101. numer biuletynu Anamnesis

W roku bieżącym Kościół w Polsce koncentruje wysiłki duszpasterskie wokół Eucharystii (nauczania na ten temat) będącej wielką tajemnicą wiary. Warto, w tym kontekście, dostrzec różnicę zachodzącą pomiędzy aktem wyznania wiary a jej treścią. Wyznanie wiary ma wymiar nie tylko osobisty, ale także wspólnotowy, ponieważ pierwszym podmiotem wiary jest Kościół. Wiara jest wyznawana osobiście przede wszystkim w chwili przyjęcia czy odnowienia przyrzeczeń sakramentu chrztu świętego (moje osobiste Wierzę), zaś wspólne wyznanie wiary jest urzeczywistniane przez zgromadzenie liturgiczne (podczas chrztu i bierzmowania słyszymy słowa: taka jest nasz wiara, taka jest wiara Kościoła, której wyznawanie jest naszą chlubą w Jezusie Chrystusie, Panu naszym; a w mszalnych obrzędach komunijnych modlimy się słowami: nie zważaj na grzechy nasze, lecz na wiarę swojego Kościoła). Mamy więc do czynienia z wiarą celebrowaną we wspólnocie Kościoła.

Uzasadniając tę myśl należy zauważyć, iż do Boga nie dochodzi się drogą refleksji samotnej i skoncentrowanej na sobie, lecz przez współudział innych wierzących, którzy na co dzień żyją wiarą i wyrażają ją we wspólnocie. Stąd naturalnym miejscem przeżywania wiary jest Kościół. Bez tej płaszczyzny wiara pozostaje tylko aktem prywatnym. Dlatego wspólnota Kościoła jest zwykłą i naturalną płaszczyzną wyrażania wiary oraz jej naturalnym środowiskiem. Dialog prowadzony w takim klimacie powoduje, że przekazywanie wiary nie może abstrahować od więzi międzyosobowej ani od żywej informacji na temat doświadczenia wiary. To wszystko ma swoje znaczenie, ponieważ jedność z Bogiem urzeczywistnia się na drodze dialogu między ludźmi. Istnieje tu pełna wzajemność do tego stopnia, że osoba prowadząca dialog z Bogiem okazuje gotowość komunikację z drugim człowiekiem, a utrzymując z nim konstruktywny dialog w wierze, otwiera się w ten sposób na tajemnicę Boga.

Wiara nie jest więc dziełem żyjącej w izolacji jednostki, nie jest aktem, którego może dokonać człowiek w oparciu tylko o własne siły. Wiara musi być potwierdzona wejściem do wspólnoty kościelnej, która przekazuje cenny dar Boga. Jest zarazem wartością, którą można i należy przeżywać w obrębie wspólnoty Kościoła. Mając świadomość tak rozumianej podmiotowości wiary, oddajemy do rąk kolejny numer biuletynu poświęconego zagadnieniom liturgii, która jest sakramentalną przestrzenią głoszenia, przekazywania i nauczania wiary.

W dziale NAUCZANIE OJCA ŚWIĘTEGO znajdują się teksty papieża Franciszka: dwie homilie, dwa rozważania wygłoszone podczas niedzielnej modlitwy maryjnej oraz jedna katecheza, będąca treścią środowej audiencji generalnej.

Dział DOKUMENTY STOLICY APOSTOLSKIEJ zawiera kilka dekretów Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. Na szczególną uwagę zasługuje fakt wpisania do liturgicznego kalendarza ogólnego obchodu ku czci św. Pawła VI, papieża. Kościół w Polsce raduje się, iż kongregacja zatwierdziła kolejne wydanie księgi zawierającej liturgię sakramentu bierzmowania. Ponadto, archidiecezja krakowska przeżywała uroczystości związane z beatyfikacją bł. Hanny Chrzanowskiej oraz bł. Michała Giedroycia. Z tego tytułu Kościół krakowski otrzymał zatwierdzone teksty liturgiczne na obchód tych wspomnień. Natomiast miasto Mrocza (diecezja bydgoska) ma swojego patrona w osobie św. Mikołaja, biskupa, o czym informuje stosowny dekret.

