Archanioł Michał w życiu Kościoła

Wspiera walkę ze złem, szczególnie tę duchową. To anioł do zadań specjalnych, łączący sprawiedliwość z miłosierdziem, odpowiedzialny za opiekę nad umierającymi. Spełni istotną rolę w dniach Sądu Ostatecznego.

Jego imię oznacza „Któż jak Bóg!” i jest odpowiedzią na bunt Lucyfera wobec Stwórcy. Zgodnie z Apokalipsą św. Jana pod jego przewodnictwem aniołowie wierni Bogu pokonali aniołów zbuntowanych. „I nastąpiła walka na niebie: Michał i jego aniołowie mieli walczyć ze Smokiem. I wystąpił do walki Smok i jego aniołowie, ale nie przemógł, i już się miejsce dla nich w niebie nie znalazło. I został strącony wielki Smok, Wąż starodawny, który się zwie diabeł i szatan, zwodzący całą zamieszkałą ziemię, został strącony na ziemię, a z nim strąceni zostali jego aniołowie” (Ap 12, 7–9).

Posłaniec sprawiedliwości i łaski

Nic dziwnego, że jest specjalnym patronem walki ze złem – przede wszystkim walki duchowej. Uosabia kończące tę walkę zwycięstwo, dlatego przedstawiany jest w postaci skrzydlatego wojownika, który depcze pokonanego Szatana. Jest aniołem sprawiedliwości i sądu – sądzi się, że to on da sygnał do rozpoczęcia Sądu Ostatecznego. Uważa się go za patrona i opiekuna umierających. Przedstawia się go również z wagą, którą mierzy dobre i złe uczynki.

Jednocześnie jest aniołem miłosierdzia i łaski. Nawet do diabła miał rzec: „Pan niech cię skarci!”, rezygnując z wymierzania własnej sprawiedliwości (Jud 1, 9). Jako że jest przeciwieństwem tego oskarżyciela, wstawia się za lud Izraela. Już prorok Daniel nazwał go „jednym z pierwszych książąt (anielskich)” (Dn 10, 13), a ponadto opiekunem ludu Izraela (Dn 12, 1). Ta opieka odnosi się także do nowego Ludu Bożego, dlatego Kościół czci go jako swojego opiekuna. Michał Archanioł nosi miano patrona Kościoła Świętego, podobnie jak św. Józef.

Duch posługujący i gwarant zwycięstwa

Kult religijny św. Michała, tak jak innych aniołów, istnieje nieprzerwanie od początku chrześcijaństwa. Już św. Juda Apostoł krytykował bluźnierstwa przeciw aniołom (por. Jud 1, 8), a św. Paweł ostrzegał z kolei przed wynoszeniem ich nad Chrystusa (por. Hbr 1 i 2). Jako anioł św. Michał należy do „duchów posługujących, posłanych do pomocy tym, którzy mają odziedziczyć zbawienie” (Hbr 1, 14). Uczestniczą one w chwale Chrystusa, który sam stał się Sługą Pańskim. Kult aniołów rozwijał się, szczególnie po Synodzie w Laodycei (lata 360–365), zatwierdzającym kult archaniołów Michała, Gabriela i Rafała.

Zgodnie z jedną z legend postać Michała Archanioła pojawia się w wydarzeniu przełomowym dla chrześcijan żyjących w Imperium Rzymskim. W noc poprzedzającą decydującą bitwę z rywalem do tronu cesarskiego Konstantyn Wielki miał widzenie. Michał Archanioł przekazał mu polecenie Boga, by sporządził sztandar z krzyżem i napisem: „W tym znaku zwyciężysz”. Niedługo po zwycięstwie cesarz ogłosił w 313 r. tzw. „Edykt mediolański”, dający równe prawa religii chrześcijańskiej.

Konsekrator Gargano

Najbardziej znane objawienie Michała Archanioła miało miejsce na górze Gargano we Włoszech, gdzie już w V w. powstało sanktuarium, cel licznych pielgrzymek. Znajdująca się tam jaskinia była miejscem pogańskiego kultu bożka Kalkante. Dopiero interwencja samego św. Michała, który osobiście poświęcił grotę (!) jako kościół pod swoim wezwaniem, umożliwiła chrystianizację Gargano i okolicznych mieszkańców.

Z tym sanktuarium wiąże się data, w której obchodzimy wspomnienie trzech archaniołów. Pierwszą Eucharystię w Świętej Grocie odprawiono 29 września 492 r. Zwycięstwo nad Bizantyjczykami, oblegającymi pobliskie miasto Siponto również miało miejsce 29 września, ale w 650 r. – po trzech dniach postu i modlitwy do Michała Archanioła o pomoc.

W 1987 roku św. Jan Paweł II powiedział tam: „Przybyłem uczcić i prosić Archanioła Michała, by chronił i bronił Świętego Kościoła w momencie, w którym tak trudno jest dawać prawdziwie chrześcijańskie świadectwo bez ustępstw i dostosowywania się”. Obecnie sanktuarium opiekują się polscy księża michalici.

Najsłynniejszą budowlą wzniesioną ku czci Archanioła Michała jest kościół i klasztor na Mont Saint-Michel. Wedle tradycji kamień węgielny pod sanktuarium pochodzi z Gargano.

Ratownik Kościoła

Papież Leon XIII doświadczył w 1884 r. przerażającej obecności złych duchów w Rzymie. Natychmiast ułożył specjalną modlitwę zawierzającą Kościół Archaniołowi Michałowi i zalecił, by kapłani wraz z ludem odmawiali ją, klęcząc po Mszy Świętej. Ma ona formę egzorcyzmu – wyraża prośbę o zgromienie szatana. Każdy może ją odmawiać i jest do dziś najpopularniejszą modlitwą skierowaną do Michała Archanioła.

Papież Leon XIII doświadczył w 1884 r. przerażającej obecności złych duchów w Rzymie. Natychmiast ułożył specjalną modlitwę zawierzającą Kościół Archaniołowi Michałowi i zalecił, by kapłani wraz z ludem odmawiali ją, klęcząc po Mszy Świętej. Ma ona formę egzorcyzmu – wyraża prośbę o zgromienie szatana. Każdy może ją odmawiać i jest do dziś najpopularniejszą modlitwą skierowaną do Michała Archanioła.

W dniu ogłoszenia pierwszej encykliki papieża Franciszka Lumen Fidei („Światło wiary”) Ojciec Święty oddał państwo Watykan opiece patronów Kościoła: św. Józefa i św. Michała Archanioła. Pobłogosławił również figurę św. Michała Archanioła w Ogrodach Watykańskich w obecności papieża emeryta Benedykta XVI.

opr. aś/aś