Praktyczny poradnik na temat modlitwy, jej form, trudności w modlitwie, oraz rozproszeń i kryzysów
ISBN: 978-83-7505-129-2
wyd.: WAM 2009
Spis treści | |
Wstęp | 5 |
I. FORMY MODLITWY (Dariusz Wiśniewski SJ) | |
1. Uwagi wstępne | 11 |
2. Modlitwa wspólnotowa — indywidualna | 13 |
3. Modlitwa chwilowa — stała | 15 |
4. Eksperyment — rozwój | 17 |
5. Etapy modlitwy | 19 |
II. TRUDNOŚCI W MODLITWIE (Stanisław Biel SJ) | |
1. Obraz Boga a modlitwa | 29 |
2. Dojrzała religijność | 33 |
3. Kryzysy religijne | 36 |
4. Potrzeba milczenia i samotności | 39 |
5. Rozproszenia na modlitwie | 42 |
a. Rozproszenia zewnętrzne | 42 |
b. Rozproszenia wewnętrzne | 44 |
c. Strapienia duchowe | 45 |
III. PRAKTYKA MODLITWY W ŻYCIU CODZIENNYM (Stanisław Biel SJ) | |
1. Miejsce modlitwy w życiu codziennym | 53 |
2. Miejsce zewnętrzne i wewnętrzne | 56 |
3. Czas modlitwy | 60 |
4. Postawy ciała na modlitwie | 63 |
5. Kierownictwo duchowe | 66 |
6. Wierność modlitwie | 69 |
IV. MODLITWA IGNACJAŃSKA (Dariusz Wiśniewski SJ) | |
1. Rachunek sumienia | 77 |
a. Objaśnienia terminologiczne | 77 |
b. Przebieg rachunku sumienia | 79 |
2. Medytacja (Dariusz Wiśniewski SJ) | 84 |
a. Przygotowanie | 84 |
b. Przebieg medytacji | 85 |
c. Refleksja po medytacji | 90 |
d. Czas | 90 |
e. Postawa ciała | 91 |
3. Kontemplacja | 92 |
Najnowszy Katechizm Kościoła Katolickiego, odpowiadając na pytanie, czym jest modlitwa, cytuje św. Teresę od Dzieciątka Jezus i Jana Damasceńskiego. Dla św. Teresy modlitwa jest wzniesieniem serca, prostym spojrzeniem ku Niebu, okrzykiem wdzięczności i miłości, zarówno w cierpieniu, jak i radości, natomiast dla Jana wzniesieniem duszy do Boga lub prośbą skierowaną do Niego o stosowne dobra (KKK 2559).
Ilustracją ewangeliczną, oddającą głębię modlitwy, jest według Katechizmu spotkanie Jezusa z Samarytanką (J 4, 5-26). Kobieta z Samarii przychodzi, aby zaczerpnąć zwykłej, swojej wody. Przy studni spotyka Jezusa, który oferuje jej wodę życia. Jezus pierwszy wychodzi na spotkanie człowieka; On pierwszy nas szuka i prosi, by dać Mu pić. Jezus odczuwa pragnienie, Jego prośba pochodzi z głębokości Boga, który nas pragnie. Modlitwa — czy zdajemy sobie z tego sprawę, czy nie — jest spotkaniem Bożego i naszego pragnienia. Bóg pragnie, abyśmy Go pragnęli (KKK 2560).
Modlitwa jest spotkaniem dwóch pragnień: Bożego i ludzkiego. Inicjatywa w spotkaniu należy do Boga. Bóg pierwszy daje znaki swojej obecności: radość, pokój, moc, odwagę, nadzieję, wiarę, dobre pragnienia... Od nas oczekuje otwarcia i przyjęcia.
Katechizm Kościoła Katolickiego określa modlitwę jako przymierze i komunię z Bogiem. Modlitwa jest przymierzem, jest wspólnotą, czyli związkiem miłości między dziećmi a nieskończenie dobrym Ojcem. Życie modlitwy polega na stałym trwaniu w obecności kochającego Boga i na głębokiej więzi z Nim.
