Wykaz papieży

Wykaz chronologiczny papieży

Uwaga: spis odnośnie papieży z pierwszych wieków zawiera daty przybliżone. Jeśli podane są dwie daty, w tym jedna w nawiasie, to znaczy, że są to dwie daty najczęściej cytowane. Spis zawiera również imiona antypapieży, ze stosowną adnotacją.

Spis papieży jest jednym z możliwych "kluczy" do historii Kościoła i historii dogmatów, w miarę powstawania nowych stron do tej strony dodawane będą nowe odnośniki.

Daty pontyfikatu	Papież	Uwagi i ważne wydarzenia związane z papieżem
-67(64)	Św. Piotr
67 (64)-79	Św. Linus
76 (79)-90	Św. Anaklet lub Klet
88 (90)-101	Św. Klemens I
97 (101)-107	Św. Ewaryst
105 (107)-116	Św. Aleksander I
115 (116)-125	Św. Sykstus I
125-138	Św. Telesfor	Męczennik podczas prześladowań Hadriana
136 (138)-142	Św. Hygin
140 (143)-154	Św. Pius I
155-165	Św. Anicet
166-174	Św. Soter
175 (174)-189	Św. Eleuteriusz
189-198	Św. Wiktor I
199-217	Św. Zefiryn
217-222	Św. Kalikst I
217-235	Św. Hipolit	Antypapież 217-235, męczennik
222-230	Św. Urban I
230-235	Św. Poncjan	Zesłany na Sycylię razem z Hipolitem, męczennik
235-236	Św. Anterus
236-250	Św. Fabian
251-253	Św. Korneliusz	Zmarł zesłany na wygnanie
251-258	Nowacjan	Antypapież 251-258: schizma na tle przyjmowania do Kościoła odpadłych chrześcijan
253-254	Św. Lucjusz I
254-257	Św. Stefan I	Jedno z pierwszych wyraźnych odwołań do prymatu Stolicy Piotrowej
257-258	Św. Sykstus II	Męczennik
259 (260)-268	Św. Dionizjusz
269-273	Św. Feliks I
275-282	Św. Eutychian
283-295	Św. Kajus
296-304	Św. Marcelin
308(307)-308(309)	Św. Marceli I
309-310	Św. Euzebiusz
311-314	Św. Melchiades (Milcjades)	Koniec prześladowania Kościoła i edykt mediolański (313)
314-335	Św. Sylwester I
336	Św. Marek
337-352	Św. Juliusz I	Kolejna ważna wypowiedź w kwestii prymatu - sprawa arianizmu
352-366	Liberiusz	Zesłany przez cesarza do Tracji; ustąpił pod jego presją i podpisał oświadczenie przeciw soborowi w Nicei
355-358	Feliks II	Antypapież ustanowiony przez cesarza Konstancjusza II w miejsce Liberiusza
366-384	Św. Damazy I	Edykt cesarski ustanawiający chrześcijaństwo religią oficjalną Rzymu (380)
366-367	Ursyn	Antypapież 366-367
384-399	Św. Syrycjusz
399-402	Św. Anastazy I
401(402)-417	Św. Innocenty I
417-418	Św. Zozym
418-422	Św. Bonifacy I
418-419	Eulaliusz	Prawdopodobnie antypapież 418-419
422-432	Św. Celestyn I
432-440	Św. Sykstus III
440-461	Św. Leon I (Wielki)	Rozstrzygnięcie sporu odnośnie 2 natur Chrystusa (Chalcedon) - list papieża - umocnienie prymatu; ratuje Rzym przed najazdem Hunów, później zaś Wandalów; Doktor Kościoła
461-468	Św. Hilary
468-483	Św. Symplicjusz
483-492	Św. Feliks III (II)
492-496	Św. Gelazy I	W liście do cesarza formułuje doktrynę o dwóch władzach
496-498	Anastazy II
498-514	Św. Symmach (do 514)
498-506	Wawrzyniec (Laurentius)	Antypapież 498-506
514-523	Św. Hormizdas
523-526	Św. Jan I	Początek kłopotów z Wizygotami - papież zmuszony przez Teodoryka do podróży do Konstantynopola; wobec nieskuteczności swej misji w Konstantynopolu zdetronizowany przez Teodoryka i zmarł poza Rzymem
526-530	Św. Feliks IV (III)
530-532	Bonifacy II
530	Dioskur	Antypapież 530
