Ksiądz Escrivá, założyciel Dzieła Bożego – Opus Dei, a dziś już święty Kościoła, wielokrotnie powtarzał zdanie, które może służyć pomocą wielu duszom: albo ktoś potrafi spotkać Boga w realnym świecie własnej egzystencji, w takim stanie, w jakim ona obecnie się znajduje – albo nie znajdzie Boga nigdzie. Nie ma co się oszukiwać. Ucieczka poza granice rzeczywistości, choćby w imię szczytnych haseł duchowego postępu lub ciszy, jest w istocie ucieczką daleko od Boga. Wielu układa w głowie jałowe dylematy, które pochłaniają tylko duchową energię. A lepiej przekierować ją od razu na wzrost wiary. Czy należy modlić się, prowadząc auto? Albo w tramwaju, brnąc godzinami metrem do pracy – czy wypada czytać wtedy Pismo święte? Mogę zdecydować się na kolejne dziecko? A może zaniedbam rozwój wewnętrzny i modlitwę z powodu karmienia niemowlaka i tulenie go po nocach? Co za sztuczne problemy! Ależ oczywiście, że tak! Człowiek, który stara się prowadzić zdrowe życie duchowe na podstawie Chrztu, nosi w sobie konsekrowane oratorium i ołtarz w pakiecie.

Bazyli i Grzegorz z Nazjanzu to przyjaciele. Miłość duchowa zastaje ich nie na polu pustych pasji, gry w karty, wyścigów konnych, kompulsywnej popijawy albo zabijania czasu przez oglądanie godzinami futbolu. Połączy ich szczery wysiłek życia duchowego. Pierwszy raz spotykają się na studiach w Atenach, dokładnie w połowie czwartego wieku chrześcijaństwa. Grzegorz potem zostaje pierwszym patriarchą Konstantynopola, jednak nigdy bycie biskupem nie szło mu dobrze. Kwestie administracji, wizytacji, celebracji to dla niego bolesny szum, chaos i trudne doświadczenie wewnętrznego pustkowia. Mimo tak wielkiego wyróżnienia, w roku 382 zrzeka się zaszczytnego patriarchatu i wybiera życie pustelnicze w Karbala Arianzos, gdzie modli się dużo, pisze, prowadzi wiele dusz. Bazyli, na pewnym etapie życia, również próbuje znaleźć spokój duszy w pustelni. Dramatycznie przeżywa śmierć rodzonego brata i przestaje wtedy lubić ten świat. Odbywa podróż po ośrodkach monastycznych Syrii, Palestyny, Mezopotamii i Egiptu. Jest jednak człowiekiem rozumnym, poukładanym, a ruch mniszy Wschodu stawia wówczas na logikę szaleństwa, rozwichrzenia, wypowiadając bezwzględną walkę upadającej cywilizacji. Anachoreci wschodniego Kościoła bardziej przypominają religijnych hipisów, niż zakonników. Bazyli zniechęca się, jeszcze jakiś czas zamieszkuje obok przyjaciela Grzegorza, aby w końcu zrozumieć, że jego pustynią będzie świat. Znajdzie swoją drogę do Pana, jako znakomity pasterz, uczciwy administrator i twórczy lider życia religijnego, obejmując w roku 370 stolicę biskupią w Cezarei Kapadockiej.

Pustynia w sensie duchowym to nie imitacja pobożnych intuicji drugiego lecz właściwie zdefiniowana samodzielność na drodze duszy do Boga. Święty Jan apostoł stwierdza, że każdy ochrzczony ma na sobie odciśnięte znamię darów duchowych. Po Chrzcie namaszczenie duszy przez Chrystusa jest nie do zdarcia, do tego stopnia, że nie potrzeba już szukać innego świata – innego pouczenia (por. 1 J 2, 27). To dlatego skonfundowani faryzeusze nigdy nie nadążali za Janem Chrzcicielem. Pustynia uczyniła go samodzielnie myślącym. Umiał modlić się poza kultem i świątynią, a oni grali dziwnych spekulantów (por. J 1, 19-21). Sądzili, że głoszenie ekscentrycznych teorii jest dowodem na postęp duszy.

Nie musisz szukać pustkowia, żeby żyć duchem pustyni. Elementy samodzielności odpowiedzialnie rozwijają duszę. Inaczej stan osamotnienia, albo dziwacznej izolacji. Chrześcijanin to kwiat, a nie cierń na pustyni.