Świat nie jest bezpieczniejszy [N]

Czy świat po zabiciu Osamy bin Ladena jest bezpieczniejszy? Niekoniecznie. Trzeba się liczyć z możliwością odwetu zwolenników arabskiego terrorysty, którzy uważają go teraz za szahida — męczennika

Informacja o zabiciu szefa Al-Kaidy wywołała euforię w USA. Tysiące wiwatujących ludzi zgromadziły się w centrach miast. Tłumy przyszły na Ground Zero na nowojorskim Manhattanie, gdzie w 2001 r. po staranowaniu przez samoloty zwaliły się wieżowce World Trade Center, grzebiąc 3 tys. ludzi. — To dla nas zamknięcie pewnego rozdziału — mówili reporterom ludzie na Ground Zero. — Schwytanie lub zabicie bin Ladena było dla nas sprawą honoru.

Zadowolenie z faktu wyeliminowania szefa Al-Kaidy wyrazili przywódcy państw należących do koalicji antyterrorystycznej, m.in. premierzy Wielkiej Brytanii, Włoch oraz Izraela. Także Polski. — Wszyscy odczuliśmy ulgę, bo sprawiedliwość zatriumfowała — mówił Donald Tusk. — To ważny dzień dla Polski — dorzucił prezydent Bronisław Komorowski. — Obudziliśmy się w bezpieczniejszym świecie — uzupełnił Jerzy Buzek, przewodniczący Parlamentu Europejskiego.

Czy jednak śmierć Osamy bin Ladena w Abbotabbad w Pakistanie oznacza przełom w wojnie z terroryzmem? Niekoniecznie: nie oznacza ona bowiem końca organizacji. Wszak Al-Kaida jest organizacją o charakterze sieciowym („al-kaida” oznacza sieć, a organizacja ma taką właśnie, zdecentralizowaną strukturę — wielu luźno związanych organizacji terrorystycznych), nie posiada jednego centrum dowodzenia, a jej członkowie nie są uzależnieni od decyzji jednego wodza. Śmierć przywódcy i ideologa nie pociągnie za sobą rozpadu całej organizacji. Zagrożenia pozostaną. Trzeba też liczyć się z atakami na chrześcijan na Bliskim Wschodzie, którzy są kojarzeni ze światem zachodnim.

Nic dziwnego, że władze USA dmuchają na zimne. Dyrektor CIA Leon Panetta powiedział, że Al-Kaida „niemal na pewno weźmie odwet”. Na fali dążenia do pomszczenia zabitego przywódcy terroryści mogą przeprowadzić ataki terrorystyczne przeciwko obiektom i obywatelom USA przede wszystkim w krajach Bliskiego Wschodu, ale także na terytorium Stanów Zjednoczonych i w Europie.

Marka Al-Kaidy

Gen. Sławomir Petelicki, współtwórca i były dowódca GROM-u, ocenia, że wraz ze śmiercią Osamy bin Ladena nie dokonał się żaden istotny przełom w walce z terroryzmem, bo nie mógł się dokonać. A że Amerykanie wpadli niemal w euforię? Można to tłumaczyć tym, że uznali to za wymierzenie sprawiedliwości za zabicie 3 tys. niewinnych ludzi w atakach 11 września 2001 r. Jeśli jednak ktoś uznał, że to początek końca terroryzmu, jego radość jest przedwczesna. Trudno spodziewać się, aby śmierć jednego człowieka zadecydowała o końcu wojny z terroryzmem.

— Groźba zamachów terrorystycznych nie zmniejszy się, lecz się zwiększy — podkreśla generał. — Al-Kaida będzie musiała teraz pokazać, że działa, że istnieje i liczy się. Ma dziś przecież zwolenników prawie na całym świecie. Z jednej strony — są to biedni ludzie, np. masy muzułmanów w Indonezji, z drugiej jednak są to też bossowie narkotykowi. Terroryzm to także biznes narkotykowy. Bossom narkotykowym zależy na tym, żeby chronić markę Al-Kaidy, żeby była ona traktowana z respektem i mogła chronić ich interesy.

