Groby husarzy obiektem badań. Pod Kliszowem mogą się znajdować setki cennych artefaktów

Celem ekspedycji jest odkrycie i zabezpieczenie pozostałości po konfrontacji, która miała kluczowe znaczenie dla historii Polski. 19 lipca 1702 r. pod Kliszowem wojska szwedzkie Karola XII pokonały armię sasko-polską Augusta II. Podczas bitwy husaria wykonała dwie nieudane szarże, po czym wycofała się z pola walki.

Prace archeologiczne skupią się na wytypowanym terenie, gdzie według historycznych relacji i wstępnych badań, mogły znajdować się główne punkty starcia oraz obozowiska obu armii. Zespół badawczy, złożony z pasjonatów historii, wykorzysta najnowsze technologie, w tym georadary i drony, by zwiększyć szanse na odnalezienie artefaktów związanych z bitwą.

„Samo pole bitwy jest nam znane. Sporo dokumentów możemy znaleźć w archiwach szwedzkich. Natomiast do tej pory tajemnicą jest miejsce pochówku żołnierzy. Zginęło tam prawie 3 tys. ludzi, którzy po bitwie byli prawdopodobnie grzebani w zbiorowych mogiłach, ale do tej pory ich miejsce nie jest znane. Od tego będziemy chcieli zacząć. Mamy już wytypowane pierwsze miejsca, w których będziemy chcieli rozpocząć prace” – powiedział PAP Sebastian Grabowiec, prezes Świętokrzyskiej Grupy Eksploracyjnej.

Poszukiwacze spodziewają się znaleźć nie tylko uzbrojenie i amunicję, ale również przedmioty codziennego użytku żołnierzy.

„W niedzielę spotkaliśmy się z mieszkańcami, właścicielami terenu, przedstawicielami gminy. Pierwsze badania w terenie w okolicach Kliszowa mają się rozpocząć za około trzy tygodnie. Właściwe prace archeologiczne i powierzchniowe planowane są na lato” – dodał Grabowiec.

Bitwa pod Kliszowem, stoczona 19 lipca 1702 r., była jednym z ważniejszych starć wielkiej wojny północnej (1700-1721) pomiędzy wojskami szwedzkimi pod dowództwem króla Karola XII a połączonymi siłami polsko-saskimi, dowodzonymi przez Augusta II Mocnego. Starcie to odbyło się w okolicach wsi Kliszów, ok. 12 km do Pińczowa w woj. świętokrzyskim.

Bitwa zakończyła się klęską sił polsko-saskich, co umocniło pozycję Szwecji jako dominującej siły militarnej w regionie Bałtyku i wpłynęło na dalszy przebieg konfliktu.

Bitwa miała dalekosiężne konsekwencje dla Polski, osłabiając jej pozycję na arenie międzynarodowej. Przyjmuje się, że udział husarii w bitwie pod Kliszowem był ostatnim wykorzystaniem tej formacji do działań zbrojnych. Największe tryumfy święciła ona w XVII w., kiedy to jej postawa bitewna decydowała o zwycięstwach m.in. pod Kircholmem (1605), Kłuszynem (1610), Wiedniem (1683) i Hodowem (1694).

Jedną z tajemnic sukcesu husarii była specjalna budowa kopii. Broń mogła mieć nawet ponad 6 m długości. Byłą wydrążona w środku i w specjalny sposób zabezpieczona przed pęknięciem lub przecięciem w czasie walki. Husarz opierał ją o ucho zamocowane przy siodle, co zwiększało siłę uderzenia. Wiele sporów wśród historyków budzi kwestia skrzydeł. Niektórzy uważają je za koncept malarzy, albo twierdzą, że używano ich jedynie na paradach. W rzeczywistości dobrze udokumentowane jest to, że skrzydła były częścią bitewnego wyposażenia. Przed niczym nie chroniły i nie zwiększały hałasu, z jakim poruszał się jeździec. Najprawdopodobniej chodziło o wywarcie na wrogu wrażenia, ale wizualnego, a nie dźwiękowego.

Świętokrzyska Grupa Eksploracyjna uczestniczy w cyklicznych badaniach archeologicznych pola średniowiecznej bitwy pod Grunwaldem, a także na górze Manyłowa w Bieszczadach, gdzie toczono ciężkie walki podczas I Wojny Światowej. Grupa ma na swoim koncie także m.in. odkrycie cmentarza wojennego z 1915 roku w Królewicach w gminie Koprzywnica (Świętokrzyskie).

Autor: Wiktor Dziarmaga

Zamieszczone na stronach internetowych portalu https://opoka.org.pl/ i https://opoka.news materiały sygnowane skrótem „PAP" stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazami danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Fundację Opoka na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.