Historia życia zakonnego. Od początków do naszych czasów

Koncepcja „módl się i pracuj” zwyciężyła po raz pierwszy powszechny w starożytności podział na pracę (fizyczną) dla niewolników i ćwiczenia duchowe dla ludzi wolnych.

Historia życia zakonnego. Od początków do naszych czasów

Franz Metzger, Karin Feuerstein-Praßer

Historia życia zakonnego

Od początków do naszych czasów

Wydawnictwo Jedność 2009
ISBN 978-83-7442-521-6


Spis treści
Wprowadzenie
Ucieczka od świata
Naśladowanie Chrystusa w życiu zakonnym
I. Ojciec mnichów
Życie i dzieło świętego Benedykta z Nursji
W poszukiwaniu Boga
Droga przez ciernie
Matka wszystkich klasztorów
„Módl się i pracuj!”
II. Ojcowie Zachodu
Stan zakonny między antykiem a średniowieczem
Asceza i uczoność
„Musicie pościć przez wszystkie dni…”
Uczyć się, by nauczać
Wschodzi plon
Wiara i kształcenie
III. Kryzys i reforma
Ekspansja stanu zakonnego w szczytowym okresie średniowiecza
Zachód w płomieniach
Klasztory-matki i ich córki
Milczenie pośród lasów
Pionierzy Zachodu
Zachód w czasach przełomu
IV. Krzyż i miecz
Epoka krucjat i zakonów rycerskich
„Deus lo vult!”
Na Jerozolimę!
W defensywie
Mnisi z bronią
Wzlot i upadek zakonu templariuszy
Od szpitala do księstwa
Krzyżacy
V. Siła ubóstwa, władza słowa
„Zakony żebracze” w miastach
Skandal w Asyżu
Mieczem słowa
Ciężar sukcesu
VI. Życie zakonnic
Zakonnice między Ewą a Maryją
„Kobieta pokory?”
Wysoka koniunktura w klasztorach żeńskich
Klasztory, więzienia, przytułki dla dzieci
Rozwój własnej osobowości za murami klasztornymi
Bez reguły i ślubów: beginki
VII. Modlitwy o zbawienie duszy
Klasztory jako grobowce
Grób świętego
Śmierć i diabeł
„…dusza wyskakuje z ognia!”
VIII. W świętych miejscach
Klasztory i pielgrzymki
Cuda i pielgrzymki
Asceza, pokuta i przyjemność
Gościnność za murami klasztoru
IX. Klasztory
Życie monastyczne w okresie reformacji
X. Odrodzenie wiary
Życie monastyczne okresu kontrreformacji
Nowe drogi
„Żołnierze Jezusa”
„Dom Boga i bramy niebios”
XI. Zmierzch i nowy początek
Od sekularyzacji po czasy nowożytne
„Godzina zero dla życia monastycznego”
Zakończenie: nowe formy na nowe czasy?
Ilustracje

Wprowadzenie

Jakie są korzenie Europy? Na to pytanie mamy tyle kompleksowych odpowiedzi, ile kontynent ten posiada kompleksowych form wyrazu. Jeśli identyfikujemy Europę z „chrześcijańskim Zachodem”, to w każdym razie chrześcijaństwo należy do jego podstawowych fundamentów. Jednakże w jaki sposób stało się ono częścią tego fundamentu? W poszukiwaniu źródła chrześcijaństwa w tej części świata natrafiamy ustawicznie, bądź co bądź, na potężny, owszem, decydujący ruch – monastycyzm, któremu kształt nadała reguła świętego Benedykta z Nurski, odpowiadająca szczególnej dynamice europejskiej.

A może dynamika ta została stworzona? Koncepcja „módl się i pracuj” zwyciężyła po raz pierwszy powszechny w starożytności podział na pracę (fizyczną) dla niewolników i ćwiczenia duchowe dla ludzi wolnych. Nowy etos pracy uratował ekonomię Europy od druzgocącej klęski w okresie wędrówki ludów, podczas gdy duchowość mnichów i mniszek nadała młodym narodom nowy i przyszłościowy wymiar: duchowy i religijny.

W następstwie tych uwarunkowań paradoks monastycyzmu – czyli świadome „odchodzenie od świata” po to, by na niego oddziaływać – jako jego owocna siła.

We wczesnym i późniejszym średniowieczu mieszkańcy klasztorów stali się dosłownie budowniczymi Zachodu. Ich pionierska praca nie ograniczała się tylko do przekazywania chrześcijańskiej doktryny wiary. Zagospodarowywali oni przez swą ciężką pracę lasy i bagna, rozwijali nowe style budowlane i postępowe techniki agrarne, uczyli zdolne dzieci wieśniaków czytania, a nadto przechowywali w swych bibliotekach wiedzę przekazaną przez starożytnych. Także w czasach późniejszych duchowe wychodzenie poza sprawy tego świata nie przeszkadzało mnichom i mniszkom pamiętać o nędzy i potrzebach doczesnej rzeczywistości. Dotyczyło to w równym stopniu zajmujących się kaznodziejstwem „mnichów żebrzących” w rozwijających się pod koniec średniowiecza miastach, jak również naznaczonych głęboką duchowością wspólnot zakonnych w czasach społecznych i duchowych przełomów. „Żołnierze Jezusa” Ignacego Loyoli znaleźli więc w równej mierze odpowiedzi na pytania współczesnego świata, jak to czyniły liczne zakony w XIX wieku dla społeczeństwa przemysłowego.

W historii monastycyzmu zachodniego czasy rozkwitu ciągle przeplatały się z okresami ciężkich kryzysów, z których jednak zawsze było jakieś wyjście dzięki uwzględnieniu podstawowych zasad rozwijanych od półtora tysiąca lat. Historia monastycyzmu zachodniego daje tym samym wysoce pouczający wgląd w ogólną historię Europy, której bez działań ludzi modlitwy, budowniczych i pionierów w zakonnych szatach nie można sobie ani wyobrazić, ani zrozumieć. Kiedy papież Paweł VI w 1964 roku ogłosił świętego Benedykta „patronem Europy”, uczcił tym samym nie tylko jedną z wielkich osobistości tego kontynentu, lecz także potwierdził historyczny fakt.


Norymberga, kwiecień 2006 Franz Metzger
Karin Feuerstein-Praßer

opr. aś/aś

« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

reklama

reklama

reklama