W zakonach żyją ludzie pełni pasji

Z biskupem siedleckim Kazimierzem Gurdą, przewodniczącym komisji Konferencji Episkopatu Polski ds. życia konsekrowanego, rozmawia Jolanta Krasnowska-Dyńka.

W pierwszą niedzielę Adwentu rozpoczął się Rok Życia Konsekrowanego. Będzie on przeżywany pod hasłem: „Ewangelia, proroctwo, nadzieja - życie konsekrowane w Kościele dzisiaj”. Księże Biskupie, jak się przedstawiają statystyki dotyczące życia konsekrowanego w naszej diecezji?

Prefekt Kongregacji ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego kard. Joao Braz de Aviz rozpoczął w imieniu Ojca Świętego Franciszka Rok Życia Konsekrowanego w pierwszą niedzielę Adwentu w Rzymie, w Bazylice św. Piotra. Hasło jest bardzo bogate w treść. Wskazuje bowiem na Ewangelię jako na fundament życia osoby konsekrowanej, a także na proroctwo jako na istotne zadanie konsekrowanych w świecie oraz na nadzieję opartą na Jezusie Chrystusie, w którym wszystko znajduje swe wypełnienie.

Jeśli chodzi o statystyki, dotykają one tylko w niewielkim stopniu tematu, jakim jest życie konsekrowane. Mamy w diecezji dwa żeńskie zakony kontemplacyjne: ss. sakramentki w Siedlcach i ss. karmelitanki w Kodniu. W sumie zgromadzeń zakonnych jest 25: osiem męskich i 17 żeńskich. Posługujących zakonników po święceniach kapłańskich mamy 70, braci zakonnych - 12, sióstr - 305. Wszystkich zakonnic pochodzących z diecezji ponad 900. Do tego należy dodać osoby należące do instytutów świeckich i indywidualnych form życia konsekrowanego. Mamy jedną kobietę należącą do stanu dziewic i jednego pustelnika.

Media co jakiś czas donoszą, że mamy kryzys powołań. Zakony podkreślają, iż brakuje im rąk do pracy. Czy rzeczywiście możemy mówić o spadku powołań?

Jest on odczuwalny zwłaszcza w przypadku zakonów i zgromadzeń żeńskich. Zdarza się, iż niektóre z nich - ze względu na brak powołań - muszą zakończyć swoją posługę w parafiach czy zamknąć prowadzone dotąd dzieła, np. domy opieki dla dzieci czy osób starszych i chorych. Zmniejszająca się liczba powołań to także efekt niżu demograficznego. Nie można też nie zauważyć wpływu laickiego stylu życia na ludzi wierzących, szczególnie na młodzież. Wszystkie te czynniki sprawiają, że mniej osób puka do klasztornych furt. Jednak nie oznacza to, że Pan Bóg nie powołuje do życia konsekrowanego...

Księże Biskupie, „konsekrowany” to nie tylko „zakonny”. Co to znaczy być osobą konsekrowaną i kto może nią zostać?

To rozróżnienie dokonało się w ostatnich dziesięcioleciach. Obrazuje je dobrze sama zmiana nazwy kongregacji, której podlegają osoby życia konsekrowanego. Kiedyś była to Kongregacja ds. Życia Zakonnego, obecnie mamy Kongregację ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego. Zatem życie zakonne nie jest jedyną formą życia konsekrowanego. Oprócz nich pojawiły się instytuty świeckie, stowarzyszenia apostolskie, a ostatnio słyszymy o indywidualnych formach życia konsekrowanego. Do tych ostatnich należą: dziewice konsekrowane stanowiące w Kościele stan dziewic, wdowy konsekrowane, które stanowią stan wdów, a także pustelnicy i pustelnice. Nie są to nowe formy życia konsekrowanego, bo istniały już w pierwszych wiekach Kościoła. Jednak teraz wracają. Osobą konsekrowaną jest ta, która należy do jednej ze wspomnianych form życia konsekrowanego. Wchodzi się do nich przez złożeniu ślubów i modlitwę Kościoła.

Od zatwierdzenia instytutów świeckich przez Stolicę Apostolską minęło ponad 60 lat, ale ta forma życia konsekrowanego wciąż wydaje się mało znana. Dlaczego? Na czym polega specyfika tego powołania?

Do instytutów świeckich należą wierni świeccy, którzy pragną oddać swe życie Chrystusowi i Jego Kościołowi, realizując śluby czystości, posłuszeństwa i ubóstwa. Członkowie instytutu nie zamieszkują w jednym domu, jak to ma miejsce w zakonie czy zgromadzeniu zakonnym. Każdy żyje we własnym środowisku, wykonując wyuczony zawód. Osoby te nie noszą oznak konsekracji, więc nie są widoczne w społeczeństwie wiernych. I to jest prawdopodobnie jedną z przyczyn, że ta forma jest mało znana.

Co jest celem Roku Życia Konsekrowanego?

