Zasłuchać się u Góreckiej Pani

Górka Klasztorna — cisza, błoga zieleń, klimat do refleksji... Droga lokalnej kategorii, brak połączeń kolejowych i autobusowych, a pielgrzymi wciąż przybywają. Dziękują, że mogą nawiedzić najstarsze w Polsce sanktuarium maryjne. Przed nami wakacje, urlopy — warto skorzystać z zaproszenia!

„Niechaj Cię błogosławią Bogurodzico Dziewico, Górecka Pani, wszyscy Aniołowie święci, którzy tu kiedykolwiek przejęci byli radością z pokuty i nawrócenia...” — słychać akt wypowiadany przy cudownym obrazie Królowej Krajny. W Górce Klasztornej jednego dnia spotkamy kilkanaście osób, a kolejnego nawet tysiąc. Przybywają duchowni, świeccy, a wśród nich samotni, rodziny, niepełnosprawni, alkoholicy, bezdomni. Wszyscy chcą spotkać się z Matką, która wysłucha i pocieszy.

Misjonarze i ruch pielgrzymkowy

Wybierając się do miejsca, w którym Matka Boża objawiła się pasterzowi w 1079 r., należy kierować się na województwo wielkopolskie. Górka Klasztorna znajduje się na północy Wielkopolski, w środku Krajny, na wzniesieniu porośniętym dębami. Dzisiaj to miejsce jest znane z cudownego obrazu oraz ze studzienki. Woda, która z niej wypływa, nabrała cudownych właściwości z chwilą maryjnych objawień. Położony w pobliżu studzienki przed krzyżem misyjnym głaz z tablicą pamiątkową przypomina datę objawienia się Matki Bożej na dębie pastuszkowi pasącemu w gaju bydło.

Opiekunami sanktuarium i całego terenu są Misjonarze Świętej Rodziny. W tym roku minęła 90. rocznica ich przybycia w to miejsce. — Wyjątkowość Górki Klasztornej widziałbym w kilku aspektach. Po pierwsze, ludzie przyjeżdżają do sanktuarium, aby przede wszystkim się pomodlić. Przyjeżdżają jak do Matki, która czuje i potrafi bez słów zrozumieć każde swoje dziecko. Ludziom, którzy są zagonieni i zapracowani, to zrozumienie jest bardzo potrzebne. Po drugie, Górka Klasztorna wyróżnia się na tle innych sanktuariów. O tym miejscu w wymowny sposób przemawiają wieki i historia. Nie jest to sanktuarium, które wymyślili księża czy zakonnicy. To miejsce sama sobie wybrała Matka Boża, a później Ona zaprosiła nas do siebie. Ona nadal nas zaprasza — powiedział ks. Kazimierz Świderski MSF, kustosz sanktuarium i proboszcz miejscowej parafii NMP Niepokalanie Poczętej.

Ziemia Krajeńska — niegdyś trudno dostępna — była pokryta puszczą, jeziorami oraz bagnami. Wydawałoby się, że nic — po ludzku — tu nie powstanie. A jednak! W miejscu dawnego kultu pogańskiego pasterz pilnujący swojego bydła ujrzał na ogromnym dębie Maryję. I było to pierwsze objawienie się Najświętszej Panienki na ziemiach polskich — w dwa miesiące po zamordowaniu w Krakowie bp. Stanisława Szczepanowskiego.

