Konstytucja Apostolska Sacerdotis Iesu Christi

Wdzięczności pełne jest serce Nasze dla łaskawości naszego Zbawcy Jezusa Chrystusa, który przez ten Rok święty, wczoraj przez nas według zwyczaju Kościoła Rzymskiego, w jak najuroczystszej formie zamknięty i Nam dał zakosztować wprost niepojętych pociech i na wielką liczbę ludzi, jako miłosierny Ojciec, wylał bogactwa swych łask i przebaczenia.

Wszak setki tysięcy wiernych pielgrzymów z rozmaitych państw, nawet z najdalszych krańców ziemi napłynęło w tym czasie do Świętego Miasta: wszyscy zaś przybysze nie tylko dla obywateli rzymskich, równie zresztą gorliwych w uzyskaniu odpustu, ale dla całego katolickiego świata, a nawet dla tych, co są poza Kościołem, byli przedmiotem podziwu swej wiary i pobożności, a przy tym zjednoczyli się ściślej, o ile to było potrzebne, ze Stolicą Apostolską i z Nami. Wspaniałe i owocne skutki minionego jubileuszu, o które często i gorąco błagaliśmy Boga w czasie Roku świętego, pobudzają Nas i nakłaniają, byśmy wedle zwyczaju i ustanowienia naszych poprzedników, te niezmierzone skarby przebaczenia, do dnia wczorajszego jedynie w Rzymie dostępne, otworzyli w roku następnym dla wszystkich wiernych całego świata. Niechajże tedy Czcigodni Bracia biskupi nie szczędzą troski, by to przebaczenie i odpust, stały się udziałem jak największej liczby ludzi, by wszędzie w ich diecezjach zachęcano lud do pokuty i oczyszczenia się z grzechu przez odpowiednie kazania, przez święte misje, lub ćwiczenia duchowne i w ten sposób przygotowano go do należytego uzyskania odpuszczenia kar, które stoi mu otworem.

Mając na względzie tak wielki brak kleru świeckiego i zakonnego, postanowiliśmy dla ułatwienia sprawy, odstąpić od dawnego zwyczaju, mocą którego Jubileusz poza Miastem był jedynie na pół roku przedłużany. Ci sami biskupi, niechaj wiernych, powierzonych swej pieczy pouczą, że mają się pomodlić w Naszej intencji, nie innej, jak tej, którą wskazaliśmy, otwierając Rok święty w Mieście, a mianowicie o rozszerzenie wiary świętej, o zgodę i pokój między narodami i o należyte, zgodne z prawami Kościoła katolickiego, uregulowanie sprawy Miejsc Świętych w Palestynie.

Powagą tedy Boga Wszechmogącego, Błogosławionych Apostołów Piotra i Pawia i Naszą, ten Wielki Jubileusz, który obchodziliśmy w Świętem Mieście, niniejszym pismem rozciągamy na cały świat katolicki i przedłużamy na cały rok następny tak, że można go uzyskać od pierwszych nieszporów najbliższego święta Obrzezania Pańskiego do końca dnia 31. grudnia roku przyszłego 1926.

Wszystkim tedy wiernym obojga, płci na całym świecie (jednakże poza Miastem i jego przedmieściami) i tym, co w Roku świętym ubiegłym zyskali już odpust jubileuszowy, powagą Naszą Apostolską użyczamy tej łaski, by mogli dwukrotnie uzyskać zupełne odpuszczenie i przebaczenie grzechów; po raz pierwszy dla siebie lub dusz zmarłych, po raz drugi tylko dla dusz zmarłych pod warunkiem, że wyspowiadawszy się i przyjąwszy Komunię św. - roczna spowiedź i Komunia wielkanocna nie wystarcza do tego celu - w ciągu przyszłego roku 1926 nawiedzą pobożnie główny Kościół i trzy inne kościoły, względnie kaplice publiczne, na ten cel wyznaczone raz w dniu, przez pięć po sobie następujących lub dowolnych dni, czy to naturalnych, czy kościelnych, określonych kanonami prawa i w Naszej intencji zaniosą błagalne modły do Boga. Ordynariusze miejscowi czy to sami, czy przez swych dziekanów, proboszczów, lub inne osoby kościelne, którym w tym zakresie udzielą władzy, jeśli uznają za stosowne, nawet na cały rok, wyznaczą w stolicy biskupiej prócz kościoła katedralnego, a w innych miejscowościach prócz kościoła głównego, trzy inne kościoły, które wszyscy wierni mają nawiedzać: jeśli zaś gdziekolwiek nie ma czterech kościołów, względnie kaplic publicznych, Ordynariusze według, swego uznania, sami lub przez swych delegatów, mają prawo zezwalać, by te cztery dzienne nawiedzania odbywały się w niniejszej liczbie kościołów, a nawet w jednym, jeśli w danej miejscowości nie istnieją inne.