Modlitwa, niezależnie od tego, jaki byłby jej język, słowa, gesty itd., jest zawsze spotkaniem całego człowieka z Bogiem. Modlitwa przenika wszystkie wymiary, nie tylko ducha, ale też psychikę i ciało. Nie oznacza to jednak w pierwszym rzędzie wzrostu uczuciowego, ale raczej wzrost wiary, nadziei i miłości, większe otwarcie i zawierzenie Bogu, i w konsekwencji otwarcie na drugiego człowieka.
Pismo Święte podkreśla szczególnie znaczenie serca. Jeśli serce jest daleko od Boga, modlitwa pozostaje pusta. Serce w znaczeniu biblijnym ma jednak inny wymiar niż w pojęciu obiegowym, gdzie kojarzy się jedynie ze sferą uczuciową. Według Biblii serce jest ukrytym centrum, nieuchwytnym dla naszego rozumu ani dla innych. Jedynie Boży Duch może je do końca zgłębić i poznać. Serce jest miejscem naszych decyzji, dążeń, wyborów. Jest też miejscem spotkania, przymierza Boga z człowiekiem.
Mówiąc o modlitwie, warto wspomnieć o jednym błędzie, jaki popełniamy, modląc się. Sądzimy, że modlitwa jest myśleniem, że jesteśmy z Bogiem, wyobrażaniem Go sobie lub marzeniem o Nim. Tymczasem jest ona świadomym i realnym przeżywaniem Jego obecności, jest doświadczeniem osobowym, jest miłosnym spotkaniem z Bogiem. Nie jest to monolog ani nawet dialog, lecz spotkanie. Spotkanie z kimś bardzo konkretnym, kto wchodzi w moje życie jako osoba, a więc jako Bóg Ojciec, Jezus Chrystus, Duch Święty. Powinniśmy starać się unikać niebezpieczeństwa spotkania z czystą ideą, teorią o Bogu, z jakimś ogólnym Absolutem bez twarzy. Modlitwa to nie jest filozofowanie na temat Boga, teorie na Jego temat, nawet nie teologia, ale spotkanie Boga żywego, który działa dziś w naszym życiu.
Jeżeli praktykujemy modlitwę, możemy się przekonać, że bez niej nie można żyć. Modlitwa otwiera na świat Boga, na całe bogactwo Jego tajemnicy, które objawia się we wszystkim i jednoczy nas z Nim, ludźmi i całą naturą. Niektórzy porównują modlitwę do porannych promieni słonecznych, które delikatnie przenikają przez powieki śpiącego. Wprawdzie go nie budzą, ale dają ciepło i radość. Modlitwę można porównać również do oddychania. Bez niej nasz duch pozostaje „niedotleniony” czy wręcz zduszony.
Każde życie rozwija się i wzrasta, jeśli znajduje się w środowisku właściwym do wzrostu. Również modlitwa może rozwijać się w klimacie dla niej odpowiednim. Modlitwa jest sztuką, której uczymy się, po prostu praktykując ją, odkrywając warunki, które jej sprzyjają, i zasilając jej rozwój.
Książka ta ma taki właśnie cel — wskazać właściwy klimat dla modlitwy, nauczyć wybranych, prostych sposobów modlitwy oraz zachęcić do jej praktykowania. W pierwszym rozdziale omówimy podstawowe formy modlitwy. W drugim zwrócimy uwagę na trudności w modlitwie codziennej. W trzecim wskażemy proste rady, jak modlić się w życiu codziennym. Na koniec omówimy szerzej wybrane metody modlitwy według wskazań św. Ignacego z Loyoli.
Na końcu książki zamieszczamy propozycje lektur uzupełniających na temat modlitwy.
Mamy nadzieję, że niniejsza pozycja posłuży jako prosty poradnik w codziennym zmaganiu się na modlitwie. Ufamy, że będzie nie tylko kolejną książką do przeczytania, ale zainspiruje do codziennej praktyki modlitewnej.
Autorzy
opr. aw/aw