Na miejscu obecnej świątyni stały inne kościoły. Pierwszy zbudowany został przez tzw. Braci Łobżeńskich w roku 1111 z dębowych bali, prawdopodobnie na polecenie króla Bolesława Krzywoustego. W jego wnętrzu królował zaś pierwszy obraz Matki Góreckiej. Już w roku 1225 władca miejscowych ziem — Władysław Odonicz — przekazał Górkę cystersom. Oni jednak, pomimo błogosławieństwa Ojca Świętego Grzegorza IX, darowizny tej nie przyjęli. Lata 1404—1550 upłynęły pod znakiem opieki augustianów, którzy mieszkali w pobliskiej Łobżenicy. Rok 1575 przyniósł trudny moment — pierwszy kościół został podpalony przez protestantkę. Również protestanci w 1591 r. zasypali kamieniami studzienkę z cudowną wodą. To wszystko nie stłumiło kultu maryjnego, który wciąż trwał. W roku 1622 decyzją sędziego nakielskiego Zygmunta Raczyńskiego do Górki przybywają bernardyni, dla których wybudowano drewnianą świątynię wraz z klasztorem. 26 lat później — w roku 1648 — rozpoczęto budowę murowanego kościoła, który został konsekrowany w 1728 r. i zyskał tytuł Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Pierwsza wzmianka o cudownym wizerunku Królowej Krajny, namalowanym w warsztatach bernardyńskich, pochodzi z 1680 r. Wiek XVIII to wzrost religijności i pobożności wiernych w okolicach Górki, dzięki czemu wzrósł również ruch pielgrzymkowy. To czas wielkich cudów za przyczyną Pani Góreckiej. To uzdrowienia z licznych chorób, ocalenia od zarazy oraz częste przypadki przejścia z protestantyzmu na katolicyzm, a nawet przyjęcia chrztu przez Żydów. — To sanktuarium powstało dzięki wierze pątników, którzy wciąż tu przybywają. Nie są tutaj tylko na chwilę. Chcą tu pozostać dłużej. Stąd warto odwiedzić to miejsce i zostać na kilka dni. Tym bardziej, że jest taka możliwość, a wakacje na pewno temu sprzyjają — mówi ks. Kazimierz Świderski MSF.

Po kasacie zakonu, ogłoszonej przez pruskiego zaborcę w połowie XIX w., umarł ostatni z mieszkających w tym miejscu bernardynów. Niestety, w 1907 r. nastąpił kolejny pożar świątyni — w nocy z 24 na 25 kwietnia spłonął główny ołtarz z cudownym obrazem. Jednak ks. Leon Raczkowski, troszcząc się o niezwykłe miejsce, bardzo szybko odnowił kościół, sporządzając również prowizoryczną kopię wizerunku maryjnego. Sanktuarium w 1923 r. zyskało nowych opiekunów — Misjonarzy Świętej Rodziny. Kapłani i bracia odnowili w tym miejscu życie religijne, które od ich przybycia nazwano Górką Klasztorną. Początkowo przy sanktuarium mieściło się seminarium duchowne oraz do dziś działająca redakcja „Posłańca Świętej Rodziny” — pisma dla rodzin katolickich, które wydawane jest w nakładzie ponad 20 tys. egzemplarzy.

Maryjność i męczeństwo

Historia Górki Klasztornej nierozerwalnie wpisuje się w dzieje ojczyzny. Jest nacechowana również trudnymi momentami, kiedy to przeciwnicy Boga i kultu maryjnego wielokrotnie próbowali to miejsce wymazać ze świadomości Polaków. Działo się to m.in. w okresie protestantyzmu, podczas najazdu Szwedów, w czasach zaborów czy podczas II wojny światowej. Z chwilą jej wybuchu obraz został ukryty w Bydgoszczy, skąd powrócił w czerwcu 1945 r. To w Górce w okresie okupacji stworzono obóz zagłady dla duchowieństwa, okolicznych mieszkańców i jeńców angielskich. Już w 1939 r., jesienią, hitlerowcy zamordowali w Paterku księży i braci Misjonarzy Świętej Rodziny, a na terenie sanktuarium dokonali mordu na osobach świeckich. Życie oddało wówczas 36 ludzi.

