katecheza dla klas ponadgimnazjalnych, fragment książki "Tajemnice światła"
Copyright © Wydział Katechetyczny Kurii Diecezjalnej Płockiej 2003
Cele: poznawczy: Uczeń wie jaka intencja towarzyszyła Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II przy ogłaszaniu Roku Różańca; zna tajemnice światła i wie co uzasadnia ich wprowadzenie do modlitwy różańcowej.
kształcący: Uczeń rozumie, że różańcowe tajemnice światła ukazują Jezusa jako Światło dla niego. Uczeń rozumie dlaczego Jezus jest Światłem dla człowieka i świata.
wychowawczy: Uczeń potrafi w sytuacji dla siebie trudnej sięgnąć po tę szczególną modlitwę jaką jest różaniec.
Metody: Pogadanka, praca w grupach, praca z Pismem świętym.
Środki dydaktyczne: List apostolski "Rosarium Virginis Mariae", Pismo święte.
Katecheta w formie pogadanki odwołuje się do egzystencjalnego doświadczenia człowieka jakim jest ciemność i światło i do odczuć i uczuć jakie to doświadczenie budzi w człowieku.
Katecheta dzieli uczniów na sześć grup.
Trzy grupy otrzymują polecenie znalezienia jak największej liczby skojarzeń do słowa CIEMNOŚĆ wg wzoru: CIEMNOŚĆ to znaczy:....; pozostałe trzy do słowa ŚWIATŁO wg wzoru: ŚWIATŁO to znaczy:...
Katecheta określa czas na wykonanie zadania. Po zakończeniu grupy prezentują efekt swojej pracy.
Katecheta dokonuje bieżącej korekty; prawidłowe skojarzenia uczniowie zapisują w zeszytach według proponowanego wzoru:
Przewidywane skojarzenia
CIEMNOŚĆ to znaczy:
strach śmierć
błądzenie smutek
noc samotność
lęk niewidomy
piekło brak życia
zimno zło
pustka coś nieprzyjemnego
grzech kłamstwo
depresja przerażenie...
głucha cisza
ŚWIATŁO to znaczy:
słońce ratunek
dzień nie boję się
radość ciepło
droga życie
koniec tunelu piękno...
blask
lampa
coś przychylnego
Katecheta po zakończeniu tej części katechezy przeprowadza interioryzację odwołując się do skojarzeń uczniów ze słowem CIEMNOŚĆ i ŚWIATŁO. Katecheta zadaje pytania, pozostawiając czas na osobistą refleksję. Można wykorzystać muzykę refleksyjną.
- Co jest moją ciemnością? pustką? nocą? błądzeniem?... Czego się lękam? Co mnie przeraża? Co sprawia, że jestem jak niewidomy; że poruszam się po omacku; że nie widzę drogi; że nie widzę w niczym sensu; że nie ma we mnie radości? Co jest moją ciemnością?...
- Gdzie szukam światła? Co uważam za swoją lampę; za słońce którego potrzebuję by żyć? W czym; u kogo szukam ratunku na obszarze mojej ciemności? Gdzie szukam światła?... Co mi mówi teraz moje serce?
Ojciec Święty Jan Paweł II, człowieka nowego wieku; człowieka zmagającego się z różnoraką ciemnością: ciemnością wojen, terroryzmu, kłamstwa, chorób, manipulacji, przemocy, bezrobocia... kieruje ku światłu niezawodnemu, którym jest Jezus Chrystus. W swoim Liście apostolskim "Rosarium Virginis Mariae" prosi i przekonuje, aby iść ku temu światłu razem z Maryją, a jeśli z Nią to znaczy z różańcem w ręku.
Jan Paweł II ogłosił rok od października 2002 roku do października 2003 roku Rokiem Różańca oraz proponuje, aby włączyć do modlitwy różańcowej nową część, którą nazywa częścią "Świetlistą", a jej tajemnice - tajemnicami światła. Część ta uzupełnia różaniec o rozważanie publicznej działalności Jezusa i dlatego powinna być rozważana miedzy częścią radosną, a częścią bolesną.
Następnie wskazani przez katechetę uczniowie odczytują głośno fragmenty Listu apostolskiego.
"... odczuwam potrzebę rozwinięcia refleksji o różańcu, dając tamtemu Listowi apostolskiemu niejako maryjne ukoronowanie, by zachęcić do kontemplowania oblicza Chrystusa w towarzystwie i w szkole Jego Najświętszej Matki. Odmawiać różaniec bowiem to nic innego, jak kontemplować z Maryją oblicze Chrystusa. By bardziej uwydatnić tę zachętę, korzystając z okazji zbliżającej się sto dwudziestej rocznicy ogłoszenia wspomnianej Encykliki Leona XIII, pragnę, by tę modlitwę przez cały rok w szczególny sposób proponowano i ukazywano jej wartość w różnych wspólnotach chrześcijańskich. Ogłaszam zatem okres od tegorocznego października do października roku 2003 Rokiem Różańca (... )
Chętnie to zalecam, z radością wspominając jeszcze inną rocznicę: 40 lat od rozpoczęcia Soboru Watykańskiego II (11 października 1962), "wielkiej łaski" jaką Kościół naszych czasów otrzymał od Ducha Bożego" (RVM, nr 3).
