Wliczanie oceny z katechezy do średniej semestralnej i końcoworocznej

Problem oceny z katechezy czy też wliczania jej do średniej ocen poruszany był na łamach "Katechety" wiele razy, choćby w ostatnich dwóch latach. ^[ 1 ] Zbliżający się koniec roku szkolnego sprawia, że ponownie powraca na wokandę pytanie o wliczanie oceny z nauki religii do średniej końcoworocznej. Dotyczy to przede wszystkim tych środowisk, w których sprawa ta nie została jeszcze uregulowana. Częstym powodem takiego stanu rzeczy jest niepoprawna interpretacja lub wybiórcze traktowanie rozporządzeń i zarządzeń Ministra Edukacji Narodowej. Jedynie całościowe podejście do przepisów oświatowych, a więc uwzględniające wszystkie dotychczasowe dokumenty dotyczące reformy systemu oświaty w Polsce pozwalają postawić tezę, że ocenę z katechezy (czy etyki) należy wliczać do średniej semestralnej i końcoworocznej.

Najwięcej nieporozumienia wprowadził nadal obowiązujący § 9. 2 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 6 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w szkołach publicznych: Ocena z religii (etyki) nie ma wpływu na promowanie ucznia do następnej klasy. ^[ 2 ] Czym jest w świetle przepisów oświatowych promowanie? Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 kwietnia 1999 r. w sprawie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych stanowi w § 14. 2, że począwszy od klasy czwartej szkoły podstawowej uczeń otrzymuje promocję do klasy programowo wyższej, jeżeli ze wszystkich zajęć edukacyjnych, określonych w szkolnym planie nauczania, z uwzględnieniem przepisu § 6, uzyskał oceny klasyfikacyjne końcoworoczne wyższe od stopnia niedostatecznego... W przypadku uczniów klas I-III szkoły podstawowej, promocję do klasy programowo wyższej otrzymuje dziecko, którego osiągnięcia edukacyjne w danym roku szkolnym oceniono pozytywnie (§ 14. 2). ^[ 3 ] Jeszcze wyraźniej pojęcie to precyzuje Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 13 stycznia 2000 r. w sprawie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w publicznych szkołach i placówkach artystycznych w § 13. 1 stwierdzając, że promowanie polega na zatwierdzeniu przez radę pedagogiczną wyników końcoworocznej klasyfikacji i obejmuje podjęcie uchwał o:

1. promowaniu uczniów lub ukończeniu szkoły,
   
2. promowaniu uczniów poza normalnym trybem,
   
3. wyróżnianiu i odznaczaniu uczniów.
   

Przedstawione przepisy nic nie mówią o średniej ocen. Tak więc posługiwanie się wyżej cytowanym § 9. 2 w celu formułowania tezy, że ocena z nauki religii nie powinna być wliczana do średniej jest błędne i nieuzasadnione.

Zapytajmy więc inaczej: z jakich przepisów wynika, że ocena z religii jest wliczana do średniej ocen. Przede wszystkim wynika to z faktu, że nauka religii jest dla uczniów, których rodzice (opiekunowie prawni) wyrazili takie życzenie, obowiązującym zajęciem edukacyjnym. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 6 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w szkołach publicznych stanowi w § 1. 1, że w publicznych szkołach podstawowych i ponadpodstawowych, zwanych dalej szkołami, organizuje się w ramach planu zajęć szkolnych naukę religii i etyki dla uczniów, których rodzice (opiekunowie prawni) wyrażają takie życzenie, a w szkołach ponadpodstawowych - dla uczniów, których rodzice lub sami uczniowie wyrażają takie życzenie. Po osiągnięciu pełnoletności o pobieraniu nauki religii i etyki decydują uczniowie. ^[ 4 ] Natomiast § 3. 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych mówi wprost, że (...) ramowy plan nauczania określa tygodniowy obowiązujący wymiar godzin zajęć edukacyjnych.... ^[ 5 ] Dołączone do rozporządzenia załączniki ramowych planów nauczania (nr 1-10, 27-30) zawierają we wszystkich przypadkach religię lub etykę. W ten sposób uzasadniona została teza, że nauka religii lub etyki jest obowiązującym zajęciem edukacyjnym.

Stwierdzenie to nie wszystkich przekonuje. Dociekliwi domagają się wskazania przepisu, który dotyczyłby wprost rozpatrywanego tematu. W tym miejscu dziwić może fakt, że o wliczanie np. oceny z języka polskiego czy matematyki nikt nie pyta, choć są one na równi z nauką religii obowiązującym zajęciem edukacyjnym. Niemniej jednak o średniej ocen mówi Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 stycznia 2000 r. w sprawie zasad wydawania oraz wzorów świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych, sposobu dokonywania ich sprostowań i wydawania duplikatów, a także zasad legalizacji dokumentów przeznaczonych do obrotu prawnego z zagranicą oraz zasad odpłatności za wykonywanie tych czynności w § 6. 1 stanowiąc, że począwszy od klasy IV szkoły podstawowej uczeń szkoły dla młodzieży, który w wyniku klasyfikacji końcoworocznej uzyskał z obowiązujących zajęć edukacyjnych średnią ocen co najmniej 4,0 oraz co najmniej dobrą ocenę z zachowania, otrzymuje świadectwo szkolne promocyjne lub świadectwo ukończenia szkoły, stwierdzające odpowiednio uzyskanie promocji do klasy programowo wyższej lub ukończenie szkoły - z wyróżnieniem... ^[ 6 ] Kierując się zdrową logiką i dokonując dedukcji należy stwierdzić, że ocena z nauki religii powinna być wliczana do średniej końcoworocznej.

W świetle dotychczasowych rozważań nieuzasadnione jest pytanie o to, czy ocena z religii powinna być wliczana do średniej. Powinniśmy raczej zapytać się, dlaczego jeszcze w niektórych szkołach ocena z religii nie jest wliczana do średniej końcoworocznej? Przedstawiona interpretacja przepisów oświatowych winna ostatecznie rozstrzygnąć omawiany problem.

opr. ab/ab