W zdominowanej przez muzułmanów Indonezji odbyły się chyba najbardziej emocjonalne demonstracje niezadowolenia ze zgładzenia szefa Al-Kaidy. W jawajskiej miejscowości Solo manifestację zorganizowała nowo zawiązana grupa Al-Kaida Solo, która jako cel działania zadeklarowała ataki na USA. Ulicami Solo przeszła grupa zamaskowanych mężczyzn w białych strojach religijnych, zapowiadających kontynuację działań terrorystycznych bin Ladena. A ideolog grupy zakomunikował, że grupa dysponuje setką osób zdecydowanych oddać życie w zemście za śmierć męczennika, który oddał swe życie w walce o wyzwolenie świata muzułmańskiego. Dla nich wraz ze śmiercią Osamy bin Ladena narodził się nowy szahid (męczennik), z którego imieniem na ustach mogą umierać kolejne rzesze bojowników, otumanionych szaloną ideą fałszywie rozumianego islamu.

Sukces propagandowy

Zgładzenie Osamy bin Ladena, obserwowanego przez wiele miesięcy w twierdzy pod Islamabadem, odbyło się w momencie dogodnym dla administracji amerykańskiej — podkreśla wielu komentatorów. Barack Obama z pewnością potrzebował już jakiegoś sukcesu, bo jego prezydentura do tej pory nie mogła się takimi poszczycić — podkreśla politolog dr Przemysław Żurawski vel Grajewski z Uniwersytetu Łódzkiego.

Tymczasem w zagrożeniu terroryzmem niewiele się zmieniło. Ani nie wzrosły, ani szczególnie nie zmalały techniczne zdolności Al-Kaidy do zadawania ciosów. Należy to rozpatrywać raczej w kategoriach sukcesu propagandowego, skierowanego do opinii publicznej nie tylko w USA, ale też na zachodzie Europy, polegającego na potwierdzeniu, że Stany Zjednoczone są w stanie dosięgnąć nawet najbardziej zakonspirowanego wroga — uważa politolog.

Czy są w stanie? Nie do końca, niemniej, jak podkreśla gen. Petelicki, przez te 10-15 lat, gdy trwało polowanie na założyciela Al-Kaidy, amerykańskie służby specjalne sporo się nauczyły. Pochodzący z Arabii Saudyjskiej Osama bin Laden na pozycji wroga numer jeden USA pojawił się jeszcze w latach 90. Kierowana przez niego organizacja przeprowadziła wiele zamachów, w tym m.in. w 1993 r. na budynek World Trade Center (w eksplozji zginęło 6 osób, a ponad 1000 zostało rannych), a w 1998 r. na ambasady USA w Kenii i Tanzanii.

Zamachy dotknęły też później Europę, która zaangażowała się w wojny w Iraku i Afganistanie. W zamachu na pociągi podmiejskie w Madrycie w 2004 r. zginęło ok. 200 osób, a rok później w ataku na metro i autobusy w Londynie — ponad 50. W państwach zachodnich ryzyko ataku terrorystycznego zaczęto uważać za najpoważniejsze ze współczesnych zagrożeń.

Olbrzymie środki zainwestowano w systemy bezpieczeństwa oraz szkolenie służb odpowiedzialnych za zwalczanie terroryzmu i reagowanie na wypadek ataku terrorystycznego. Dzięki zaostrzeniu procedur bezpieczeństwa udało się uniknąć wielu ataków terrorystycznych przygotowywanych lub inspirowanych przez Al-Kaidę.

Amerykańscy chłopcy

— Zagrożenie terroryzmem jest większe, ale i przygotowanie służb specjalnych do zapobiegania i zwalczania terroryzmu jest lepsze — mówi gen. Petelicki. — W fortecy bin Ladena znaleziono wiele skarbów. Oficjalnie wiadomo, że jeszcze nigdy nie znaleziono tylu wartościowych materiałów u pojedynczego terrorysty, a przecież nieraz już znajdowano u terrorystów bardzo ważkie materiały.

