Wygrać młodzież dla Polski

O pasji historycznej i zaszczepieniu młodzieży miłości do ojczyzny z Mirosławem Gryką — współtwórcą i donatorem Fundacji konkursu historycznego Patria Nostra — rozmawia Mateusz Wyrwich

Mateusz Wyrwich: — Jest Pan z wykształcenia inżynierem. Skąd zatem u Pana pasja historyka i pomysł założenia fundacji propagującej historię wśród młodzieży?

Mirosław Gryko: — Inspiracją dla zorganizowania konkursu Patria Nostra była moja działalność. Jestem przedsiębiorcą, który od lat zajmuje się reklamą. Obserwuję ten rynek i pewnego dnia zadałem sobie pytanie: co widzimy w przestrzeni publicznej? Odpowiedź: wiele treści, ale zupełnie niezwiązanych z historią Polski. Pomyślałem więc, że powinniśmy wykorzystać telebimy do propagowania historii. Moim założeniem było przybliżenie historii naszego kraju przez krótkie filmy reklamowe pokazywane w miejscach publicznych.

— Realizacja takich filmów to kosztowne przedsięwzięcie...

Oczywiście, wiem, że realizacja tego rodzaju filmów przez profesjonalistów jest bardzo droga. Pomyślałem więc, że przygotowaniem takich filmów mogliby się zająć uczniowie. Na YouTube jest przecież pokazywanych wiele wartościowych filmików realizowanych przez młodych ludzi, np. o tematyce społecznej. Poszedłem z tym pomysłem do senatora prof. Jana Żaryna, który go poparł. Założyliśmy więc z p. Natalią Wołyniec fundację, która zaczęła się organizować wokół naszej idei.

— Na czym polega ten konkurs?

Pomysł był taki, aby młodzież szkół gimnazjalnych, licealnych i starszych klas szkół podstawowych realizowała krótkie filmy o historii naszego kraju. Założyliśmy, że filmy animowane będą miały po 30 sekund, a formy dokumentalne czy paradokumentalne, inscenizowane — do 45 sekund. I to się znakomicie sprawdziło. Dzięki temu założeniu zachęcamy młodych twórców do przekazania treści w bardzo skrótowej formie, sprowadzonej nieomal do piktogramu — tej często dziś wykorzystywanej formy przekazu. Z jednej strony więc uczymy młodzież historii Polski, a z drugiej — korzystania z nowoczesnego sposobu przekazywania wiedzy, przy użyciu najnowszej technologii: kamery, mikrofonu, montażu; uczymy tego, jak w skróconej, dynamicznej formie przedstawić jakieś konkretne wydarzenie historyczne. Zatem — trzeba mieć pomysł na film, następnie opracować scenariusz, zaplanować dni zdjęciowe, wypożyczyć rekwizyty i pojechać w miejsca plenerowe, aby nakręcić konkretne ujęcia. Dalej — materiał trzeba zmontować, podłożyć ścieżkę dźwiękową, umieścić grafikę, napisy końcowe itd. W przypadku animacji natomiast trzeba wybrać odpowiednią technologię jej tworzenia. Przygotowanie każdego z tych filmów jest ogromnym wyzwaniem dla młodzieży. Do konkursu przystępują najzdolniejsi uczniowie, tacy, którzy nie boją się wyzwań.

— Ale też korzystają z opieki artystycznej i merytorycznej swoich nauczycieli...

Oczywiście. Nauczyciel jest członkiem drużyny konkursowej. Ma za zadanie pomóc drużynie, w tym przede wszystkim podpowiedzieć, jak podejść do tematu — np. umówić spotkanie w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku lub w Belwederze; jeśli powstaje film o marszałku — jak znaleźć rekwizyty, jak zaprosić grupę rekonstruktorów do realizacji tematu... Drużyna jest trzyosobowa plus nauczyciel. Dlaczego? Ponieważ każda z tych osób musi mieć swoją specjalizację i muszą się one wzajemnie uzupełniać. Jedna osoba powinna być specjalistą od komputerów i obróbki filmowej, inna — pasjonatem historii, aby wybrać ciekawy temat z zaproponowanych, znaleźć fotografie czy filmy archiwalne. W drużynie powinna też być osoba ze zmysłem artystycznym, by to ciekawie ująć w zamkniętej formie filmowej.

— Jakie tematy młodzież podejmuje najczęściej?

To zależy od tego, co młodzi wylosują. Najpierw jednak uczestnicy konkursu rejestrują się na naszej stronie internetowej i otrzymują numer startowy. Ten zaś jest przyporządkowany do jednego z tygodni w roku — tzn. drużyny, które biorą udział w konkursie, są przypisane do jednego z 52 tygodni. Do każdego tygodnia przygotowanych jest 7 tematów z wydarzeń rocznicowych, które miały miejsce w danym czasie. Drużyna wybiera do realizacji jeden z tych tematów.

— Dotychczas w ramach wszystkich konkursów Patria Nostra powstało ponad 670 filmów, wszystkie są dostępne na stronie internetowej konkursu. Są różnorodne — np. o koronacji Bolesława Chrobrego, o śmierci Maksymiliana Kolbego, o zamordowaniu ks. Jerzego Popiełuszki. Ale też o twórczości Aleksandra Fredry czy Stanisława Wyspiańskiego. Autorzy tych filmów w sposób niezwykle trafny ujmują temat i przekazują w tej najkrótszej formie, jaką jest spot reklamowy. Filmy te prezentowane są również na telebimach...

