Kościół przed pandemią. Najnowsze statystyki wiernych

„Prezentowane dane wskazują, że instytucjonalne ramy Kościoła katolickiego w Polsce nieco słabną. Po okresie intensywnego rozwoju struktur oraz organizacji Kościoła w Polsce w minionych dekadach, w epidemię wkroczyliśmy już przy słabnącej nieco sile instytucjonalnej. Prezentowane dane to zarazem statystyczny obraz Kościoła w 2019 roku, który kilka miesięcy później wejdzie w wyjątkową sytuację epidemii” – powiedział ks. Wojciech Sadłoń SAC, dyrektor Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego.

Religijność Polaków w 2019 roku

Z danych przedstawionych przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego, zebranych na podstawie dorocznego liczenia wiernych w parafiach, wynika, że w 2019 roku w niedzielnej Eucharystii uczestniczyło 36,9% zobowiązanych katolików, podczas gdy do Komunii Świętej przystąpiło 16,7%. Oznacza to, że w stosunku do 2018 roku wskaźnik dominicantes – czyli katolików uczestniczących w niedzielnych Mszach Świętych – jest niższy o 1,3%, zaś wskaźnik communicantes – czyli osób przystępujących do Komunii Świętej – 0,6%.

Najwyższy wskaźnik dominicantes odnotowano w diecezji tarnowskiej (70,8%), rzeszowskiej (62,1%) i przemyskiej (58,5%). Najniższy zaś szczecińskokamieńskiej (23,3%), łódzkiej (23,6%) oraz koszalińsko-kołobrzeskiej (23,8%). 

Wskaźnik dominicantes oblicza się dla każdej parafii jako odsetek wiernych uczęszczających na niedzielną mszę św., w odniesieniu do ogólnej liczby zobowiązanych. Wskaźnik communicantes to liczba wiernych odniesiona do liczby zobowiązanych, co wyrażona w odsetkach.

Parafie i działalność duszpasterska

W 2019 r. działalność duszpasterską prowadziły w Polsce 10 382 parafie katolickie, co  oznacza wzrost do roku 2018 o 0,3%. Zdecydowana większość sprawuje liturgię w obrządku łacińskim, natomiast 126 w obrządkach wschodnich. Zdecydowana większość parafii prowadzonych jest przez diecezje, zaś 6,9% przez zgromadzenia zakonne. Najwięcej parafii diecezjalnych występuje w diecezjach tarnowskiej, krakowskiej i poznańskiej. Największy odsetek parafii zakonnych występuje w diecezjach krakowskiej, szczecińsko-kamieńskiej i wrocławskiej. 

Liczba księży inkardynowanych do diecezji i eparchii w 2019 r. wynosiła niemal 24,7 tys.  Najwięcej księży inkardynowanych jest w diecezji tarnowskiej (1,6 tys.), krakowskiej (1,2 tys.) oraz katowickiej (ponad 1 tys.). Najmniejsze pod względem liczby księży są diecezje elbląska (277), drohiczyńska (267 księży) oraz Ordynariat Polowy WP (51 księży). Liczba księży zakonnych wynosiła 8,9 tys. W duszpasterstwie parafialnym zaangażowanych jest 20,7 tys. W stosunku do poprzedniego roku liczba księży diecezjalnych zmniejszyła się o 1%. 

Liczba alumnów diecezjalnych wynosiła 1,7 tys. Najwięcej alumnów diecezjalnych  przygotowuje się do święceń kapłańskich w diecezjach warszawskiej (133), tarnowskiej (103) oraz krakowska (69). W przeliczeniu na 100 księży inkardynowanych, najwięcej alumnów diecezjalnych studiuje w diecezji warszawskiej (15), toruńskiej (11) oraz łódzkiej (10) i wrocławskiej (10), najmniej zaś w diecezjach bydgoskiej (3) oraz sosnowieckiej (3). 

Zakony

Liczba sióstr wynosiła w 2019 r. 17,2 tys. skupionych we 2,1 tys. wspólnotach zakonnych.  Najliczniejsze zgromadzenia żeńskie to Służebniczki NMP Starowiejskie, elżbietanki oraz Miłosierdzia (szarytki). Liczba sióstr oraz żeńskich domów zakonnych w stosunku do minionego roku zmniejszyła się o około 2%. Liczba profesek czasowych w 2019 r. wynosiła 573, nowicjuszek – 170 i postulantek – 149. Blisko 2 tys. sióstr w 2019 roku pracowało za granicą. 

Liczba zakonników oraz członków stowarzyszeń życia apostolskiego w 2019 roku wynosiła  łącznie 11,2 tys. Wśród zakonników 8,9 tys. (80,0%) stanowili prezbiterzy (posiadający święcenie kapłańskie). Za granicą przebywa 2,9 tys. (26,3%) zakonników z polskich prowincji. Najliczniejszymi męskimi zgromadzeniami są franciszkanie, salezjanie oraz pallotyni. 

Chrzty

W 2019 r. sakramentu chrztu udzielono 372,9 tys. osobom, o ponad 3,5% mniej niż w 2018 r.  Zdecydowaną większość chrztów udzielono dzieciom do 1 roku życia. Jedynie 4,8% ochrzczonych przyjmowało chrzest między 1 a 7 rokiem życia. Natomiast chrzest po ukończeniu 7 roku życia przyjęło niespełna 1% ochrzczonych. Do I Komunii św. przystąpiło niespełna 400 tys. osób. Sakrament bierzmowania przyjęło 382,5 tys. osób, czyli zdecydowanie więcej niż rok wcześniej co wynikało ze zmian wieku udzielania tego sakramentu. Sakrament małżeństwa został udzielony 125 tys. parom. 

Lekcje religii

W roku szkolnym 2019/2020 na lekcje religii w placówkach edukacyjnych uczęszczało 87,6%  uczniów. Najwyższy odsetek uczniów uczęszczających na lekcje religii odnotowano w diecezji pelplińskiej (99,2), rzeszowskiej (97,9%) i przemyskiej (97,9%), zaś najniższy w diecezji łódzkiej (76,2%), warszawskiej (76,0%) oraz warmińskiej (70,0%).

RAPORT ISKK 2019 (pdf)