Mając na względzie, tych, którzy znajdują się w szczególnych okolicznościach i warunkach, postanawiamy co następuje:

I. Ci, którzy cały prawie rok są na okręcie lub w podróży, mogą uzyskać raz jeden odpust jubileuszowy, jeśli przybywszy do pewnej stacji, nawiedzą główny kościół tej miejscowości pięciokrotnie, a poza tym wypełnią równocześnie inne przepisane warunki.

II. Ordynariusze czy to sami, czy przez swych dziekanów, przez prałatów zakonnych względem ich poddanych, przez proboszczów tub spowiedników, aprobowanych w diecezji, którym do tego celu udzielą władzy nawet na stałe i poza konfesjonałem, mogą dla tych ludzi, którzy mają przeszkody w wykonywaniu przepisanych nawiedzeń, stosownie do potrzeb i okoliczności, liczbę tych nawiedzeń ograniczyć i zmniejszyć; mogą zezwolić, by nawiedzenia odbywały się w dowolnym czasie, a nie w jednym dniu; kiedy zaś zajdzie potrzeba, mogą od nich zwalniać, zamieniając je na inne dzieła pobożne, względnie miłości chrześcijańskiej, dostosowane do spraw osób, byleby skądinąd dzieła te nie obowiązywały pod grzechem.

Do grupy tych, którym pewne przeszkody nie pozwalają na wykonanie przepisanych nawiedzeń, zaliczamy zakonnice, siostry zakonne, tercjarki zakonne, pobożne niewiasty, dziewczęta i inne osoby, przebywające w zakładach żeńskich; pustelników reguły zakonnej, prowadzących więcej życie kontemplatywne, niźli czynne, jak Trapistów, Kamedułów i Kartuzów; prócz tego jeńców, więźniów i tych duchownych, którzy przebywają w klasztorach lub innych domach celem poprawy. Poza tym wszystkich chorych w domu, czy w szpitalach, ludzi w ogóle słabego zdrowia tych, którzy pielęgnują chorych i w ogóle tych wszystkich, którym trudno jest z powodu jakiejkolwiek przeszkody odprawić przepisane nawiedzenia: to samo prawo mają, których wymieniliśmy w Konstytucji Apostolskiej "Apostolico muneri" z dnia 30. lipca zeszłego roku i ci, którzy skończyli już 70 lal życia.

III. Ordynariusze miejscowi mogą też - także i przez delegatów wyżej wymienionych - naznaczyć mniejszą liczbę wizytacji:

a) Kolegiom, czy to duchownym, czy zakonnym, zatwierdzonym przez Władzę kościelną;

b) bractwom, związkom pobożnym i tym stowarzyszeniom osób świeckich, które mają za cel dzieła katolickie;

c) młodzieńcom, którzy żyją w kolegiach, względnie co dzień lub w pewne dnie na naukę do tychże uczęszczają;

d) wszystkim wiernym, którzy pod przewodnictwem proboszcza, lub przezeń delegowanego kapłana będą odbywać wizytację. Jednakże jedynie w tym wypadku mogą Ordynariusze zmniejszać liczbę nawiedzeń, gdy ci wszyscy wymienieni odbywają nawiedzenia gremialnie i uroczyście chociażby bez oznak.

IV. Jeśli niemożliwą jest rzeczą iść w większej gromadzie przez ulice, Ordynariusze lub ich delegaci mogą ograniczyć lub zredukować ilość wizytacji, byle one odbywały się uroczyście i gromadnie w obrębie kościoła, lub przynajmniej, by samo nawiedzanie było uroczyste i wspólne, razem przez wszystkich zebranych odprawiane. Ordynariuszom i ich delegatom nie wolno zwalniać nikogo z obowiązku spowiedzi i Komunii św. z wyjątkiem tych, którym nie pozwala na spełnienie tych obowiązków ciężka choroba.

