Zanim zaczniesz czytać

Fragmenty książki "Sztuka rozmawiania" cz. 2

Friedemann Schulz von THUN

SZTUKA ROZMAWIANIA cz.2

Rozwój osobowy

ISBN: 978-83-7318-870-9
© Wydawnictwo WAM, 2007

SPIS TREŚCI
ZANIM ZACZNIESZ CZYTAĆ...	9
I. OD OGÓLNEJ DO SZCZEGÓłOWEJ PSYCHOLOGII KOMUNIKACJI	11
II. NARZĘDZIA PRACY I MYŚLENIA PSYCHOLOGII KOMUNIKACJI	19
A "Kwadrat wypowiedzi"	19
B. Diabelskie koło relacji międzyosobowych	27
1. Małżeństwo	28
2. Wychowanie dzieci	31
3. Życie zawodowe	33
4. Relacje otwarte i utajone	35
C. Kwadrat wartości i rozwoju osobowego	38
1. Zasada budowy	38
2. Jak zbudować kwadrat wartości?	41
3. Podstawowe kwadraty wartości w komunikacji międzyosobowej	45
a) Autentyczność a branie pod uwagę skutków	45
b) "Miłująca walka" - akceptacja i konfrontacja	47
4 Od kwadratu wartości do kwadratu rozwoju osobowego	48
5. Zdemaskować polaryzację w dyskusji	53
III. ROZMAITE STYLE ZACHOWAŃ W DYNAMICE RELACJI MIĘDZYOSOBOWYCH	57
A. Styl bierno-zależny, czyli "Pomóż mi!"	60
1. Obraz zewnętrzny, apel podstawowy i tło psychiczne	61
2. Systemowy kąt widzenia	67
3. Kierunki rozwoju osobowego	70
a) Autonomia i odpowiedzialność za siebie	71
B. Styl ratownika, czyli "Na mnie możesz liczyć"	75
1. Obraz zewnętrzny, apel podstawowy i tło psychiczne	75
2. Systemowy kąt widzenia	83
3. Kierunki rozwoju osobowego	87
a) Samodzielność a potrzeby	88
b) Opieka a wymagania	90
c) Zainteresowanie a dystans	91
C. Styl altruistyczny, czyli "Ja się nie liczę"	95
1. Obraz zewnętrzny, apel podstawowy i tło psychiczne	95
2. Systemowy kąt widzenia	103
3. Kierunki rozwoju osobowego	107
a) Wiara w siebie a ofiarność	108
b) Wiara w siebie: umiejętność mówienia "ja" i "nie"	112
c) Agresja i duch walki	117
D. Styl poniżająco-agresywny, czyli "Wszystko przez ciebie!"	119
1. Obraz zewnętrzny, apel podstawowy i tło psychiczne	120
a) Techniki górowania	123
b) Mężczyźni a kobiety w pracy zawodowej	126
c) Wychowanie	128
d) Dialog polityczny	129
2. Systemowy kąt widzenia	134
3. Kierunki rozwoju osobowego	136
a) Konfrontacja i rehabilitacja wypowiedzi "ty"	136
b) Szacunek dla innych a poczucie godności własnej	146
c) Sprzeciw a uznanie	147
d) Ćwiczenie	149
e) Sztuka pozytywnego przeformułowywania. .	149
f) Bezpośredniość a takt	152
g) Konfrontacja a wgląd w siebie	155
h) Ćwiczenie	158
E. Styl uzasadniający siebie, czyli "Ja jestem w porządku"	160
1. Obraz zewnętrzny, apel podstawowy i tło psychiczne	160
2. Systemowy kąt widzenia. .	165
3. Kierunki rozwoju osobowego	170
a) Wydajność a sensowność	170
b) Ćwiczenia	177
F. Styl kontrolująco-określający, czyli "Ja mam rację (ty nie masz racji)!"	178
1. Obraz zewnętrzny, apel podstawowy i tło psychiczne	178
2. Systemowy kąt widzenia	187
a) Mistrz i wzorowy uczeń	187
b) Surowi rodzice i zbuntowana młodzież	189
3. Kierunki rozwoju osobowego	191
a) Niedyrektywne prowadzenie rozmowy	192
b) Dyrektywność i niedyrektywność w pedagogice, terapii i pracy z dorosłymi	193
c) Samokontrola a "pozwalanie sobie"	198
G. Styl dystansujący się, czyli "Tylko bez emocji!"	201
1. Obraz zewnętrzny, apel podstawowy i tło psychiczne	201
2. Systemowy kąt widzenia	210
a) Diabelskie koło dystansu i bliskości	212
b) Zalecenia dla partnera skłonnego do bliskości	223
c) Zalecenia dla partnera dystansującego się	225
3. Kierunki rozwoju osobowego	227
a) Jasne określenie ról a autentyczne spotkanie międzyosobowe	227
b) Gotowość do swobodnych kontaktów a zachowywanie rezerwy	229
c) Język bliskości	231
d) Odbiór empatyczny a słuchanie diagnostyczne	233
e) Odrębność a więź	236
f) Otwarcie na siebie dla dystansującego się?	238
H. Styl dramatyzująco-wylewny, czyli "Zobaczcie, jaki jestem!"	242
1. Obraz zewnętrzny, apel podstawowy i tło psychiczne	242
2. Systemowy kąt widzenia	251
3. Kierunki rozwoju osobowego	254
a) Otwartość a dyskrecja	255
b) Mówienie o sobie a dialogiczne partnerstwo	257
PERSPEKTYWY	259
PRZYPISY	265
BIBLIOGRAFIA	271

