Święto, którego nie powinno być

Marcin Gomółka

Święto, którego nie powinno być

Gdy przekręcimy kilka kartek w kalendarzu, natrafimy na datę 22 lipca. Dlaczego jej szukamy, skoro nie jest ona ani zaznaczona na czerwono, ani nie upamiętnia żadnego pozytywnego wydarzenia w historii Polski?

Czy to jakiś szczególny dzień, który na tyle różni się od innych, by myśleć o nim z wyprzedzeniem? Odpowiedź na tak postawione pytania dziś, gdy żyjemy w demokratycznej Polsce, jest prosta. Wszyscy, którzy znają historię naszej Ojczyzny, wiedzą doskonale, że kiedy tkwiliśmy w okowach komuny, 22 lipca było najważniejszym polskim świętem państwowym. Nazwano je Narodowym Świętem Odrodzenia Polski. Nazwa krzywdząca, przewrotna, można powiedzieć nawet, że bluźniercza, gdyż nowe święto, a właściwie pseudoświęto zastąpiło obchodzony od 1937 r. Dzień Niepodległości, który - jak wiemy - przypada 11 listopada.

Tak oto, upamiętniając powstały w Moskwie, niemający nic wspólnego z niepodległością proradziecki Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego i wydany przez niego manifest, narzucano nam siłą święto będące symbolem podporządkowania się Polski dyktatowi Stalina, a zniesiono to, które kojarzyło się z prawdziwą wolnością i było czczone przez miliony Polaków.

Gwoli wyjaśnienia warto zaznaczyć, że manifest podpisano 20 lipca, nie zaś dwa dni później. Przez wiele lat Polski Ludowej w podręcznikach do historii znajdowały się nieprawdziwe informacje, którymi faszerowano młodzież. Pisano bowiem, że PKWN był suwerenną władzą polską i powstał w wyzwolonym Chełmie Lubelskim. Tymczasem Komitet utworzono na terenie ZSRR, a znaleźli się w nim ludzie całkowicie uzależnieni od radzieckich mocodawców.

Geneza

Gdy wiosną 1943 r. wyszła na jaw sprawa Katynia, polski rząd emigracyjny w Londynie zerwał stosunki dyplomatyczne z rządem radzieckim. Decyzja była słuszna i nikt w zasadzie jej nie kwestionował, choć zdawano sobie sprawę z faktu, że ZSRR najprawdopodobniej zakończy wojnę jako jedno z mocarstw zwycięskich i będzie decydował o kształcie powojennego świata, w tym Polski.

Nieco wcześniej, bo w lutym 1943 r., przebywający w ZSRR polscy komuniści w osobach Zygmunta Berlinga, Wandy Wasilewskiej, Stefana Jędrychowskiego, Włodzimierza Sokorskiego i Stanisława Skrzeszewskiego powołali do życia Związek Patriotów Polskich. Była to organizacja polityczna, służąca Stalinowi do realizacji jego polityki w kwestii polskiej. ZPP przygotowywał grunt do przejęcia władzy przez komunistów w powojennej Polsce, zaś legalny rząd RP w Londynie zdecydowanie potępiał, twierdząc, że działa on na szkodę sojuszu anglo-radziecko-amerykańskiego.

Środowiska komunistyczne aktywizowały się również w okupowanej Polsce. Od 1942 r. istniała Polska Partia Robotnicza oraz jej zbrojne ramię - Gwardia Ludowa. Należy podkreślić, że komuniści prowadzili destruktywną działalność wobec polskiego podziemia niepodległościowego, wydając wielu jego członków w ręce gestapo. Dla wszystkich też powoli stawało się jasne, że tworząc komunistyczne zaplecze w Polsce i na terenie ZSRR, Stalin będzie chciał po wojnie włączyć Polskę do swojej strefy wpływów. Takie też ustalenia zapadły podczas konferencji Wielkiej Trójki w Teheranie na przełomie listopada i grudnia 1943 r.

Kilka miesięcy wcześniej w katastrofie gibraltarskiej zginął premier rządu polskiego gen. Władysław Sikorski. Był to wielki cios dla Polaków i sprawy polskiej. Następca Sikorskiego, ludowiec Stanisław Mikołajczyk nie miał niestety charyzmy poprzednika, co fatalnie odbiło się na dalszych losach naszej Ojczyzny.