533-535	Jan II	Pierwszy papież, który zmienił swe imię
535-536	Św. Agapit I
536-537	Św. Sylweriusz	Syn papieża Hormizdasa; aby uniknąć zniszczenia Rzymu otworzył bramy Gotom - uznany za zdrajcę Rzymu i zdetronizowany
537-555	Wigiliusz	Bardzo zależny od Bizancjum i chwiejny
556-561	Pelagiusz I	Od tego papieża każdy nowowybrany papież musiał uzyskać zatwierdzenie przez cesarza w Konstantynopolu
561-574	Jan III	Najazd Longobardów na północne Włochy
575-579	Benedykt I	Longobardowie dochodzą pod Rzym
579-590	Pelagiusz II
590-604	Św. Grzegorz I (Wielki)	Arystokrata rzymski; związki z benedyktynami - fundacje klasztorów; powolne nawracanie Germanów na katolicyzm; misja do Anglii; wybitny teolog (Moralia, Dialogi) - Doktor Kościoła; Patrymonium św. Piotra; pierwszy papież nazywający siebie "sługą sług Bożych"
604-606	Sabinian
607(606)-607	Bonifacy III
608-615	Św. Bonifacy IV
615-618	Św. Deusdedit lub Adeodatus
619-625	Bonifacy V
625-638	Honoriusz I
640(638)-640	Seweryn
640-642	Jan IV
642-649	Teodor I
649-655	Św. Marcin I, Męczennik	Konsekrowany bez zezwolenia cesarza - cesarz aresztował go, skazał na śmierć, później zamienił ten wyrok na wygnanie
654-657	Św. Eugeniusz I
657-672	Św. Witalian
672-676	Adeodatus II
676-678	Donus
678-681	Św. Agathon
682-683	Św. Leon II
684-685	Św. Benedykt II
685-686	Jan V
686-687	Konon
687	Teodor	Antypapież 687
687-692	Paschalis	Antypapież 687-692
687-701	Św. Sergiusz I	Wprowadził święto Podwyższenia Krzyża Św.; przeciwstawia się cesarzowi bizantyńskiemu w obronie prymatu papieskiego
701-705	Jan VI
705-707	Jan VII
708	Syzyniusz (Sisinnius)	urząd pełnił jedynie 20 dni
708-715	Konstantyn I
715-731	Św. Grzegorz II	Misja Bonifacego wśród Germanów; spory ikonoklastyczne
731-741	Św. Grzegorz III
741-752	Św. Zachariasz	Ostatni papież rodem z Grecji i ostatni papież starający się o uznanie przez cesarza bizantyńskiego
752	Stefan II	Zmarł 4 dni po wyborze, dlatego niektóre spisy nie uwzględniają go
752-757	Stefan III (II)	Rozpoczął kontakty papiestwa z Frankami (Pepin)
757-767	Św. Paweł I
767-768	Konstantyn II	Antypapież 767-768
768	Filip	Antypapież 768
768-772	Stefan III (IV)
772-795	Hadrian I	Umocnienie przyjaznych stosunków z Frankami
795-816	Św. Leon III	Koronacja Karola Wielkiego na cesarza rzymskiego
816-817	Stefan IV (V)
817-824	Św. Paschalis I
824-827	Eugeniusz II
827	Walentyn
827-844	Grzegorz IV
844	Jan	Antypapież 844
844-847	Sergiusz II
847-855	Św. Leon IV	Zmarł 17 lipca 855
855-858	Benedykt III	Rozpoczął pontyfikat we wrześniu 855. Według legendy (sprzecznej z faktami historycznymi) między Leonem a Benedyktem miała rządzić 2,5 roku papieżyca Joanna
855	Anastazy III	Antypapież 855
858-867	Św. Mikołaj I
867-872	Hadrian II
872-882	Jan VIII	Wraz z zamordowaniem Jana VIII zaczyna się okres określany jako "ciemne stulecie" - jest to czas uzależnienia papiestwa od rodów rzymskich
882-884	Marynus I	Niektóre katalogi mylnie nazywają go Marcinem II
884-885	Św. Hadrian III
885-891	Stefan V (VI)
891-896	Formozus
896	Bonifacy VI
896-897	Stefan VI (VII)	"Synod trupi"
897	Roman (Romanus)
897	Teodor II	Unieważnił "Synod trupi"
898-900	Jan IX
900-903	Benedykt IV
903	Leon V
