyczą mało chwalebnych wydarzeń oraz interesujących resort bezpieczeństwa osób. Zbierano informacje o ks. Czesławie Skowronie, mając nadzieję, że młody, obiecujący naukowiec, wykładowca historii w seminarium krakowskim, starający się o zgodę na wyjazd do Rzymu, zostanie kiedyś współpracownikiem organów bezpieczeństwa³⁷. Śledzono najdrobniejsze poczynania ks. J. Pochopienia, ze względu na jego wyrok skazujący w procesie kurii krakowskiej i chęć zmuszenia go do czynnej współpracy ze służbą bezpieczeństwa. Dzięki stanowczej postawie ks. Jana nadzieje esbeków nigdy nie zostały spełnione³⁸. Księża: M. Kuczkowski, Józef Rozwadowski oraz B. Saduś byli w nieustannym zainteresowaniu pracowników operacyjnych z racji ich pracy w kurii krakowskiej.

Zachowana dokumentacja współpracy ks. J. Szczotkowskiego z SB z lat 1964- 1971 pozwala na ścisłe ustalenie liczby i częstotliwości spotkań.

Tab. 3. Liczba spotkań z pracownikami bezpieczeństwa TW „Rosa/Jurek” w latach 1964-1971

Z zestawienia wynika, że spotkania TW „Rosa/Jurek” z esbekami odbywały się regularnie: do 1966 roku co dwa tygodnie, a później raz na miesiąc. Z infor- macji zamieszczonych na końcu każdego sprawozdania dowiadujemy się, że ks. J. Szczotkowski nie uchylał się od spotkań. Zerwał (z powodu choroby lub urlopu) zaledwie kilka zaplanowanych spotkań.

³⁶ IPN Kr 309/3, k. 4, Józef Szczotkowski, informator pseudonim „Rosa”.

³⁷ IPN Kr 00100/668, Teczka personalna TW „Manuskrypt”.

³⁸ IPN Kr 009/3903, t. 1, Teczka personalna inf. „Jot”; IPN Kr 009/3903, t. 2, Teczka robocza inf. „Jot”; T. I s a k o w i c z - Z a l e s k i, dz. cyt., s. 213-215.

opr. aw/aw