Zanim zaczniesz czytać...

Jak wnioskuję z dużego oddźwięku, od czasu ukazania się pierwszej części Sztuki rozmawiania, zainteresowanie psychologią komunikacji poważnie wzrosło. Dochodzi do głosu także pragnienie wprowadzenia jej w kanon "przedmiotów obowiązkowych" - zarówno w przedsiębiorstwach, jak w szkołach, na uczelniach i na wszelkiego rodzaju kursach doskonalenia zawodowego. Jednocześnie dyskusje z uczestnikami kursów, z kobietami i mężczyznami, przedstawicielami rozmaitych grup zawodowych otworzyły mi oczy na to, jak bardzo różnimy się między sobą stylem "porozumiewania się" i tworzenia więzi, i że każdy z nas w rozwoju osobowym potrzebuje innych bodźców. Zacząłem się zastanawiać, czy przypadkiem nie zalecaliśmy "właściwych" rzeczy "niewłaściwym" ludziom.

Niniejszy tom bierze "na muszkę" właśnie te różnice, podczas gdy tom pierwszy, nie tracąc nic z aktualności, nadal zawiera ogólne podstawy. Zakładając, że tom drugi (dla zaawansowanych) może być czytany niezależnie od tomu pierwszego, w rozdziale drugim zamieściłem krótkie przypomnienie "kwadratowego" modelu komunikacji międzyosobowej, co obeznany z tematem czytelnik może opuścić lub potraktować jako "powtórkę".

"Próbą generalną" tej książki był przeprowadzony na uniwersytecie w Hamburgu (od 1984 do 1988) cykl wykładów pod hasłem "Komunikacja a osobowość" (Kommunikation und Persónlichkeit). Odpowiedzią słuchaczy było ponad sto opisów ich własnych doświadczeń. Stąd znie-których z ich prac badawczych pochodzi sporo autentycznego materiału empirycznego, który znalazł się w tej książce.

W trudnym przekładzie pojęć naukowych na codzienny i zrozumiały język, bez zbytnich wpadek, poważnie wspierała mnie Annette Börner.

Treściowo ta książka dojrzewała pod okiem mojej żony Ingrid, której zawdzięczam fachowe spostrzeżenia oraz wsparcie równoważone krytyką. Maszynopis przejrzały Claudia Wörpel i jak zwykle Ingrid Größner - wszystkim serdeczne w tym miejscu dziękuję!

Hamburg, styczeń 1989

opr. aw/aw

« ‹ 1 › »

oceń artykuł