Dział NAUCZANIE BISKUPÓW O LITURGII zawiera ciekawy komentarz prefekta Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów na temat umiejscowienia wspomnienia św. Pawła VI, papieża, w kalendarzu liturgicznym Kościoła powszechnego.

W dziale tym są także Listy pasterskie biskupów diecezjalnych (kard. Kazimierz Nycz, bp Andrzej F. Dziuba), homilie wygłaszane na okoliczność różnych wydarzeń (Prymas Polski abp Wojciech Polak, abp Stanisław Gądecki, abp Marek Jędraszewski, abp Wiktor Skworc). Z wielką uwagą należy odnotować trzy dokumenty biskupa płockiego Piotra Libery. Dwa z nich mają charakter instrukcji (o przygotowaniu i sprawowaniu sakramentu małżeństwa; dotycząca oświadczenia kandydatów na rodziców chrzestnych), zaś trzeci ma rangę dekretu (w sprawie udzielania chrztu dzieciom, których rodzice żyją w związku niekanonicznym pomimo braku przeszkód).

Kościół archidiecezji warszawskiej przeżywa radość z faktu ustanowienia Diecezjalnego Sanktuarium Jasnogórskiej Matki Życia. O tym fakcie informuje stosowny dekret metropolity warszawskiego kard. Kazimierza Nycza.

Dział zatytułowany FORMACJA LITURGICZNA zawiera ciekawy artykuł ks. prof. dra hab. Czesława Krakowiaka (Lublin). Autor omawia niezwykle aktualną kwestię dotyczącą celebracji Najświętszej Eucharystii. Temat publikacji wpisuje się w treść przeżywanego roku duszpasterskiego w Kościele polskim.

W dziale DUSZPASTERSTWO LITURGICZNE znajdują się dwie refleksje poświęcone aktywności w obszarze liturgii. Pierwsza odnosi się do kwestii fundamentalnej, podkreślając aspekt duszpasterski mocy sprawowanych świętych czynności. Zaś druga, jest nieco prowokacyjnym pytaniem o ludzką aktywność podczas celebracji liturgii w odniesieniu do jej wymiaru duchowego, kontemplacyjnego. Ponadto, w liturgiczne święto Świętych Cyryla i Metodego, wspominana jest także postać św. Walentego. Krótka nota przybliża nam sylwetkę tego biskupa.

Dział INFORMACJE zawiera dane dotyczące wydarzeń liturgicznych. W Kościele polskim odbyły się liturgie, w których miał miejsce obrzęd konsekracji dziewic i błogosławienia wdów (Łódź, Kraków). Kościół kaliski – w trosce o „dostępność” wiernych do stołu Eucharystii – ma nowych nadzwyczajnych szafarzy Komunii świętej. Zaś katedra sandomierska świętowała piątą rocznicę sprawowania Mszy Świętej w formie nadzwyczajnej.

Pozostałe informacje pochodzą spoza granic naszej Ojczyzny. W Kościele włoskim miało miejsce kilka wydarzeń poświęconych liturgii. Na okoliczność 50-lecia ogłoszenia Mszału św. Pawła VI odbyło się sympozjum naukowe, a także konferencja poświęcona refleksji nad włoskim przekładem trzeciego wydania tej księgi liturgicznej (Rzym). Ponadto, diecezja Bari-Bitonto (w miejscowości Cassano Murge) gościła włoskich profesorów liturgiki na kolejnym Tygodniu Studiów. Okres liturgicznego przygotowania paschalnego jest okazją do refleksji nad praktykami charakterystycznymi dla Wielkiego Postu. W tym kontekście warto zaznajomić się z praktyką postu obecną – dawniej i dziś – na terenie Kościoła austriackiego.

Całość działu uzupełnia wykaz nowych publikacji poświęconych kwestiom liturgicznym. Z wyrazami wdzięczności zwracam się do Księdza Biskupa Stefana Cichego, za pomoc w gromadzeniu informacji oraz przygotowanie całego zestawu bibliografii liturgicznej. Wszystkim Czytelnikom życzę owocnej lektury.

Bp Piotr Greger
Bielsko-Biała, dnia 26 lutego 2020 roku, w Środę Popielcową