Przemówienie prof. Andrzeja Jamiołkowskiego

Wasza Świątobliwość, Ojcze Święty!

Jest wielkim zaszczytem dla mnie, iż w tej historycznej dla nas chwili mogę powitać Waszą Świątobliwość w auli Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Na dzisiejsze spotkanie przybyli rektorzy i rektorzy-elekci ponad 200 polskich szkół wyższych: uniwersytetów, uczelni technicznych, medycznych, ekonomicznych, uczelni rolniczych, pedagogicznych i artystycznych. Są tu obecni reprezentanci zarówno uczelni państwowych, jak i prywatnych. Obecne są kierownictwa Polskiej Akademii Nauk, Polskiej Akademii Umiejętności, Ministerstwa Edukacji Narodowej, Komitetu Badań Naukowych, Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, a także członkowie Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego. Przybyli przedstawiciele świata nauki z całej Polski oraz przedstawiciele Parlamentu, rządu, władz Torunia. Jest obecny Senat Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, profesorowie naszej uczelni, a także przedstawiciele pozostałych pracowników i studentów.

Pragnę dzisiaj w imieniu wszystkich tu zgromadzonych jak najserdeczniej powitać Cię, Ojcze Święty.

W oczekiwaniu na Piotra naszych czasów odbyły się tu, w Toruniu liczne spotkania, konferencje, wystawy. Czekaliśmy na ten moment tak ważny i niezwykły zarazem.

Wasza Świątobliwość, mija w tym roku dziesięć lat od pamiętnych wydarzeń, gdy w pokojowy sposób udało się doprowadzić do demokratyzacji systemu politycznego w naszym kraju. Ostatnie dziesięciolecie to także okres olbrzymich zmian w działaniu polskich uczelni i instytucji naukowych. To okres, w którym edukacja na poziomie wyższym stała się niezwykle popularna. W tej chwili studiuje w naszym kraju trzykrotnie więcej młodych ludzi niż na początku tej dekady.

To także okres, w którym dzięki demokratyzacji systemu badań pomysły i umiejętności oraz dotychczasowe dokonania decydują w istocie o finansowaniu badań. Ale demokratyzacja i autonomia uczelni i instytutów badawczych to także nieuchronne branie odpowiedzialności za swój los. Nie zawsze i nie wszyscy potrafimy to zrozumieć i sprostać nowym wyzwaniom. Nie zawsze polska młodzież jest właściwie informowana o tym, co oferują poszczególne uczelnie. Te słabości okresu transformacji musimy jak najszybciej przezwyciężyć. Musimy umieć sprostać wyzwaniom naszych czasów. Dana jest nam przecież możność uczestniczenia w budowie nowoczesnego państwa polskiego i radość przekazywania wiedzy następnym pokoleniom.

Drogi Ojcze Święty, dzisiejsze spotkanie ma z pewnością wymiar symboliczny, także dlatego, iż u progu Wielkiego Jubileuszu 2000 lat chrześcijaństwa możemy wsłuchać się w papieskie przesłanie kierowane do uczonych. Encyklika Fides et ratio jest przez nas studiowana z największą uwagą.

Jesteśmy w pełni świadomi ogromnej odpowiedzialności stojącej przed nami w obliczu zbliżającej się integracji naszego kraju ze strukturami Unii Europejskiej. Niewiele było okresów w dziejach Polski, kiedy w takim stopniu od wykształcenia młodzieży i umiejętności wykorzystania jej talentów zależało miejsce i rola naszej Ojczyzny w Europie. To wielkie wyzwanie stawia przed polskimi elitami pytania o właściwe ukazanie miejsca naszej kultury narodowej i miejsca naszej myśli naukowej w dziedzictwie całego kontynentu. Właśnie na szkołach wyższych ciąży obowiązek ukazania narodowego dorobku, tak aby młode pokolenia potrafiły pomnażać go w sposób twórczy i odpowiedzialny.

Wierzę, że dzisiejsze spotkanie z Tobą, Ojcze Święty, da nam nowe impulsy, by te trudne zadania z zapałem realizować.

Wasza Świątobliwość, w tej szczególnej chwili niech będzie mi wolno osobiście podziękować za przesłanie skierowane do nas, gdy uniwersytet świętował swe 50-lecie, a także za słowa skierowane do pielgrzymów z diecezji toruńskiej w 525. rocznicę urodzin naszego patrona, mówiące, że współcześnie «postać Mikołaja Kopernika jest obecna w świadomości wszystkich Polaków, a zwłaszcza mieszkańców Torunia poprzez Uniwersytet, który nosi jego imię».

Pragnę także, Ojcze Święty, przywołać słowa, które przed dwoma laty skierowałeś w Krakowie do środowisk naukowych: «Niewiele jest rzeczy równie ważnych w życiu człowieka i społeczeństwa, jak posługa myślenia. "Posługa myślenia" to w swej istocie nic innego jak służba prawdzie w wymiarze społecznym. Każdy intelektualista, bez względu na przekonania, jest powołany do tego, by kierując się tym wzniosłym i trudnym ideałem, spełniać funkcję sumienia krytycznego wobec tego wszystkiego, co człowieczeństwu zagraża lub je pomniejsza».

Ojcze Święty, chcemy w tej służbie trwać dla dobra człowieka i społeczeństwa.