W sprawie udzielania władz na spowiedź jubileuszową spowiednikom, aprobowanym według normy prawa, postanawiamy, co następuje:

I. Wszelkie władze absorbowania, dyspensowania, zamieniania, udzielone spowiednikom na stałe czy czasowo przez Stolicę Apostolską, zatrzymują swą ważność; ważnie i godnie mogą się nimi posługiwać równocześnie i gromadnie, a także wielokrotnie w stosunku do tego samego penitenta; to samo dotyczy władz, których wkrótce udzielimy. Z chwilą, gdy penitent, wiedziony szczerym zamiarem zyskania odpustu jubileuszowego, odprawił spowiedź, uzyskał absolucie, dyspensę i zamianę, wszystkie te łaski zatrzymują swą ważność, chociażby penitent zaniechał potem wykonania pozostałych przepisanych warunków odpustu.

II. Zakonnice, których spowiednicy muszą być zwyczajnie, stosownie do przepisów Prawa, specjalnie przez Ordynariuszów aprobowani, mogą spowiedź jubileuszową odprawić u jakiegokolwiek spowiednika, aprobowanego przez Ordynariusza dla obojga płci; po tej spowiedzi zwyczajny spowiednik nie ma już żadnej jurysdykcji względem zakonnic, jak tylko według prawa kodeksu.

III. Spowiednik, aprobowany przez Ordynariusza miejscowego, lub przez Nas, może przy spowiedzi jubileuszowej uwalniać in foro sacramentali od wszystkich cenzur, czy to nałożonych z prawa, czy przez człowieka, tajnych i publicznych, zastrzeżonych osobiście przez Ordynariusza, czy też z prawa Stolicy św., zwyczajnie lub w szczególny sposób (simpliciter et speciali modo), i Ordynariuszom zarezerwowanych, jak również od grzechów, choćby najcięższych, zastrzeżonych Ordynariuszom i Stolicy świętej; musi jednakże nałożyć zbawienną pokutę i nakazać to, co prawo przepisuje. Nie wolno zaś uwalniać od żadnej cenzury zastrzeżonej Stolicy Apostolskiej w najszczególniejszy sposób (specialissimo modo), prócz grzechu absolutionis complicis a peccato turpi raz lub dwa razy usiłowanej. W tym wypadku jednakże należy spowiednikowi penitentowi polecić:

a) by complici, jeśli przypadkowo zwróci się jeszcze o spowiedź, zwrócił uwagę na nieważność udzielonej absolucji i kazał nieważne spowiedzi powtórzyć przed innym upoważnionym spowiednikiem;

b) by, po usunięciu okazji nawrotu do grzechu, wstrzymał się od słuchania spowiedzi complicis, chociażby już od grzechu complicitatis zwolnionego, jeśli może to uczynić bez zgorszenia i ściągnięcia na siebie niesławy. Spowiednik, rozgrzeszywszy kogokolwiek od cenzury publicznej, względnie nałożonej przez człowieka przed forum sakramentalnym, ma mu polecić, by in foro externo zachował się stosownie do Kanonu 2251; niechaj zaś baczy spowiednik na to, by nikogo, obłożonego cenzurą nie zwalniał od niej in foro conscientić, jeśli penitent nie okazuje gotowości do zadośćuczynienia Kościołowi w przeciągu sześciu miesięcy i do naprawienia krzywdy, względnie zgorszenia.

IV. Spowiednikowi nie wolno nawet in foro interno, jak tylko według przepisu Kanonu 2254, zwalniać tych, którzy albo popadli w jakąkolwiek cenzurę zastrzeżoną Stolicy Apostolskiej Konstytucją Piusa X. "Vacante Sede Apostolica", albo zdradzili sekret św. Officium, względnie inny podobny; również i prałatów świeckich, mających zwyczajną jurysdykcję in foro externo i wyższych przełożonych zakonów, wyjętych, którzy wpadli publicznie w cenzurę Papieżowi w szczególny sposób zastrzeżoną.

V. Heretycy, zwłaszcza publicznie nauczający, nie mogą otrzymać rozgrzeszenia, o ile przynajmniej przed spowiednikiem nie wyrzekną się błędu i nie naprawią, jak należy zgorszenia. Tak samo i należący publicznie do sekt masońskich i do innych tego rodzaju zakazanych sekt, nie mogą być rozgrzeszani, dopóki nie wyrzekną się sekty wobec spowiednika i nie wypełnią tego, co nakazuje prawo, nie wystąpią z sekty i o ile możności nie naprawią zgorszenia.

