Wdowy konsekrowane w Kościele

Przez tajemnicę Wcielenia Syna Bożego człowieczeństwo nabrało Bożego blasku. Dzięki Niemu stała się możliwa jedność z Chrystusem w sakramentach świętych i specjalnym oddaniu dla Boga czyli w tzw. konsekracji. Fundamentalną konsekracją chrześcijańską są sakramenty chrztu, bierzmowania, Eucharystii i inne. To one sprawiają, że człowiek staje się własnością Boga i uczestniczy w funkcji kapłańskiej, królewskiej i prorockiej Chrystusa. Jednakże od początku istnienia Kościoła funkcjonowały różne formy życia konsekrowanego, które stanowiły dla niego pomoc i oparcie. Były to formy życia wspólnotowego oddanego Bogu, oparte o specjalny charyzmat, o śluby czystości, ubóstwa i posłuszeństwa i o reguły dla nich ustanowione, a także sposoby życia oddanego Bogu przeżywane indywidualnie. Do tych ostatnich należały: pustelnicy, dziewice oraz wdowy i wdowcy konsekrowani. Wszystkie osoby reprezentujące te stany życia konsekrowanego „składają wieczysty ślub czystości, przeżywanej jako znak Królestwa Bożego, konsekrują swój stan życia, aby poświęcić się modlitwie i służbie Kościołowi” (VC 7).

Konsekracja wdów

W pierwszych wiekach Kościół chwalił wdowieńczą czystość i pozostawanie w stanie wdowieństwa. Niektóre wdowy po śmierci mężów składały śluby pozostając pod duchowym kierownictwem biskupów. Pod koniec II wieku wdowieństwo staje się oficjalnie uznanym przez Kościół stanem życia. Dowiadujemy się o tym z pism starożytnych pisarzy chrześcijańskich. Tak na przykład świadectwo Tertuliana z terenu Afryki mówi o wdowach, które stanowiły grupę osób poświęconych Bogu (konsekrowanych specjalnym obrzędem), związanych z zawieraniem sakramentu małżeństwa i oddawały się modlitwie. Dokumenty z terenu Syrii Wschodniej mówią o wdowach, które powinny stanowić szczególny przedmiot troski Kościoła i o wdowach, które należały do stanu wdów konsekrowanych wprowadzonych poprzez specjalny obrzęd. Do tych ostatnich mogły należeć te, które żyły tylko w jednym małżeństwie i miały ukończone 50 lat. Ich zadaniem była modlitwa za Kościół i za jego dobrodziejów. Nie prowadziły nauczania, nie udzielały sakramentu chrztu. Według wymagań podanych w innym dokumencie (Constitutiones Apostolorum) musiały one mieć co najmniej 60 lat. Mogły nauczać prawd wiary prywatnie.

Na terenie Egiptu (według dokumentu Kanony kościelne świętych Apostołów) istniał również stan poświęconych wdów. Modliły się one za wszystkich, którzy byli poddani próbie cierpienia, opiekowały się chorymi niewiastami. Niech wdowa będzie „trzeźwą, niech informuje kapłanów o tym, co konieczne, niech ucieka od niegodziwego zysku, niech będzie umiarkowana względem wina, aby mogła czuwać podczas nocnych posług i wypełnić inne dobre dzieła, które by chciała” czytamy w dokumencie Cannes Apostolorum ecclesiastici 21, 2. Wdowy również istniały w kościele w Rzymie. Są wymieniane w oficjalnych spisach ludzi tworzących strukturę tego Kościoła.

Sobór Watykański II wrócił do początków i pozwolił, aby odrodziła się we współczesnym Kościele konsekracja dziewic i wdów. O tym mówi Katechizm Kościoła Katolickiego i papież Jan Paweł II w adhortacji Vita consecrata. Dziewictwo i wdowieństwo konsekrowane stanowią „stan życia obejmujący kobiety żyjące w świecie (nie we wspólnocie zakonnej), które poświęcają się modlitwie, pokucie, służbie braciom i pracy apostolskiej stosownie do okoliczności życia i odpowiednich charyzmatów ofiarowanych każdej z nich”. Pozostają one pod duchowym kierownictwem biskupa diecezji. Konsekracja „oświeca drogę wdowieństwa i czyni ją definitywną; orientuje ją na wieczną wierność i zobowiązuje, aby być w służbie Pana, w służbie, która charakteryzuje się poświęceniem i radością”.

Wdowy, które pragną swoje dalsze życie poświęcić Bogu i służyć Mu modlitwą i posługą apostolską mogą zgłosić swoją wolę biskupowi diecezji, który wskaże dalszy tok przygotowania do konsekracji. Trzeba jednak pamiętać o pouczeniu św. Pawła w Pierwszym Liście do Tymoteusza, w którym mówi on o tym, że ta wdowa może ubiegać się o szczególne miejsce w Kościele poprzez konsekrację, która dobrze wychowała dzieci, podejmowała wiele dobrych dzieł i całe swoje życie oparła na wierze i miłości do Boga oraz była przez cały czas związana ściśle z Kościołem.

opr. aw/aw