— Terroru nigdy do końca się nie zneutralizuje — zwraca uwagę gen. Petelicki. Takie akcje, jak zabicie bin Ladena też nie są w stanie do tego doprowadzić, ale najpewniej wzrosło — co bardzo ważne w tej sprawie — morale służb, które doprowadziły do wykrycia i wyeliminowania Saudyjczyka. — To, że przygotowanie służb specjalnych do zapobiegania i zwalczania terroryzmu jest lepsze, pokazuje też dobitnie fakt, iż nie było po 11 września 2001 r. żadnego zamachu terrorystycznego w USA, a przecież to wielki, rozległy kraj — mówi.

— Al-Kaida będzie chciała dokonać akcji odwetowej — ocenia dr Przemysław Żurawski vel Grajewski — ale warto zwrócić uwagę na to, że nie zaatakowała ona Stanów Zjednoczonych od 2001 r., co oczywiście nie oznacza, że takiej woli po stronie Al-Kaidy nie było. Jest natomiast dowodem na to, że amerykański system antyterrorystyczny okazał się skuteczny.

Akcja w Pakistanie, w dodatku przygotowana perfekcyjnie, to też dowód na (specyficzny, trzeba przyznać) profesjonalizm służb specjalnych. — Amerykanie nie mogli ryzykować życiem swoich żołnierzy — zwraca uwagę Sławomir Petelicki. — Nie mogli pozwolić sobie na to, żeby bin Laden zdążył np. uruchomić ładunki wybuchowe. Gdyby zginęli amerykańscy żołnierze, opinia publiczna nie wybaczyłaby Obamie, tak jak kiedyś, w latach 80., nie wybaczyła Carterowi niepowodzenia akcji w Iranie, gdy w czasie próby odbicia zakładników zginęli amerykańscy komandosi. Carter stracił po tych wydarzeniach władzę.

Trudna sytuacja chrześcijan

— Śmierci bin Ladena powinni obawiać się chrześcijanie na Bliskim Wschodzie, zagrożeni odwetem — przestrzega dr Adam Bieniek, orientalista z Uniwersytetu Jagiellońskiego. — W najbliższej przyszłości spodziewać się można odwetu na chrześcijanach. Jak zwykle nastąpią ataki na Asyryjczyków w Iraku i na Koptów w Egipcie — cel bliski i dość łatwy — twierdzi.

I choć — jak zwraca uwagę dr Tomasz Korczyński z polskiego oddziału organizacji Pomoc Kościołowi w Potrzebie — bin Laden tracił posłuch w świecie muzułmańskim (największą popularnością cieszył się w Autonomii Palestyńskiej), jego śmierć i jej okoliczności zelektryzowały muzułmanów w wielu krajach, a to może mieć bezpośrednie przełożenie na sytuację chrześcijan na Bliskim Wschodzie, kojarzonych z cywilizacją zachodnią.

— Największe zagrożenie dla chrześcijan jest w Iraku, Pakistanie i Somalii. Ale ostatnio także w Syrii, zdawałoby się przyjaznej dla chrześcijan — mówi dr Tomasz Korczyński. — Tam rebelianci mocno naciskają na chrześcijan, żeby włączyli się w protesty przeciwko reżimowi Asada. Różnie to może się zakończyć.

Dla sytuacji chrześcijan w tamtym rejonie wielkie znaczenie będzie miało to, kto ostatecznie przejmie i utrzyma władzę — zwraca uwagę dr Korczyński. Jeśli muzułmańscy radykałowie — sytuacja chrześcijan nie będzie godna pozazdroszczenia. Z nową falą prześladowań można się też liczyć w samym Pakistanie, gdzie radykałowie nie ukrywają nienawiści do chrześcijan.

opr. mg/mg