VI. Kto dobra lub prawa kościelne nabył bez pozwolenia, nie może być rozgrzeszony, dopóki nie da Kościołowi zadośćuczynienia, względnie nie przyrzeknie szczerze, że w najbliższym czasie to uczyni.

VII. Kto fałszywie oskarżył o solicytację, nie może być rozgrzeszony, dopóki nie odwoła formalnie oskarżenia, albo przynajmniej nie okaże gotowości do jak najszybszego odwołania i naprawienia krzywd, wyrządzonych oszczerstwem.

VIII. Spowiednik, tylko przy spowiedzi jubileuszowej, z słusznej i usprawiedliwionej przyczyny, może wszystkie i poszczególne śluby prywatne nawet zastrzeżone Stolicy Apostolskiej i zaprzysiężone, zamienić drogą dyspensy na inne dzieła pobożne. Ślub zaś doskonałej i wieczystej czystości, chociażby od początku był publicznie złożony w zakonie - nigdy natomiast, jeżeli penitent był in Ordine sacro do prawa celibatu obowiązany, - chociażby mimo zniesienia przez dyspensę innych ślubów zakonnych, pozostał nadal w swej mocy nienaruszony, może być z przyczyny słusznej i usprawiedliwionej drogą dyspensy zmieniony na inne pobożne dzieła. Z ślubu przyjętego przez trzecią osobę nie wolno zwalniać, względnie go zamieniać, dopóki zainteresowany dobrowolnie i wyraźnie się na to nie zgodzi. Ślub zaś nie grzeszenia i inne śluby pokutne wolno zamieniać jedynie na takie dzieła, które podobnie, jak te śluby powstrzymują od grzechu.

IX. Spowiednik przy spowiedzi jubileuszowej tylko pro foro conscientić i jedynie w tym celu, by penitent mógł bez niebezpieczeństwa zniesławienia i zgorszenia wykonywać przyjęte już święcenia, może spowiadającego się zwolnić od jakiejkolwiek niieregularnosci, pochodzącej z występku tajnego; tak samo od nieregularności ex homicidio voluinitairio aut abortu, o których mówi Kanon 985 § 4, lecz w tych ostatnich dwu wypadkach ma włożyć na penitenta obowiązek sub poena reincidentić, by do miesiąca odniósł się do św. Penitencjarii i wypełnił jej zlecenia.

X. Również in foro conscientiae et sacramentali może spowiednik dyspensować:

a) od przeszkody tajnej pokrewieństwa w trzecim lub drugim stopniu linii bocznej, dotykającym pierwszego, a pochodzącej ex generatione illictta, ale jedynie w celu konwalidacji małżeństwa przy nakazie odnowienia konsensu, nie zaś do zawarcia małżeństwa, względnie do uzdrowienia go in radice;

b) od tajnej przeszkody criminis, gdy żadna strona nie współdziała, bez względu na to, czy chodzi o zawarcie małżeństwa, czy też o małżeństwo już zawarte, w ostatnim jednakże wypadku należy polecić prywatne odnowienie konsensii, według kanonii 1135, a w obu wypadkach należy nałożyć długą i zbawienną pokutę.

Wolą Naszą jest, by wszystko to, co niniejszym pismem postanowiliśmy i oświadczyli, zachowało swoją moc i ważność i przyczyniło się do rozszerzenia owoców jubileuszu na cały świat katolicki, bez względu na jakiekolwiek prawa przeciwne.

Wszelkie zaś odpisy czy wyciągi tego pisma, podpisane przez notariusza publicznego i opatrzone pieczęcią męża, postanowionego w godności kościelnej, zatrzymują tę samą moc, co pismo niniejsze, gdyby było wywieszone i okazane.

Nikomu nie wolno zacieśniać wyrażonej w tym zezwoleniu i oświadczeniu Naszej Woli lub odważyć się na sprzeciw.

Ktokolwiek poważy się na to, niechaj wie, że ściąga na siebie gniew Boga Wszechmogącego i błogosławionych Apostołów Piotra i Pawła.

Dan w Rzymie u św. Piotra w dniu 25 grudnia, w święto Narodzenia Pana Naszego, Jezusa Chrystusa, roku 1925, pontyfikatu naszego czwartego.

PIUS PP. XI

Źródło: Wiadomości Diecezji Katowickiej, rok 1, dnia 13. lutego 1926, nr 5, ss. 17 - 19.

opr. kkk/kkk/mg