"Aby różaniec w pełniejszy sposób można było nazwać "streszczeniem Ewangelii", jest zatem stosowne, żeby po przypomnieniu Wcielenia i ukrytego życia Chrystusa (tajemnice radosne), a przed zatrzymaniem się nad cierpieniami męki (tajemnice bolesne) i nad
triumfem zmartwychwstania (tajemnice chwalebne) rozważać również pewne momenty życia publicznego o szczególnej wadze (tajemnice światła). To uzupełnienie o nowe tajemnice, w niczym nie szkodząc żadnemu z istotnych aspektów tradycyjnego układu tej modlitwy, ma sprawić, że będzie ona przeżywana w duchowości chrześcijańskiej z nowym zainteresowaniem jako rzeczywiste wprowadzenie w głębię Serca Jezusa Chrystusa, oceanu radości i światła, boleści i chwały" (RVM, nr 19).
Katecheta, podsumowując podaje tajemnice zaproponowane przez papieża:
1. Chrzest w Jordanie.
2. Objawienie siebie na weselu w Kanie Galilejskiej.
3. Głoszenie Królestwa Bożego i wzywanie do nawrócenia.
4. Przemienienie na Górze Tabor.
5. Ustanowienie Eucharystii.
Katecheta stawia do rozwiązania problem:
Dlaczego Jan Paweł II nazwał wymienione tajemnice «tajemnica-mi światła»?
Katecheta dzieli uczniów na pięć grup. Przydziela każdej grupie jedną tajemnicę światła do dalszej pracy. Rozdaje pięć egzemplarzy Pisma świętego i podaje odpowiednie fragmenty przy pomocy którego uczniowie mają dokończyć zdanie:
Jezus jest Światłem ponieważ...
Grupa I -Lk 3, 21-23
Grupa II -J 2, 1-11
Grupa III - Mt 4, 23-25; 5, 1-11; 6, 25-33; 7, 13-14
Grupa IV - Łk 9, 28-36
Grupa V - Mt 26, 26-29; J 6, 48-51
Po zakończeniu pracy w grupach każda grupa prezentuje wyniki swojej pracy, które zapisujemy na tablicy. Katecheta dokonuje koniecznych uzupełnień i poprawek.
Wspólna praca stanowi materiał do przeprowadzenia refleksji.
Przewidywane rozwiązanie
jest bez grzechu
jest umiłowanym Synem Ojca
jest napełniony Duchem Świętym
przynosi rozwiązanie spraw bardzo trudnych
przynosi radość
napełnia wiarą
wskazuje drogę
wskazuje prawdę
pokazuje sens i cel życia człowieka
= spotkanie z Bogiem = Królestwo Boże
daje nadzieję
jest Bogiem Prawdziwym
jest źródłem szczęścia
jest źródłem życia
jest ratunkiem
jest szansą
daje poczucie bezpieczeństwa
Refleksję kończymy modlitwą, którą odmawia wskazany przez katechetę uczeń.
Panie,
tak bardzo potrzebuję światła
dlatego muszę wpatrywać się w Ciebie
często
i cierpliwie
razem z Twoją Matką.
Ona zna Cię najlepiej
bo wszystko co dotyczyło Ciebie
zachowywała i rozważała
w swoim sercu
a teraz mnie napomina:
zrób wszystko cokolwiek ci powie mój Syn
Panie,
ilekroć będę miał wokół siebie ciemność gdy nie będę wiedział co robić spraw bym sięgnął do modlitwy
Każda grupa otrzymuje do rozwiązania jedną rozsypankę.
"Różaniec to szkoła Maryi", w której poznajemy Osobę Jezusa -Światło Świata.
Różaniec wprowadza odmawiającego w samo serce Ewangelii czyli Dobrej Nowiny o zbawieniu.
Różaniec w sercu odmawiającego wzbudza pokój, radość i nadzieję.
Są takie chwile ciemności w życiu, kiedy samo przesuwanie paciorków różańca jest wołaniem do Boga o światło.
Różaniec to skarb, który Jan Paweł II - papież wkłada w ręce człowieka nowego wieku.
Po ułożeniu zdań, każda grupa podaje swoje rozwiązanie. Uczniowie zapisują je do zeszytów w formie wniosków.
Przeczytać i raz jeszcze przeanalizować wszystkie wskazane teksty Ewangelii dotyczące tajemnic światła.
Opracowała: Anna Zmyslowska
opr. ab/ab