Świątynia

Zburzcie tę świątynię, a Ja w trzech dniach wzniosę ją na nowo. (...) Czterdzieści sześć lat budowano tę świątynię. (...) On zaś mówił o świątyni swego ciała.

"Świątynia Jerozolimska - jak pisze Vittorio Messori - nie była tylko głównym pomnikiem, symbolem Jerozolimy: Świątynia była samą Jerozolimą, a nawet była całym Izraelem. Jej ruina oznaczała ruinę narodu, przejście od żydostwa do nowej fazy, nazywanej «judaizmem», która trwa nadal...".

Dla Izraela Świątynia była niemal wszystkim. Prawo nakazywało pielgrzymowanie do niej trzy razy w ciągu roku na Paschę, na Pięćdziesiątnicę i na Święto Namiotów. Jezus jeszcze jako niemowlę został zaniesiony do tego miejsca na rękach swojej Matki, a mając 12 lat i później, już jako dorosły mężczyzna, pielgrzymuje do Jerozolimy; płaci też regularnie świątynny podatek. Jego miłość do tego miejsca była tak duża, że Ewangelista Jan odniesie do Niego słowa Psalmu 68: "Gorliwość o dom Twój pożera Mnie".

Upadek Jerozolimy i zniszczenie Świątyni przez Rzymian było totalną katastrofą. Zginęło wówczas ponad milion ludzi. Kapłani, którzy przeżyli, poddawszy się, błagali wszyscy zwycięskiego cesarza, aby oszczędził ich życie. Cezar odpowiedział jednak, że wypada kapłanom zginąć razem ze świątynią, i dlatego wydał rozkaz stracenia ich. Spośród tych, którzy się uratowali, źródła podają około 97 tysięcy jeńców - część sprzedano jako niewolników, część zginęła w igrzyskach zorganizowanych dla uczczenia urodzin cesarza Tytusa, a 700 Żydów zakutych w kajdany odtransportowano do Rzymu. Wzięli oni udział w triumfie na cześć Tytusa i Wespazjana. Wydarzenie to upamiętnia monumentalny Łuk Tytusa, do dziś stojący w Rzymie przy via Sacra na Forum Romanum.

Był to więc koniec, także fizyczny, starego Izraela, który odtąd nie będzie miał już ani kapłaństwa, ani świątyni. Po roku 70. ustał kult i ofiary. W tym czasie istnieje już w Imperium Rzymskim wyraźnie wyodrębniona grupa społeczna, którą określa się nazwą "chrześcijanie".

"Tworzymy jedno ciało, złączeni głębokim przekonaniem o prawdziwości naszej religii, jednością urządzeń kościelnych i węzłem wspólnej nadziei" (Tertulian). Pierwszy opis liturgii eucharystycznej podaje św. Justyn (poniósł śmierć męczeńską w 165 r.): "W dniu zaś zwanym dniem słońca odbywa się na oznaczonym miejscu zebranie nas wszystkich...". Początkowo są to domy mieszkalne (domus Dei lub domus ecclesiae), odpowiednio dostosowane do potrzeb liturgicznych. Później, jak wynika z przekazu Porfiriusza (ok. 270 r.), "chrześcijanie, naśladując budowę świątyń, budują wielkie domy, w których zbierają się na modlitwę". Gdy ustają prześladowania i stale rośnie liczba wiernych, na wzór państwowych budowli chrześcijanie wznoszą bazyliki - rzymskie, bizantyjskie. Potem kolejne pokolenia chrześcijan budują romańskie kościoły, gotyckie katedry, świątynie renesansowe, barokowe... - pomniki wiary minionych epok.

Średniowieczna historia opowiada o pewnym podróżniku, który zatrzymał się przy olbrzymim placu budowy. Zobaczył rozkopaną ziemię i dziesiątki krzątających się ludzi. Zapytał pierwszego z brzegu robotnika, czym się zajmuje, i usłyszał w odpowiedzi: teraz noszę kamienie. Zapytał następnego, a ten odparł: wożę piasek. Kolejny pytany odpowiedział: pracuję, aby wyżywić rodzinę. Wreszcie inny zapytany o to samo, odrzekł: budujemy katedrę w Chartres. Dzisiaj ta katedra, a szczególnie jej witraże, należy do najpiękniejszych w świecie. Każdy z nas wykonuje codziennie setki czynności. Podejmuje przeróżne działania, starając się wypełnić swoje obowiązki, i to często jak najlepiej. Czy jednak przy całej naszej aktywności my - ludzie ochrzczeni - mamy świadomość tego, że budujemy królestwo Boże, że przez chrzest święty wszczepieni w Chrystusa stanowimy jedno ciało, i że ciało każdego z nas jest świątynią Ducha Świętego?

Ks. Tadeusz Czakański

Uwaga. Tekst ukazał się w Gościu Niedzielnym w dziale "Liturgia" jako materiał pomocniczy do homilii. Ze względu jednak na dużą wartość informacyjną tego tekstu Opoka włącza go do swojego słownika.