Spotkania zapoznawcze - wprowadzenie do Mszy świętej

Propozycja ta włączona jest do Adwentu, ponieważ I Niedziela Adwentu rozpoczyna nowy Rok Kościelny.

I. Medytacja przed krzyżem na rozpoczęcie

1. Spoglądamy na belki krzyża. Pokazują nam one najważniejsze kierunki naszego życia. Belka pionowa kieruje ku górze: Miej czas dla Boga i wpatruj się w Niego. Belka pozioma przypomina: Rozejrzyj się wokół siebie. Zobaczysz nędzę i cierpienie. Znaczy to: Kochaj bliźnich, jak siebie samego. — Tak więc miłość Boga i bliźniego. Jezus swym życiem dał nam przykład takiej miłości.
2. (do wyboru) Panie, czekamy na Twoje powtórne przyjście. Ponieważ niekiedy szukamy po omacku, trwożliwie idąc poprzez dni naszego życia — jak w ciemnym pochodzie. Panie, czekamy na Twoje przyjście. Pozwól nam już teraz odczuć — teraz i tutaj, że Ty, Panie, z otwartymi ramionami idziesz nam naprzeciw.

II. Zabawy zapoznawcze (do wyboru — jeśli jest to konieczne)

1. Wszyscy siedzą w kręgu. Ktoś jako pierwszy rozpoczyna, mówiąc: „Moje imię zaczyna się na „D”! Ten, kto pierwszy prawidłowo rozpozna całe imię, jako następny podaje pierwszą literę swojego imienia. Na koniec każdy z uczestników zabawy wymienia wszystkie imiona, jakie zapamiętał. (Zabawę tę można dodatkowo utrudnić, dodając do imion nazwiska, ulice, zainteresowania itd.).
2. Wszyscy stoją w kręgu. Jedno z dzieci wychodzi o krok do przodu: „Miejsce po mojej prawej stronie jest wolne. Zapraszam tu chłopca w czerwonym ubraniu!” Chłopiec ten przedstawia się, wymieniając swe imię, i wywołuje kolejną osobę.
3. Każde dziecko otrzymuje kartkę, na której różnymi kolorami wypisane są imiona; pośród nich są także imiona uczestników zabawy. Każde dziecko odczytuje jedno z imion i podchodzi do wywołanej w ten sposób osoby.
4. Każde dziecko gra rolę reportera i przeprowadza wywiad z innym dzieckiem na temat imienia, miejsca zamieszkania, ulicy, zainteresowania, oraz: „Dlaczego chcesz zostać ministrantem?” Później, w kręgu, każdy z uczestników przedstawia kogoś innego. Przy podawaniu przyczyn, dla których ktoś chce zostać ministrantem, prowadzący zabawę może wystąpić i w kilku słowach je wyjaśnić. (Jeśli w zabawie biorą udział starsi chłopcy, pewne opory można zmniejszyć, gdy podczas wywiadu niektórzy sporządzą, także na kartce papieru, portrety, tzn. trzeba się przy tym dokładnie przypatrzeć drugiej osobie!)

III. Wprowadzenie do Mszy świętej

1. Wprowadzenie do zewnętrznego przebiegu Mszy świętej

Akcent leży tu na słowie: „zewnętrzny”. Etap ten musi koniecznie poprzedzać głębsze wtajemniczenie w liturgię Mszy świętej. Okazuje się jednak często, że zewnętrzne obrzędy są także księgą pełną tajemnic.

1. Przebieg Mszy świętej.
Prowadzący dzieli pomieszczenie na dwie części. W jednej z nich ustawia jedno krzesło, w drugiej trzy krzesła i wyjaśnia: „Msza święta składa się zasadniczo z dwóch części: Liturgii Słowa Bożego i Liturgii Eucharystii. W Liturgii Słowa Bożego szczególnie ważne jest miejsce, zaznaczone ustawionym tutaj krzesłem. To wyeksponowane miejsce nazywa się „Ewangelia” lub „Radosna Nowina”. Teraz jeden z chłopców może usiąść na krześle, a potem w kilku słowach powtórzy to, co prowadzący powiedział na wstępie lub odpowie na postawione pytanie: „Sam Jezus mówi do nas słowami wypowiadanymi przez kapłana. Czterej Ewangeliści zapisali wszystko...” Na koniec: „Podczas Liturgii Słowa kapłan porusza się między amboną a swoim miejscem do siedzenia. Na Liturgię Eucharystii (= składać Bogu dziękczynienie) kapłan podchodzi do ołtarza. Tutaj szczególnie ważne są trzy części, symbolizowane przez te trzy krzesła”. Prowadzący nazywa krzesła: „Przygotowanie darów”, „Przeistoczenie”, „Komunia święta”. Po tym, jak w podobny sposób dzieci zajmą miejsca na krzesłach, prowadzący wyjaśnia, co ważnego dzieje się podczas poszczególnych części Liturgii Eucharystii. Następnie ministranci powtarzają to, co usłyszeli. Te podstawowe tematy mogą być dowolnie rozszerzone, i mogą też być powtarzane na początku prawie każdego spotkania, aż „do skutku”. Rozbudowywanie tej zabawy może wyglądać w ten sposób, że ustawia się coraz większą ilość krzeseł, a prowadzący nazywa coraz więcej części Mszy świętej. Dzieci natomiast ustawiają się w odpowiednich miejscach np. gdy mająć do dyspozycji cztery krzesła, zostanie komuś wyznaczona rola „Ojcze nasz”, musi usiąść pomiędzy trzecim (= Przeistoczenie), a czwartym krzesłem (= Komunia święta).
2. Układamy karteczki.
Po zabawie prowadzący wypisuje na karteczkach o wielkości ok. 4 x 8 cm wcześniej wymienione części Mszy świętej (części Liturgii Słowa Bożego i Eucharystii jeszcze bardziej podzielone), które przez dwie — trzy grupy ministrantów zostaną ułożone we właściwej kolejności: Liturgia Słowa Bożego: pozdrowienie (akt pokuty — Kyrie), (Gloria — Chwała na wysokości Bogu), (Modlitwa dnia — Kolekta), czytania, (psalm responsoryjny), Ewangelia, kazanie, Credo = wyznanie wiary, modlitwa wiernych. Liturgia Eucharystii: Przygotowanie darów, (modlitwa nad darami), prefacja, (Święty), Modlitwa Eucharystyczna, Przeistoczenie, Modlitwa Eucharystyczna, Ojcze nasz, (Agnus Dei — Baranku Boży), Komunia święta, (dziękczynienie), (Modlitwa po Komunii św.), błogosławieństwo. Nawiasy oznaczają: na razie te części mogą być pominięte; lepiej jest bowiem dobrze poznać mniej, niż od razu zbyt dużo. Zresztą kartki te można złożyć w teczce z pomocami dla katechetów (pomoc dla katechetów, spotkanie nr 20), także z fotografiami odpowiednich części Mszy świętej.

