Patron nowej ewangelizacji

W sanktuarium Matki Bożej w Tuchowie zainaugurowano Rok św. Klemensa. Od 8 do 10 listopada zgromadzili się ojcowie i bracia z poszczególnych wspólnot prowincji warszawskiej redemptorystów — przełożeni klasztorów, proboszczowie działających przy nich parafii, wychowawcy z ośrodków formacyjnych redemptorystów oraz zaproszeni goście.

Redemptoryści pragną przybliżyć postać i przesłanie Świętego. Zależy im na ożywieniu życia wspólnotowego i odnowie dynamizmu misyjnego, a także na dzieleniu swego dziedzictwa duchowego z tymi wszystkimi, którzy poszukują dzisiaj Boga i stawiają pytanie o sens życia.

Dojrzewanie

Św. Klemens Maria Hofbauer urodził się 26 grudnia 1751 r. w Tasowicach na Morawach. Na chrzcie otrzymał imię Jan. Jego ojciec był z pochodzenia Czechem, a matka Niemką. Po zdobyciu zawodu piekarza pracował i uczył się w klasztorze premonstratensów w Klosterbruck. Następnie prowadził życie pielgrzymie i pustelnicze. Pielgrzymował m.in. do Rzymu, a jako pustelnik przebywał m.in. w Tivoli pod Rzymem, gdzie otrzymał nowe imię — Klemens. Następnie studiował teologię na uniwersytecie w Wiedniu. W 1784 r. wstąpił w Rzymie do redemptorystów. W roku 1785 przyjął święcenia kapłańskie.

Przez kilka miesięcy przebywał we Frosinone, uzupełniając formację teologiczną. Jesienią 1785 r. wrócił do Rzymu, skąd wysłany został razem ze współbratem T. Hüblem „na Północ”, by szukać miejsca pod nową placówkę zgromadzenia poza Alpami. Po rocznym pobycie w Wiedniu w 1787 r. przybył do Warszawy, gdzie na prośbę bractwa św. Benona i nuncjusza Ferdynanda Saluzzo oraz króla Stanisława Augusta Poniatowskiego przyjął duszpasterstwo w kościele pojezuickim na Starym Mieście, a rok później na Nowym Mieście, w kościele niemieckiego bractwa św. Benona. Był spowiednikiem i kaznodzieją, opiekunem bractw religijnych, pierwszym rektorem klasztoru. W 1788 roku został mianowany wikariuszem generalnym zgromadzenia za Alpami.

Kościół św. Benona stał się centrum życia religijnego Warszawy na przełomie XVIII i XIX w. Szczególną uwagę zwracał św. Klemens na piękne sprawowanie liturgii oraz śpiew i muzykę. Nabożeństwa odprawiane były w językach polskim i niemieckim.

Droga ku świętości

Ważną zasługą św. Klemensa było rozwijanie działalności charytatywno-opiekuńczej. Otwarł sierociniec i szkołę dla chłopców z najbiedniejszych rodzin, a w 1795 r. pierwszą w dziejach polskiej edukacji bezpłatną szkołę zawodową oraz sierociniec dla dziewcząt. Spowiadał i głosił rekolekcje w klasztorach żeńskich. Otaczał opieką duszpasterską prostytutki, chorych i umierających. Prowadził także apostolat wśród protestantów i żydów. Zorganizował bibliotekę i drukarnię, w której wydawano podręczniki szkolne, książki religijne, katechizmy oraz polskie tłumaczenia dzieł św. Alfonsa Liguori.

Kształcenie i wychowywanie dzieci i młodzieży w duchu chrześcijańskim, duszpasterstwo ogarniające liczne rzesze wiernych oraz działalność półtajnego Stowarzyszenia Oblatów Najświętszego Odkupiciela napotkały zdecydowany opór wrogów Kościoła, szczególnie masonerii warszawskiej. Na mocy dekretu kasacyjnego z 1808 r. kościół i klasztor zostały zamknięte, a redemptoryści wywiezieni do twierdzy w Kostrzyniu nad Odrą. Po uwolnieniu św. Klemens udał się do Wiednia, gdzie w latach 1809—1813 pracował w kościele włoskim (minorytów), a do roku 1820 jako rektor kościoła św. Urszuli i spowiednik urszulanek. Również tutaj rozwijał szeroką działalność charytatywną i duszpasterstwo indywidualne obejmujące głównie studentów i profesorów uniwersytetu wiedeńskiego. Wywarł także duży wpływ na życie kulturalne i polityczne Wiednia. Zwalczał zgubne dla katolicyzmu wpływy oświecenia, jansenizmu i józefinizmu. Szczególnie silny wpływ na wiernych wywierał przez piękną liturgię, kazania oraz posługę w konfesjonale, był bowiem cenionym spowiednikiem wszystkich warstw społecznych Wiednia. Mimo licznych szykan ze strony józefińskich urzędników i policji jego wystąpienia ściągały rzesze słuchaczy i były źródłem wielu nawróceń.

Św. Klemens zmarł 15 marca 1820 r. Po uroczystościach pogrzebowych w katedrze św. Stefana pochowany został na „cmentarzu romantyków” w Maria Enzersdorf koło Wiednia. W 1862 r. jego doczesne szczątki przeniesione zostały uroczyście do kościoła redemptorystów Maria am Gestade w Wiedniu. W 1888 roku ogłoszony został błogosławionym, w 1909 r. — świętym, w roku 1913 — drugim patronem czeladników, a rok później — drugim patronem Wiednia.

Aktualność przesłania

Gorliwość apostolska św. Klemensa — chociaż realizowana w odmiennych od współczesnych warunkach — może być wskazówką na czasy przełomu tysiącleci. Redemptoryści widzą w Świętym patrona nowej ewangelizacji.

Łączył głębokie życie wewnętrzne z intensywną działalnością, starając się zachować słuszną harmonię. Mimo iż żył w trudnym okresie, w stuleciu nieprzyjaznym Kościołowi i życiu zakonnemu, utorował drogę chrześcijańskiej odnowie. Jako człowiek wrażliwy na znaki czasu, we wszystkim szukał woli Bożej. Potrafił przezwyciężać trudne sytuacje i znosić prześladowania. Siła św. Klemensa płynęła z ufnego oddania się Bogu, co wyrażają jego słowa: „Pozwólmy się prowadzić Bogu, a wszystko pójdzie dobrze”. Był wielkim misjonarzem, a zarazem „pokornym i odważnym sługą Ewangelii Chrystusa Odkupiciela”. Nazywano go „ojcem ubogich”, gdyż znajdowali w nim bezinteresownego przyjaciela mali i biedni, opuszczeni i ludzie z marginesu. Żył z ubogimi jako ubogi — to, co miał, hojnie z nimi dzielił.

Dewizą życiową św. Klemensa stało się powiedzenie, że „Ewangelia powinna być głoszona w nowy sposób”. Z niezwykłym wyczuciem wytyczał nowe drogi, aby dzięki braterskiej współpracy z innymi urzeczywistnić ideał redemptorysty. Ponadto wyszukiwał i zapraszał do współpracy ludzi świeckich, którzy żyjąc w swoich rodzinach i w świecie, pragnęli naśladować Odkupiciela i w ten sposób apostołować.

opr. mg/mg