903-904	Krzysztof
904-911	Sergiusz III
911-913	Anastazy III
913-914	Landon
914-928	Jan X
928	Leon VI
928-931	Stefan VII
931-935	Jan XI
936-939	Leon VII
939-942	Stefan VIII
942-946	Marynus II	Czasem katalogowany jako Marcin III
946-955	Agapit II
955-964	Jan XII	Jeden z najsmutniejszych pontyfikatów w historii Kościoła, od tego czasu papież składał przysięgę na wierność cesarzowi niemieckiemu
963-965	Leon VIII
964	Benedykt V	Antypapież 964
965-972	Jan XIII	Od niego stopniowo zaczyna się wychodzenie papiestwa z "ciemnego stulecia"
972-974	Benedykt VI
974	Bonifacy VII	Antypapież 974 i 984-985
974-983	Benedykt VII
983-984	Jan XIV
985-996	Jan XV
996-999	Grzegorz V
997-998	Jan XVI	Antypapież 997-998
999-1003	Sylwester II	Kanonizuje św. Wojciecha
1003	Jan XVII
1003-1009	Jan XVIII
1009-1012	Sergiusz IV
1012-1024	Benedykt VIII
1012	Grzegorz VI	Antypapież 1012
1024-1032	Jan XIX
1032(1033)-1044 także: 1045 1047-1048	Benedykt IX	Trzykrotnie zostawał papieżem
1044	Sylwester III	Antypapież 1045, w tym czasie Benedykt IX wygnany z Rzymu
1045	Benedykt IX	Odsprzedał w 1045 godność papieską Grzegorzowi VI
1045	Grzegorz VI
1046-1047	Klemens II	Po śmierci Klemensa II został ponownie papieżem Benedykt IX
1047-1048	Benedykt IX
1048	Damazy II
1049-1054	Św. Leon IX	Liczne podróże w celu reformy Kościoła, za jego pontyfikatu ma jednak miejsce schizma między Wschodem a Zachodem
1055-1057	Wiktor II
1057-1058	Stefan IX (X)
1058-1059	Benedykt X
1058-1061	Mikołaj II	Wiele reform, m.in. wybór papieża przez kolegium kardynałów
1061-1073	Aleksander II
1061-1072	Honoriusz II	Antypapież 1061-1072
1073-1085	Św. Grzegorz VII	Wybitny papież, dążył do odnowy i umocnienia Kościoła - m.in. dekrety przeciw symonii i o celibacie duchownych; początek sporu o inwestyturę
1080-1100	Klemens III	Antypapież 1080-1100
1086-1087	Bł. Wiktor III
1088-1099	Bł. Urban II	Podejmuje spór o inwestyturę; dekret o "Pokoju Bożym", Pierwsza Krucjata
1099-1118	Paschalis II
1100-1002	Teodoryk	Antypapież 1100-1102
1102	Albert	Antypapież 1102
1105-1111	Sylwester IV	Antypapież 1105-1111
1118-1119	Gelazy II
1118-1121	Grzegorz VIII	Antypapież 1118-1121
1119-1124	Kalikst II
1124-1130	Honoriusz II
1124	Celestyn II	Prawdopodobnie antypapież, urząd sprawował tylko jeden dzień
1130-1143	Innocenty II	Początek schizmy (dwie obediencje) wynikającej z niejasności wyborów po śmierci Honoriusza II
1130-1138	Anaklet II	Prawdopodobnie antypapież 1130-1138
1138	Wiktor IV	Antypapież, sukcesja po Anaklecie II
1143-1144	Celestyn II
1144-1145	Lucjusz II
1145-1153	Bł. Eugeniusz III
1153-1154	Anastazy IV
1154-1159	Hadrian IV	Anglik z pochodzenia; po jego śmierci początek nowej schizmy
1159-1181	Aleksander III	Jeden z najwybitniejszych papieży średniowiecza; Sobór Laterański III
1159-1164	Wiktor IV	Antypapież 1159-1164
1164-1168	Paschalis III	Antypapież 1164-1168
1168-1178	Kalikst III	Antypapież 1168-1178
1179-1180	Innocenty III	Antypapież 1179-1180
1181-1185	Lucjusz III
1185-1187	Urban III
1187	Grzegorz VIII
1187-1191	Klemens III	Wprowadził do liturgii podniesienie podczas Przemienienia
1191-1198	Celestyn III
