Filmy, które zmieniają życie

PYTAMY Dariusza Reguckiego, reżysera, scenarzystę

Na pewno nieraz zadawano Panu pytanie: „po co robić filmy religijne?”.

A ja niezmiennie odpowiadam: „a jakie filmy robić?”. Mnie interesuje to zderzenie człowieka z życiem, po którym zadaje sobie pytanie: „po co żyję, dlaczego i jaki sens ma moje życie?”. Odwieczna prawda jest taka, że każdy chce kochać i być kochanym. A kto może nam dać miłość? I to miłość pełną, doskonałą i bezwarunkową? W filmach, w których twórcy dopuszczają transcendecję, istnienie Boga, takie pytania mają szansę uzyskać odpowiedź. Bo przecież dekoracje się zmieniają, ale problem człowieka jest od tysięcy lat ten sam. To jest szersze pytanie o to, czym jest sztuka.

Proszę zatem podać pańską definicję sztuki.

Powtórzę to, co już mówiłem w jednym z wywiadów. W działaniach artystycznych nie chodzi tylko o prowokację i happening. Z działań twórcy powinno coś wypływać. Nie mam tu na myśli morału, bo ludzie tani moralizm i dydaktyzm odrzucą. I słusznie. Sztuka powinna uwrażliwiać na piękno, nie może natomiast ranić. Jeśli działanie twórcze sprowadzi się tylko do ,,fajerwerku”, to potem - kiedy opadną emocje - uświadamiamy sobie, że po tym wszystkim zostało... no właśnie co? Przyszliśmy, zobaczyliśmy, przez chwilę nawet było fajnie, a później tylko pies szczeka... Pustka.

Sztuka musi działać na człowieka, na jego serce, uwrażliwiać, wyzwalać emocje. Oczywiście może się podobać lub nie, ale twórca powinien coś swoim dziełem proponować. I to jest pytanie do twórcy: „co proponujesz i dlaczego?”. Sztuka to nie tylko realizacja artystycznej myśli autora. Ja w swoim myśleniu muszę mieć jakiś cel, jakieś uzasadnienie. Oczywiście powinna być też profesjonalnie zrealizowana, żeby widz nie odniósł wrażenia, że każemy mu klęczeć i wychwalać nasze dzieło tylko z tego powodu, że mówimy o Bogu.

W przypadku filmu „Karolina” widzowie spodziewali się filmu biograficznego...

Rzeczywiście - niektórzy tego oczekiwali. Nie taki był mój pomysł. Poza tym nie mieliśmy budżetu na pełny film z epoki. Zarzucano mi też, że o samej bł. Karolinie Kózkównie mówimy w tym obrazie mało. Ale o to chodzi: by pokazywać problem, dylemat, coś, nad czym trzeba się zastanowić. Owszem, jest pokusa, żeby zrobić coś łatwego, prostego. Ja tak nie chcę. Życie jest bardziej złożone i ma więcej odcieni, ciekawszą paletę barw. Nie chcę szafować słowami Bóg, Jezus Chrystus. Pan Bóg jest bardzo delikatny, ale zawsze pojawia się w życiu człowieka, który cierpi. Tak było w życiu wielu błogosławionych i świętych, ale tak jest też w naszym życiu.

Nie jestem teologiem, ale mam swoje osobiste spotkanie z Panem Bogiem. Takie doświadczenie Bożej miłości daje mi w życiu chwilę oddechu i sensu, przywraca na moje usta uśmiech i radość z każdego dnia, pozwala trochę rozumieć swoje życie i podejmować różne decyzje.

Czyli jakie?

Do wszystkiego staram się podchodzić z pokorą. Podkreślę słowo ,,staram się”, bo jak każdy artysta jestem pyszałkiem i lubię, jak ludzie biją mi brawo. A prawda jest taka, że ja sobie życia nie dałem. To Bóg dał mi oczy, ręce, wrażliwość, serce, talent... Zrozumienie tego pomaga zwłaszcza w chwilach trudnych, kiedy w procesie twórczym zatrzymujesz się i nie masz pojęcia, co począć dalej. Wtedy wiesz, że jest Ktoś, do kogo możesz się zwrócić. Nie wpadasz w depresję i nerwicę. To naprawdę działa. Mówi to facet, który był daleko od Kościoła. Ale sztuka to też ogromna radość tworzenia, kiedy uświadamiasz sobie, że uczestniczysz w pewnym procesie, który często wymyka się prostej definicji. Ten dar pozwala nisko skłonić głowę i powiedzieć: dziękuję Ci Panie Boże.

NOT. JAG