Urząd Nauczycielski Kościoła

Gerald O'Collins SJ, Edward G. Farrugia SJ

LEKSYKON pojęć teologicznych i kościelnych

z indeksem angielsko-polskim

Przełożyli Ks. Jan Ożóg SJ, Barbara Żak

Wydawnictwo WAM, Kraków 2002

Urząd Nauczycielski Kościoła

Obdarzony autorytetem urząd nauczania Ewangelii w imię Jezusa Chrystusa, który jednakże „nie jest ponad słowem Bożym, lecz jemu służy” (DV 10). W czasie chrztu świętego wszyscy wierzący zostali namaszczeni przez Ducha Świętego i są przez Niego prowadzeni (J 14, 26; 16, 13; Rz 8, 14; 1 J 2, 27) oraz do pewnego stopnia zaciągnęli profetyczną odpowiedzialność za głoszenie dobrej nowiny o Chrystusie. Ci, którzy mają władzę oficjalnego przepowiadania i nauczania, uczestniczą w Urzędzie Nauczycielskim Kościoła. Katolicy są przekonani, że ta władza nauczania jest przede wszystkim właściwością całego kolegium biskupów (jako następców kolegium apostolskiego) i poszczególnych biskupów zachowujących łączność z biskupem Rzymu (LG 20-25, DV 10). Biskupi najczęściej pełnią tę funkcję nauczycielską stale (są to różne rodzaje tzw. nauczania „zwyczajnego”). Zebrani na soborze powszechnym albo reprezentowani przez papieża, mogą się wypowiadać o prawdach objawionych, które trzeba wyznawać bez zastrzeżeń i na podstawie definicji (jest to tzw. nauczanie „nadzwyczajne”). Pełniąc szczególną służbę na korzyść całej społeczności, Urząd Nauczycielski przywołuje głoszoną przez Chrystusa zbawczą prawdę, żeby ją wyjaśnić i dostosować do zmian zachodzących w każdym czasie i w każdej sytuacji. Urząd Nauczycielski wywodzi się od samego Chrystusa, jest kierowany przez Ducha Świętego (ale Go nie zastępuje), urzeczywistnia się wśród całej wspólnoty wierzących, którzy byli i pozostają pierwszymi odbiorcami Bożego objawienia. Międzyosobowy charakter prawdy sprawia, że istnienie takiego urzędu nauczycielskiego jest wiarygodne. Prawdę — także prawdę objawioną — przeżywają i podtrzymują ludzie we wspólnocie. Stąd właśnie czerpiemy poważniejszy argument na to, że Kościół powinien być wyposażony w instytucję (urząd nauczycielski) działającą w ten sposób, że udziela pomocy ludziom w przeżywaniu prawd objawionych i trwaniu przy nich. W Średniowieczu teologom i wydziałom teologicznym wielkich uniwersytetów powierzano prawo wykonywania zadań pewnego rodzaju urzędu nauczycielskiego. Taka sama powaga, oparta na wartości ich osobistych obdarowań, była podobnie „charyzmatyczną” podstawą działalności „nauczycieli” w Kościele Nowego Testamentu (1 Kor 12, 28; Dz 13, 1). Wśród chrześcijan prawosławnych szczególną rolę w sprawach nauczania odgrywają synody; jednakże wszystko to, co nie zostało zdefiniowane przez siedem soborów powszechnych (325-787) nie posiada statusu pewności i pozostaje sprawą do dyskusji. Zob. autorytet, biskup, depozyt wiary, hierarchia, kolegialność, nieomylność, ex cathedra, papież, siedem soborów powszechnych, sobornost', sobór powszechny, sukcesja apostolska, synod.

opr. mg/mg