1198-1216	Innocenty III	Szczyt potęgi papiestwa, wybitny polityk; Sobór Laterański IV
1216-1227	Honoriusz III	Zatwierdził zakony franciszkanów, dominikanów i karmelitów
1227-1241	Grzegorz IX	Po jego śmierci pierwsze w histori konklawe
1241	Celestyn IV	Zmarł jeszcze przed objęciem urzędu, po jego śmierci 2-letni wakat na St. Ap.
1243-1254	Innocenty IV
1254-1261	Aleksander IV
1261-1264	Urban IV
1265-1268	Klemens IV
1271-1276	Bł. Grzegorz X	Sobór Lyoński II - m.in. próba zakończenia schizmy między Wschodem a Zachodem
1276	Bł. Innocenty V	Pierwszy papież - dominikanin
1276	Hadrian V
1276-1277	Jan XXI	Podejmuje kolejną próbę pojednania z Kościołem greckim
1277-1280	Mikołaj III
1281-1285	Marcin IV
1285-1287	Honoriusz IV
1288-1292	Mikołaj IV	Pierwszy papież - franciszkanin; popierał misje zagraniczne; koniec wypraw krzyżowych
1294	Św. Celestyn V	Papież świątobliwy, ale nieudolny - abdykował po kilku miesiącach
1294-1303	Bonifacy VIII	Spór z Filipem Pięknym - bulla "Unam Sanctam" (doktryna o dwóch władzach); liczne reformy wewnątrzkościelne
1303-1304	Bł. Benedykt XI
1305-1314	Klemens V	Początek niewoli awiniońskiej
1316-1334	Jan XXII
1328-1330	Mikołaj V	Antypapież 1328-1330
1334-1342	Benedykt XII
1342-1352	Klemens VI
1352-1362	Innocenty VI
1362-1370	Bł. Urban V	Próba przerwania niewoli awiniońskiej
1370-1378	Grzegorz XI	Koniec niewoli awiniońskiej; po jego śmierci początek wielkiej schizmy zachodniej
1378-1389	Urban VI	Ostatni papież wybrany nie spośród kolegium kardynałów
1378-1394	Klemens VII	Antypapież 1378-1394
1389-1404	Bonifacy IX
1394-1417	Benedykt XIII	Antypapież 1394-1417 (Awinion), dążył jednak do zakończenia schizmy
1404-1406	Innocenty VII
1406-1415	Grzegorz XII
1409-1410	Aleksander V	Trzeci papież równocześnie z Benedyktem i Grzegorzem. Wśród historyków nie ma pełnej zgody, który z 3 był prawowitym papieżem.
1410-1415	Jan XXIII	Następca Aleksandra V; Sobór w Konstancji 1414-1418; koniec wielkiej schizmy zachodniej
1417-1431	Marcin V	Papież wybrany dla zakończenia schizmy; reorganizacja państwa kościelnego
1431-1447	Eugeniusz IV	Sobór Bazylea-Ferrara-Florencja 1431-1445
1439-1449	Feliks V	Ostatni antypapież
1447-1455	Mikołaj V	Początek "złotego wieku" kultury na Watykanie, powstanie Biblioteki Watykańskiej
1455-1458	Kalist III	Zahamowanie inwazji tureckiej - wyzwolenie Belgradu
1458-1464	Pius II	Dyplomata i humanista; próba podjęcia nowej krucjaty
1464-1471	Paweł II
1471-1484	Sykstus IV	Mecenat sztuki kosztem życia kościelnego
1484-1492	Innocenty VIII	Bulla "Summis Desiderantes Affectibus", oraz odpowiedź na nią: "Młot na czarownice"
1492-1503	Aleksander VI	Zręczny polityk, prowadził jednak życie niegodne papieża; jeden z najgorszych pontyfikatów
1503	Pius III
1503-1513	Juliusz II	Polityk i mecenas sztuki, próba reformy Kościoła: Sobór Laterański V
1513-1521	Leon X	Zeświecczały tryb życia, niewielkie zainteresowanie sprawami kościelnymi; wystąpienie Lutra
1522-1523	Hadrian VI	Ostatni przed Janem Pawłem II papież nie-Włoch; podejmował usilne próby reformy Kościoła, spotkał się jednak z niezrozumieniem w Rzymie
1523-1534	Klemens VII	Wzbraniał się zwołać sobór, który zająłby się kwestiami reformatorów; "Sacco di Roma"