Po wojnie zakonnicy powrócili do domu. Dziewięć lat później — w 1954 r. — toruński artysta malarz prof. Jerzy Hoppen namalował obraz Matki Bożej Góreckiej, który w czerwcu 1965 r. został ukoronowany przez Prymasa Tysiąclecia. Również kard. Stefan Wyszyński, będąc w Górce Klasztornej z okazji 900. rocznicy sanktuarium, podsumował męczeńską przeszłość tego szczególnego miejsca na Krajnie: „Ile przeszli wasi praojcowie, ci, którzy od dawna tutaj byli. Ileż przeszli kłopotów i udręk piastunowie tego miejsca — ojcowie bernardyni czy też duszpasterze przysłani tutaj później przez arcybiskupa gnieźnieńskiego do Łobżenicy i do Górki Klasztornej, czy wreszcie od roku 1923 r. Misjonarze Świętej Rodziny. A i wy sami, i wasi ojcowie przeszliście tutaj przez niejedną udrękę. Tak, iż to miejsce spływało modlitwą i błogosławieństwami Bożymi, lała się tutaj również krew ofiarna ludzi torturowanych i zabijanych przez nieprzyjaciół Boga i naszego Narodu”.

Dzisiaj Górka Klasztorna musi być jednoznacznie kojarzona z maryjnością i męczeństwem, które wciąż owocuje. Upamiętnieniem trudnych momentów jest również Misterium Męki Pańskiej, odgrywane od 1984 r. dzięki pomysłowi ks. Jana Czekały MSF. Wydarzenie każdego roku przyciąga rzesze pielgrzymów z Polski i z zagranicy.

Miejsce to w 1971 r. stało się siedzibą parafii. Od 1983 r. w Górce Klasztornej odbywał się Festiwal Piosenki Religijnej „Maria Carmen”, zastąpiony później przez Góreckie Dni Młodości. Mieści się tu również referat powołań oraz siedziba Apostolstwa Dobrej Śmierci.
— Zapraszamy każdego, kto pragnie doświadczyć duchowych przeżyć. Przyjeżdżając do miejsca wyjątkowego w Polsce, warto swoje pierwsze kroki skierować do sanktuarium, by pokłonić się Królowej Krajny. Warto odwiedzić Muzeum Misyjne, zobaczyć studzienkę z cudowną wodą i oddać cześć zamordowanym w czasie wojny osobom. Upamiętnia to specjalna tablica — wspominając o zamordowanych Misjonarzach Świętej Rodziny oraz kapłanach diecezjalnych. Ważne również, aby przejść wśród dębów i zieleni Drogę Krzyżową, która znajduje się w Gaju Góreckim — zachęca ks. Piotr Gałązka MSF, dyrektor Góreckiego Ośrodka Rekolekcyjno-Pielgrzymkowego „Coronata”.

Na terenie sanktuarium znajduje się Dom Pielgrzyma, który oferuje pokoje gościnne z łazienkami, aulę konferencyjną na 120 osób ze sceną i zapleczem kuchennym. Przystosowany jest on do potrzeb osób niepełnosprawnych. Jest również punkt gastronomiczny „Arka”, a także sklepik z dewocjonaliami. Wszystkie niezbędne informacje pod adresem:
www.gorkaklasztorna.com.

Msze św.

odprawiane są w dni powszednie: 7.00, 11.00 (od maja do września) i 18.00, w niedziele: 6.30, 8.00, 10.00, 12.00 i 18.00

Nowenna do Matki Bożej Góreckiej: w każdą środę o godz. 18.00

Studzienka

To po tę wodę pielgrzymują tysiące pątników. Sama zaś studzienka zyskała miano kościoła Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Każdego roku w pierwszą niedzielę lipca w sanktuarium obchodzona jest uroczystość zwana Odpustem Studzienki.

Gaj Górecki

Jest to skrawek potężnej niegdyś puszczy krajeńskiej, z której do dziś przetrwało ok. 30 dębów. Ich wiek szacuje się od 400 do 700 lat. Znajdujący się w gaju krąg pogański to rekonstrukcja miejsca kultu największego bóstwa pogańskiego — Swarożyca, zwanego również Światowidem. To w tym kręgu składano Światowidowi ofiary, zbierano się na narady i podejmowano ważne dla plemienia decyzje. W centrum kręgu rósł dąb „Sławian”, który uległ zniszczeniu w 1956 r.

Pamięci pomordowanych

Na terenie ogrodu przy sanktuarium znajduje się pomnik ku czci wszystkich, którzy zostali zamordowani w Górce Klasztornej.