Jak mówi w swym liście Ojciec Święty Franciszek, chodzi o to, by zarówno osoby konsekrowane, jak i cała wspólnota Kościoła we właściwy sposób spojrzały na przeszłość, teraźniejszość i przyszłość życia konsekrowanego. By na przeszłość patrzyły z wdzięcznością i za nią Panu Bogu dziękowały, by teraźniejszość wszyscy przeżywali z zaangażowaniem i radością, a o przyszłości myśleli z nadzieją. Propozycja Ojca Świętego pozwala nam, jeszcze bardziej niż dotąd, dostrzec obecność Tego, który znajduje się w samym centrum życia osoby konsekrowanej - Jezusa Chrystusa. Bycie z Nim, trwanie w Nim pozwoli na realizację charyzmatu w nowym wymiarze.

Historia Kościoła pokazuje, że w każdym czasie są ludzie, którzy na wzór Maryi pragną „wybrać lepszą cząstkę”, podejmując życie w czystości, ubóstwie i posłuszeństwie, by sercem czystym i niepodzielnym służyć Bogu i bliźnim.

I w tej prawdzie jest zawarta wielka nadzieja na przezwyciężenie wszelkich trudności, na jakie napotyka dzisiaj życie konsekrowane. Dzięki tej prawdzie wszyscy, którzy decydują się oddać swoje życie Chrystusowi, są od początku obecni we wspólnocie Kościoła. Historia życia konsekrowanego pokazuje, w jakich okolicznościach powstawały, rozwijały się, przeżywały trudności, odradzały się czy przestawały istnieć zgromadzenia zakonne itd. Tym, których powołuje Jezus, Duch Święty podpowiada, co w danej sytuacji życia Kościoła jest istotne, co trzeba koniecznie podjąć, jakiemu dziełu oddać swe siły, zaangażowanie i życie, by cały Kościół wzrastał w świętości.

Bracia i siostry zakonne prowadzą sierocińce, przedszkola, szkoły, domy opieki, jadłodajnie dla biednych, kursy duchowości, wydawnictwa, media. „Cóż stałoby się ze światem, gdyby nie było w nim zakonników?” - pytał Jan Paweł II w adhortacji „Vita consecrata”. No właśnie, cóż by się stało, Księże Biskupie?

Oczywiście Papież Polak pytał retorycznie. Ufamy bowiem, że Pan Bóg do takiej sytuacji nie dopuści. A to, co może się stać ze światem, w którym brakuje wiary w Boga i Jego miłości, historia naszego kontynentu, wcale nie tak dawna, nieustannie powinna nam przypominać. Powinna ostrzegać przed tym, co może się zdarzyć, gdy świat i człowiek będą żyli bez Boga. Dziękujmy więc Panu za to, że w życiu publicznym tak wiele dzieł prowadzonych jest przez osoby konsekrowane. Dziękujmy za miłość, z jaką pochylają się nad chorym, niepełnosprawnym, dzieckiem w przedszkolu i w szkole. Pamiętajmy też o zaangażowaniu, trosce o rozwój naszej wiary, o sprawiedliwość w życiu społecznym. Życie zakonne bywa postrzegane jako bardzo monotonne, gdzie nie dzieje się nic ciekawego, a tymczasem w zakonach żyją ludzie pełni pasji.

Jakie, zdaniem Księdza Biskupa jako przewodniczącego komisji KEP ds. życia konsekrowanego, są największe wyzwania stojące przed współczesnymi rodzinami zakonnymi, instytutami świeckimi i indywidualnymi formami życia konsekrowanego?

Pierwszym i najważniejszym wyzwaniem jest troska o swą relację z Chrystusem. By w całym labiryncie różnych spraw, które świat dzisiaj podsuwa osobom życia konsekrowanego, nie zagubić Jezusa. By nie uznać, że jest ktoś czy coś ważniejszego od Niego. Jeżeli osoby życia konsekrowanego zatroszczą się o tę najważniejszą relację z Jezusem, to ich obecność we wspólnocie Kościoła, w świecie stanie się błogosławiona. Sprawi, że Chrystusa w życiu wiernych i w życiu świata będzie jeszcze bardziej wyraźny. A jeśli On znajduje się w centrum życia człowieka i świata, to wszystko jest na właściwym miejscu.

Jak będą wyglądały obchody Roku Życia Konsekrowanego w naszej diecezji?

Oprócz inicjatyw ogólnokościelnych i ogólnopolskich każda diecezja przygotowuje własne propozycje przeżywania Roku Życia Konsekrowanego. W naszej diecezji zostały powołane zespoły osób konsekrowanych, które odwiedzą poszczególne parafie, by podzielić się doświadczeniem swego powołania. Życiu konsekrowanemu będzie poświęcona cykliczna audycja w Katolickim Radiu Podlasia i artykuły w tygodniku „Echo Katolickie”. W szkołach zostaną zorganizowane olimpiady i katechezy poświęcone tej tematyce. Osoby życia konsekrowanego będą pielgrzymować do miejsc związanych z wybitnymi przedstawicieli zgromadzeń zakonnych pochodzących z diecezji. Zadeklarowały też liczny udział w diecezjalnej pieszej pielgrzymce na Jasną Górę. To są najważniejsze inicjatywy związane z czasem łaski, jakim jest Rok Życia Konsekrowanego. Mam nadzieję, że tym przedsięwzięciom będzie towarzyszyć modlitwa samych osób konsekrowanych i całej naszej diecezjalnej wspólnoty.

Dziękuję za rozmowę.

Echo Katolickie 52/2014

opr. aś/aś

Copyright © by Echo Katolickie