Tymczasem na terenie ZSRR w Sielcach nad Oką utworzono polską formację zbrojną, nazwaną 1 Dywizją Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Jej dowódcą został gen. Zygmunt Berling, a po raz pierwszy do walki jednostka weszła pod Lenino w październiku 1943 r. Straty w wyniku bitwy były ogromne, bo sięgały prawie 30% stanów osobowych w poszczególnych pododdziałach. Nie to jednak wydawało się najważniejsze. Dla Stalina liczył się efekt propagandowy. Utworzone na radzieckiej ziemi jednostki polskie walczyły ramię w ramię z Armią Czerwoną. Radziecki dyktator dawał światu do zrozumienia, że wielu Polaków stawia na współpracę z ZSRR, a nie z rządem w Londynie. Podważał tym samym sens jego istnienia.

W nocy z 31 grudnia na 1 stycznia 1944 r. powołano do życia Krajową Radę Narodową. Na czele tego samozwańczego parlamentu, reprezentującego organizacje komunistyczne i lewicowe, stanął Bolesław Bierut. W intencji twórców KRN miała być zaczątkiem polskiej władzy powojennej. Odpowiedzią podziemia niepodległościowego stało się utworzenie Rady Jedności Narodowej pod przewodnictwem Kazimierza Pużaka. Mniej więcej w tym samym czasie rozpoczęło funkcjonowanie Centralne Biuro Komunistów Polskich. Kierował nim Aleksander Zawadzki.

Gdy wojska radzieckie zajęły w lipcu 1944 r. wschodnią część Polski, Stalin postanowił utworzyć w opanowanym kraju tymczasowy organ władzy wykonawczej. Stał się nim PKWN, a ludzie, którzy weszli w jego skład, byli całkowicie uzależnieni od decyzji Moskwy. Należy wymienić tutaj przewodniczącego Edwarda Osóbkę-Morawskiego, Wandę Wasilewską, Andrzeja Witosa, Bolesława Drobnera, Stanisława Radkiewicza, Wincentego Rzymowskiego, Stefana Jędrychowskiego i innych. PKWN wydał manifest, w którym nakazywał walczyć z Niemcami w sojuszu z armią radziecką, zupełnie jednak pomijając sprawę przyszłej niepodległości.

W takich oto warunkach odbył się gwałt na Polsce. By upamiętnić Manifest PKWN i rzekome „odrodzenie” naszego kraju, decyzją Sejmu RP dzień 22 lipca miał stać się świętem państwowym. Uchwałę o tej treści podjęto w lipcu 1945 r.

Obchody

Do momentu obalenia, czyli 6 kwietnia 1990 r. Narodowe Święto Odrodzenia Polski było obchodzone bardzo uroczyście.

- Tego dnia nikt nie szedł do pracy. Odbywały się natomiast wiece i uroczyste akademie. Każdy, kto w nich nie uczestniczył, miał potem problemy. Podczas tych uroczystości chwalono dokonania władzy socjalistycznej, mówiono, że jest najlepsza i niezwyciężona. Krytykowano natomiast zachodnich i amerykańskich imperialistów - mówi jeden z mieszkańców Łukowa. - Była to bardzo dobra okazja do indoktrynacji i prania mózgów. Do wpajania ludziom tego, co nie miało miejsca w rzeczywistości. No, ale na tym opierał się cały system socjalistyczny - zauważa historyk Cezary Cybulski.

Warto też podkreślić, że właśnie w dzień 22 lipca władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oddawały do użytku szczególnie ważne inwestycje. - Jako przykład można podać choćby warszawską trasę WZ, kombinat metalurgiczny w Nowej Hucie, Pałac Kultury i Nauki, Stadion Śląski w Chorzowie, Trasę Łazienkowską czy pierwszą linię produkcyjną Fiata 126p. Władze chciały po prostu wyeksponować rangę tego święta, dodać mu znaczenia, splendoru - stwierdza nauczyciel historii Krzysztof Okliński.

Podobnie jak wszystkie święta komunistyczne, tak i to lipcowe zdecydowanie dystansowało się od jakiejkolwiek symboliki religijnej. Dla komunistów religia była wrogiem, a to dlatego, że zawsze stanowiła symbol polskości. A wiadomo, że komunizm nie miał z polskością nic wspólnego.

Dziś 22 lipca jest zwyczajnym dniem. Nie był nim jednak w czasach młodości naszych rodziców czy dziadków. Bez cienia przesady można nazwać go komunistycznym pseudoświętem, którego nigdy nie powinno być. Bo co upamiętniało? Uzurpację i stalinowski gwałt na Polsce, a nie jakieś wyimaginowane „odrodzenie”. I tego właśnie powinniśmy być świadomi dziś, żyjąc w wolnym i suwerennym kraju.

opr. aw/aw

Copyright © by Echo Katolickie