Alkohol pity przez przyszłe matki przed zajściem w ciążę i w czasie ciąży może zmieniać twarze dzieci

Jak wskazuje nowe badanie, opisane na łamach pisma „Human Reproduction”, alkohol pity przez kobietę nawet trzy miesiące przed poczęciem ma wpływ na dziecko i jego twarz.

Jednocześnie, w czasie ciąży wystarczy już 12 g - odpowiednik małego piwa - tygodniowo, aby miało to wpływ na kształt twarzy potomstwa.

Odkrycie ma znaczenie m.in. dlatego, że kształt twarzy, w dużej mierze odzwierciedla zdrowie i może wskazywać na zaburzenia rozwojowe.

„Nazwałbym twarz ‘lustrem zdrowia’, ponieważ odbija ogólny stan zdrowia dziecka. Ekspozycja na alkohol przed narodzinami może wywrzeć istotny, szkodliwy wpływ na jego stan. Jeśli matka pije przy tym regularnie duże ilości, może to poskutkować pojawieniem się zaburzeń ze spektrum alkoholowych uszkodzeń płodu (FASD), które znajdują odzwierciedlenie w twarzy” - mówi prof. Gennady Roshchupkin z Erasmus Medical Centre w Rotterdamie.

FASD objawia się opóźnieniem rozwoju, uszkodzeniami neurologicznymi, pojawia się opóźnienie umysłowe, a także zaburzenia koncentracji, w tym ADHD, kłopoty z pamięcią i nauką, problemy z nauką mówienia, z zachowaniem, a twarz jest wyraźnie zniekształcona.

Zespół ten powstaje, gdy matka pije w czasie ciąży, szczególnie jeśli są to duże ilości alkoholu.

Dotąd jednak, informują autorzy nowego badania, niewiele było wiadomo o działaniu niewielkich dawek.

Takie badanie stało się teraz możliwa dzięki użyciu sztucznej inteligencji, którą naukowcy nauczyli analizować trójwymiarowe obrazy twarzy dzieci w wieku lat 9 (ponad 3 tys. dzieci) oraz 13 (2,5 tys.).

Młode osoby uczestniczyły w holenderskim projekcie Generation R Study in The Netherlands, w którym obserwowane są ciężarne kobiety oraz, od momentu narodzin ich potomstwo.

„Twarz ma bardzo skomplikowany i trudny do analizowania kształt. Zdjęcia 3D pomagają, ale, mimo to potrzebne są zaawansowane algorytmy. Stworzyliśmy więc algorytm oparty na sztucznej inteligencji, który pobiera trójwymiarowe zdjęcie twarzy i wykonuje 200 unikalnych pomiarów różnych cech. Przeprowadziliśmy taką analizę poszukując związków między ekspozycją matki na alkohol przed ciążą i opracowaliśmy mapę pokazującą poszczególne cechy twarzy, na które wpływa picie matki” – mówi prof. Roshchupkin.

Im więcej alkoholu spożywała przyszła matka, tym większe można było zauważyć zmiany w twarzy dziecka w wieku 9 lat.

Najczęściej pojawiał się uniesiony czubek nosa, skrócony nos, wysunięty podbródek i schowana dolna powieka.

„Wśród matek, które piły w czasie ciąży, odkryliśmy, że nawet jeśli spożywały niewiele - mniej niż 12 g alkoholu - można było zaobserwować związek między konsumpcją i kształtem twarzy dziecka. To pierwszy raz, kiedy pokazano wpływ tak niskiego spożycia alkoholu” – podkreśla Xianjing Liu, pierwszy autor pracy opublikowanej w piśmie „Human Reproduction”.

Jednocześnie, z wiekiem dzieci zmiany twarzy się zacierały i w wieku 13 lat, generalnie nie były już widoczne.

„Możliwe, że kiedy dziecko rośnie i działają na nie inne czynniki środowiskowe, zmiany te się cofają lub są zacierane przez normalny wzrost. Nie oznacza to jednak, że wpływ alkoholu na zdrowie także znika. Trzeba więc podkreślić, że nie ma ustalonej bezpiecznej dawki alkoholu w czasie ciąży i że najlepiej jest zrezygnować z alkoholu już przed poczęciem dziecka, aby zapewnić optymalne zdrowie matce oraz rozwijającemu się płodowi” – mówi prof. Roshchupkin.

Bliższa analiza danych o czasie picia wskazała, że największe znaczenie miała ekspozycja na alkohol w pierwszych trzech miesiącach ciąży.

Aby lepiej zrozumieć procesy stojące za zaobserwowanymi zmianami, konieczne będzie przeprowadzenie kolejnych badań.

Wcześniejsze badania wskazywały na prowokowane przez alkohol zaburzenia metaboliczne u matek, w tym problemy z gospodarką cukrową czy stłuszczenie wątroby.

Naukowcy zwracają uwagę, że badanie miało pewne ograniczenia. Nie sprawdzało na przykład wpływu picia wcześniejszego niż trzy miesiące przed poczęciem.

Miało też charakter obserwacyjny, więc co do zasady nie udowadnia zależności przyczynowo-skutkowych.

Więcej informacji na stronach: https://www.eurekalert.org/news-releases/979672

https://static.primary.prod.gcms.the-infra.com/static/site/humrep/document/documentlibrary/dead006.pdf?node=0e34b931d752448da1b8

Marek Marek/ PAP