Ażeby ministranci na rozpoczęcie spotkania mogli w małych grupach, podobnie jak na lekcji gimnastyki, pokonywać kolejne przeszkody, na kartkach mogą też być wypisane inne nazwy, które powinny zostać ułożone w prawidłowej kolejności np. Budowa kielicha: korporał, kielich, puryfikaterz, złota patena, chleb, palka, welon kielich. Strój kapłana: humerał, biała szata = alba, pasek = cingulum, stuła, ornat.

(Tutaj wszystkie części ustawione są w prawidłowej kolejności. Taki pasjans nie może oczywiście zastąpić praktycznego ćwiczenia, by przynajmniej raz własnoręcznie właściwie ułożyć odpowiednie części kielicha, albo zobaczyć, w jaki sposób kapłan ubiera się do Mszy świętej.

Pomysł, by zestawy kartek ograniczyć do jednego tematu i porozkładać je w różnych miejscach pomieszczenia, może być przez ministrantów bardzo dobrze przyjęty. Tym sposobem można powtórzyć wiele tematów, np. prawo ministranckie, 10 Bożych Przykazań, 7 sakramentów, Rok Kościelny, najważniejsze zwroty w języku łacińskim, greckim i hebrajskim.

1. W zrozumieniu istoty Mszy świętej pomocnym może być schemat przygotowany przez Andreasa Jungmanna. Wszystko podporządkowuje on schematowi: słuchać — medytować — odpowiadać.

Liturgia Słowa słuchać: czytania, Ewangelia, homilia

Medytować: śpiew, cisza

Odpowiadać: modlitwy mszalne, wyznanie wiary, modlitwa wiernych

Liturgia Eucharystii słuchać: Prefacja

Medytować: Modlitwa Eucharystyczna, cisza

Odpowiadać: modlitwa, Komunia święta, rozesłanie.

W gruncie rzeczy bardzo trudno jest pogłębić przeżywanie Mszy świętej, używając przykładów, schematów czy zabaw. Należy troszczyć się nieustannie o właściwe przeżywanie Mszy świętej, a pomóc w tym mogą medytacje, rozpoczynające każde spotkanie z ministrantami, jak również modlitwy przed i po Mszy świętej (zob. dodatek: „Modlitwy w zakrystii”).

IV. Zabawy na zakończenie

1. Mrugnięcie:
Pary tworzące krąg ustawiają się w taki sposób, że jedna osoba stoi za drugą, ewentualnie jedna z osób siedzi na krześle, druga natomiast stoi za nią z rękami skrzyżowanymi na piersiach. Jedna z osób bez pary, zajmuje dowolne miejsce pomiędzy dwiema parami lub za pustym krzesłem i mruga do którejś z osób, stojących lub siedzących przed swoim partnerem. Taki uczestnik zabawy musi wtedy spróbować uciec do mrugającej do niego osoby, natomiast partner stojący z tyłu stara się mu w tym przeszkodzić. Jeśli osoba z tyłu zagapi się, wtedy musi dyskretnie mrugając, poszukać sobie nowego partnera. Po kilku minutach osoby w parach zamieniają się rolami.
2. Butelkowa sztafeta:
Potrzebne są dwie puste butelki. Grupa dzieli się na dwie drużyny. Każda z drużyn podobnie jak w sztafecie, musi jak najszybciej ustawić stopami, za każdym razem przewracaną przez prowadzącego zabawę butelkę.
3. „Ból głowy”
ma jeden z uczestników zabawy i z zawiązanymi oczami siedzi na krześle, na końcu pokoju. Na prawo i lewo od niego stoją po trzy puste krzesła. Pozostali uczestnicy skradają się, nie mogą jednak przy tym zdejmować butów. Za każdym razem, gdy gracz z „bólem głowy” usłyszy jednego ze skradających się, wtedy wskazuje w jego kierunku i głośno krzyczy! Przyłapany musi usiąść na podłodze w tym miejscu, gdzie właśnie stał. Kto zwycięży? Czy zostaną zajęte wszystkie krzesła, czy też może wszyscy uczestnicy „wylądują” gdzieś na podłodze? (Utrudnienie: Za każdym razem mogą się skradać tylko dwie osoby).

opr. ab/ab