1534-1549	Paweł III	Początek Soboru Trydenckiego
1550-1555	Juliusz III
1555	Marceli II
1555-1559	Paweł IV	Ogłosił pierwszy indeks ksiąg zakazanych
1559-1565	Pius IV	Koniec Soboru Trydenckiego (1563); Trydenckie Wyznanie Wiary (1564)
1566-1572	Św. Pius V	Kontynuacja reform Trydentu - Katechizm Rzymski; Bitwa pod Lepanto - pogrom floty tureckiej
1572-1585	Grzegorz XIII	Dalsze wcielanie w życie reform trydenckich; reforma kalendarza 1582 (kalendarz gregoriański)
1585-1590	Sykstus V	Wybitny papież; reforma Kurii rzymskiej i kolegium kardynałów; wprowadził wizyty biskupów ad limina
1590	Urban VII	Pontyfikat jedynie 12-dniowy
1590-1591	Grzegorz XIV
1591	Innocenty IX
1592-1605	Klemens VIII
1605	Leon XI
1605-1621	Paweł V
1621-1623	Grzegorz XV	Ustanowienie Kongregacji Rozkrzewiania Wiary
1623-1644	Urban VIII	Wojna trzydziestoletnia; nieszczęśliwa polityka papieska w Niemczech
1644-1655	Innocenty X
1655-1667	Aleksander VII	Początek kłopotów z Kościołem we Francji - gallikanizm
1667-1669	Klemens IX	"Pokój klementyński"
1670-1676	Klemens X
1676-1689	Bł. Innocenty XI	Wybitny papież; przykładny styl życia; Popierał przymierze Austrii z Polską - zwycięstwo Sobieskiego pod Wiedniem
1689-1691	Aleksander VIII
1691-1700	Innocenty XII	Czasowe złagodzenie sporu gallikańskiego
1700-1721	Klemens XI	Ostateczne potępienie jansenizmu; zakaz inkulturacji - poważna przeszkoda dla misji
1721-1724	Innocenty XIII
1724-1730	Benedykt XIII
1730-1740	Klemens XII	Potępienie wolnomularstwa
1740-1758	Benedykt XIV	B. wykształcony - wiele dzieł teologicznych; ponowny zakaz inkulturacji; początek reformy Indeksu
1758-1769	Klemens XIII	Sprawa jezuitów - wbrew naciskom Portugalii i Francji odmowa rozwiązania zakonu; święto Serca Jezusowego
1769-1774	Klemens XIV	Papież pobożny i wykształcony, lecz uległy wobec mocarstw - rozwiązanie jezuitów
1775-1799	Pius VI	Jak poprzednik - osobiście pobożny i wykształcony, lecz bezradny wobec mocarstw; Rewolucja Francuska - zajęcie Państwa Kościelnego przez Napoleona; papież usunięty z Rzymu, umiera w Valence we Francji
1800-1823	Pius VII	Dalsze problemy z Napoleonem: konkordat - koronacja cesarza - ingerencje w sprawy Kościoła - protest papieża - uwięzienie - 1814 powrót papieża do Rzymu; reaktywacja jezuitów; konkordaty z państwami europejskimi
1823-1829	Leon XII	Przykładny styl życia; wspieranie misji; próby przywrócenia ładu w życiu Kościoła zdezorganizowanym przez sekularyzację i rewolucję
1829-1830	Pius VIII
1831-1846	Grzegorz XVI	Jedyny papież pochodzący z zakonu kamedułów; jako papież prowadził również bardzo pobożny i niemal pustelniczy tryb życia; niedoświadczenie polityczne - potępienie Powstania Listopadowego i brak adekwatnej reakcji na ruchy rewolucyjne we Włoszech
1846-1878	Bł. Pius IX	Znaczna część pontyfikatu upłynęła w atmosferze konfliktu z ruchem rewolucyjnym i zjednoczeniowym we Włoszech - w 1871 papież nie akceptując warunków rządu włoskiego ogłosił się "więźniem Watykanu"; 1854 - dogmat o Niepokalanym Poczęciu; 1868-70 Sobór Watykański I, przerwany przez wojnę niemiecko-francuską; silny rozwój misji katolickich; dalsze konkordaty
