Przyszedł do wszystkich

To wydarzenie wstrząsnęło całym światem izraelskim. Trzej wybitni poganie szukają Nowonarodzonego, który będzie nauczał ludzkość, że Bóg jest miłością i który kocha wszystkich ludzi, i chcą Mu złożyć hołd uwielbienia! Przecież do tego został powołany naród żydowski!

Niestety, nauczyciele Izraela, tak faryzeusze, jak kapłani, pobłądzili. Z Boga uczynili bożka na miarę swoich narodowych ambicji. I nauczali, że Bóg kocha tylko Izraelitów. Zaściankowość grozi każdej religii.

Uroczystość Objawienia Pańskiego była znana w Kościele Wschodnim już w III wieku, około stu lat później pojawiła się także w liturgii na Zachodzie. W liturgii uroczystość ta wiązała się nierozerwalnie z Bożym Narodzeniem, uzyskując w niektórych okresach równie podniosły charakter.

Objawienie, nazywane z grecka „epifanią”, oznacza zjawienie się, ukazanie się bóstwa w ludzkiej postaci. Ze świętem tym, które nazywano również „Chrystofanią” albo po prostu „Światłem”, wiązano różne wydarzenia ewangeliczne: chrzest w Jordanie, cud w Kanie Galilejskiej oraz pokłon trzech magów. Nieraz dodawano do nich jeszcze cudowne rozmnożenie chleba. Z czasem, zwłaszcza na Zachodzie, Objawienie zaczęto utożsamiać niemal wyłącznie z pokłonem trzech magów-astrologów, nazywanych też mędrcami, a w późniejszym czasie królami, którym prawdopodobnie w VI w. nadano imiona Kacper, Melchior i Baltazar.

Chrzest w Jordanie ukazuje bóstwo Jezusa w ten sposób, że gdy wychodzi z Jordanu, otwierają się nad Nim niebiosa i daje się słyszeć głos Ojca: „To jest mój Syn umiłowany” (Mt 3,13n). W Kanie Galilejskiej bóstwo Jezusa ukazuje się za pośrednictwem dokonanego cudu przemiany wody w wino, przez co — jak pisze św. Jan Apostoł — „objawił swoją chwałę i uwierzyli w Niego Jego uczniowie” (por. J 2, 1—12).

Pokłon magów-mędrców, których do Jezusa przywiodła nowa gwiazda, wskazuje, że cały wszechświat (gwiazda, a więc kosmos) został poruszony narodzeniem Chrystusa, a poganie oddają mu cześć. Dary, które złożyli — złoto, kadzidło i mirra — symbolizują godność królewską, kapłańską i prorocką Syna Maryi. Bogactwo tej uroczystości św. Anzelm z Canterbury w XI wieku streścił w pełnym zadumy pytaniu: „Dlaczego Bóg człowiekiem?” („Cur Deus homo?”). Z Epifanią był również związany zwyczaj uroczystego ogłaszania daty Wielkanocy. Zwyczaj ten podkreślał ścisłe powiązanie uroczystości Bożego Narodzenia, Objawienia i Zmartwychwstania.

opr. mg/mg