Mam w Warszawie kilka telebimów i na nich prezentowane są prace konkursowe — zawsze w rocznicę wydarzeń historycznych poruszanych w filmie. Dziś, kiedy rozmawiamy, wyświetlane są filmy konkursowe związane z Bitwą Warszawską. Niebawem przypada rocznica powstania Solidarności, będą więc spoty związane z powstaniem Solidarności. Ludzie przystają i oglądają je z wielkim zainteresowaniem. Przyciągają ich treść i krótka, bardzo chwytliwa forma.

— Jako pomysłodawcy zastosowaliście też ciekawą formułę oceniania nadesłanych prac.

Odeszliśmy od tradycyjnego jury. Chcieliśmy, by ocena nadsyłanych prac była jak najbardziej obiektywna. W związku z tym postanowiliśmy, że jurorami będą wszyscy, którzy biorą udział w konkursie. Przed oficjalnym finałem prace są opublikowane na stronie internetowej konkursu, gdzie można je obejrzeć oraz ocenić. W każdym z konkursów bierze udział ok. 90 szkół, mamy więc 90 niezależnych ocen. Każdy bowiem uczestnik konkursu, ściślej: każda drużyna konkursowa złożona z trzech uczniów i nauczyciela, dokonuje oceny pozostałych prac konkursowych. Mając tylu jurorów, możemy być pewni, że będzie to obiektywna ocena. Nigdy się na tej idei nie zawiodłem.

— W IV edycji konkursu historycznego Patria Nostra zostały zrealizowane trzy konkursy regionalne w Polsce (dla Mazowsza, Małopolski i Wielkopolski) oraz dodatkowo konkurs światowy dla młodzieży polonijnej. Widzimy więc, że konkurs nie obejmuje całej Polski — dlaczego?

Głównie ze względów organizacyjnych. Jesteśmy niewielkim zespołem — tworzymy go ja, Natalia Wołyniec i kilkoro wolontariuszy. Pierwsze dwa konkursy były organizowane przez moją agencję reklamową oraz Stowarzyszenie „Polska Jest Najważniejsza” pod przewodnictwem prof. Jana Żaryna. Większość prac związanych z organizacją konkursu wzięliśmy jednak na siebie. Zdobyte doświadczenie pokazuje, że w takich konkursach może brać udział do 100 szkół. Na galę finałową zapraszamy wszystkich uczestników konkursu — w uroczystosci bierze udział ok. 400 osób — i podczas niej ogłaszane są jego wyniki.

— W latach 2015-18 zostały zorganizowane cztery edycje konkursów Patria Nostra. W każdej odbywały się niezależne konkursy regionalne dla Mazowsza, Małopolski i Wielkopolski. W 2018 r. zaś odbył się po raz pierwszy konkurs międzynarodowy dla młodzieży polonijnej.

W 2018 r. po raz pierwszy zrobiliśmy konkurs tylko dla młodzieży polonijnej z całego świata. Wzięło w nim udział 140 uczniów i nauczycieli z 35 szkół — z Litwy, Białorusi, Ukrainy, Kazachstanu, państw UE oraz USA. Finał konkursu miał miejsce w listopadzie w Warszawie. Młodzież wzięła udział w Marszu Niepodległości 11 listopada, a następnie pojechała na 3 dni do Krakowa. Nagrodą dla uczestników konkursu światowego był właśnie przyjazd do Polski na kilkudniową wycieczkę edukacyjną. Młodzież polonijna bierze udział także w konkursach regionalnych: mazowieckim, małopolskim i wielkopolskim. W każdym z konkursów uczestniczy ok. 10 szkół zagranicznych. Nagrodą dla młodzieży zagranicznej były wycieczki do Polski. Uzyskaliśmy na ten cel dotację z Senatu RP i z innych instytucji. Do tej pory na wycieczki do Polski przyjechało ok. 250 uczniów i nauczycieli. Zwiedzali Warszawę, Kraków i Poznań.

— Jest to też o tyle atrakcyjny konkurs, że nagrody otrzymują wszyscy.

Nadesłane prace konkursowe były na bardzo wysokim poziomie. Uznaliśmy, że z uwagi na wkład pracy i zaangażowanie młodzieży nagrody należą się wszystkim uczestnikom konkursu. Jest to możliwe dzięki naszym wspaniałym fundatorom, m.in. Instytutowi Pamięci Narodowej, europosłom oraz wielu innym osobom i instytucjom. W pierwszych trzech edycjach konkursu trzy najlepsze drużyny pojechały na tydzień do Brukseli. Innych nagród jest bardzo dużo. Na każdy konkurs pozyskujemy ok. 2 ton nagród w postaci książek i albumów. Zwycięskie drużyny otrzymują też bardzo oryginalną nagrodę, a mianowicie repliki szabli oficerskiej z 1934 r. ufundowane przez senatorów będących patronami naszych konkursów oraz przez bractwa kurkowe.

— Co by Pan powiedział o naszej młodzieży na podstawie nadsyłanych do fundacji filmów?

Bardzo zdolna, ambitna. Mam nadzieję, że realizacja tego konkursu wygrywa tę młodzież dla Polski.

opr. mg/mg