1878-1903	Leon XIII	Starania ustalenia pozycji Kościoła wobec rozwoju współczesnego świata: Rerum Novarum, Immortale Dei, Libertas Praestantissimum; odrodzenie studiów tomistycznych: Aeterni Patris; ustanowienie Komisji Biblijnej: Providentissimus Deus; wsparcie dla misji i formacji miejscowego kleru; liczne zabiegi o duchową odnowę Kościoła
1903-1914	Św. Pius X	"Odnowić wszystko w Chrystusie"; Dekret o wczesnej Komunii św.; nowy katechizm i projekt Kodeksu Prawa Kanonicznego; potępienie modernizmu (enc. Pascendi)
1914-1922	Benedykt XV	Publikacja Kodeksu Prawa Kanonicznego; wiele starań o przywrócenie pokoju w czasie I wojny św.; silne wsparcie misji
1922-1939	Pius XI	Wprowadził święto Chrystusa Króla; jeszcze silniejsza promocja misji, także apostolatu świeckich; nowe konkordaty - w tym regulujący status Watykanu w państwie włoskim; potępienie Narodowego Socjalizmu (Mit brennender Sorge);
1939-1958	Pius XII	Przed rozpoczęciem wojny i w czasie niej wielokrotnie nawoływał o pokój - wobec bezskuteczności działań dyplomatycznych Watykan podjął działalność humanitarną; liczne przemówienia i encykliki na tematy moralne i teologiczne, m.in.: Mystici corporis (Kościół mistycznym ciałem Chrystusa), Divino afflante Spiritu, Humani generis; dogmat o Wniebowzięciu NMP (1954)
1958-1963	Św. Jan XXIII	Zwołał Sobór Watykański II, którego celem miało być dostosowanie Kościoła do współczesnego świata - aggiornamento; wybitny duszpasterz - dar bezpośredniego trafiania do człowieka; b. istotne encykliki określające społeczną naukę Kościoła: Mater et Magistra, Pacem in terris
1963-1978	Św. Paweł VI	Kolejne sesje Soboru, zamknięcie 8 XII 1965; na wiele sposobów kontynuował aggiornamento: reforma Kurii i kolegium kardynalskiego, wydanie nowych ksiąg liturgicznych i "Credo ludu Bożego"; encykliki, m.in.: Ecclesiam suam, Mysterium fidei, Humanae Vitae, Populorum progressio
1978	Jan Paweł I
1978-2005	Św. Jan Paweł II	Polak, jeden z najwybitniejszych papieży w historii Kościoła, zmarł w powszechnym przekonaniu świętości. Kontynuował dzieło Vaticanum II, starając się wypośrodkować między liberalną a konserwatywną interpretacją tegoż. W nauczaniu zwracał szczególną uwagę na godność człowieka, wartość wolności, ale także na różne niebezpieczeństwa związane z nadużywaniem wolności. Poprzez swoją postawę i nauczanie wywarł olbrzymi wpływ na przemiany społeczno-polityczne o charakterze dziejowym, przyczyniając się do bezkrwawego upadku komunizmu. Wydał 14 encyklik.
2005-2013	Benedykt XVI	Wybrany na papieża 19.04.2005, poprzednio od 1981 r. sprawował urząd Prefekta Kongregacji Nauki Wiary. W trakcie pontyfikatu odbył 24 podróże zagraniczne, wydał 3 encykliki "Deus caritas est", "Spes salvi", "Caritas in veritate", 4 adhortacje apostolskie i kilka ważnych listów apostolskich. Rok 2012-2013 ogłosił Rokiem Wiary. Abdykował 28.02.2013
2013	Papież Franciszek	Wybrany na papieża 13.03.2013, pochodzi z Argentyny, był m.in. prowincjałem jezuitów i metropolitą Buenos Aires.

« ‹ 1 › »

oceń artykuł

Wykaz papieży

Polecane

reklama

reklama

Najnowsze

reklama

Najpopularniejsze

reklama

Nowości opoki

reklama