Jaki jest sens indywidualnego wyznawania grzechów?

Ks. Aleksander Radecki

Jak się spowiadać?

Vademecum penitenta

ISBN: 978-83-60703-79-3

wyd.: Wydawnictwo SALWATOR 2008

Jaki jest sens indywidualnego
wyznawania grzechów?

Takie pytanie stawiane jest bardzo często we współczesnym świecie i warto je rozważyć — jak zawsze, z myślą nie tylko o sobie, ale i o bliźnich, którym możemy pomóc w odnalezieniu prawdziwej odpowiedzi.

Gdyby w sakramencie pojednania chodziło tylko o spowiedź, sprawa nie przedstawiałaby właściwie żadnych trudności. Przecież wymyśliliśmy sobie świeckie „konfesjonały”, które wydają się nam nieodzowne w życiu: od wypłakiwania się w rękaw zaprzyjaźnionej osoby (najlepiej w stanie lekkiego zamroczenia alkoholem), poprzez „spowiedzi” nawet przed nieznanymi ludźmi (w pociągu, poczekalni, sali szpitalnej), poprzez szpalty gazet, gdzie redaktorzy reagują na ludzkie problemy, aż do telefonów zaufania i gabinetów psychoanalityków czy psychologów! I jakoś nam wcale wtedy nie przeszkadza, że nie mamy tam bezwzględnie zapewnionej tajemnicy, że często trzeba za to słono zapłacić, że zostajemy ostatecznie z naszymi problemami, że nasza szczerość może zostać wykorzystana przeciw nam... Rzecz chyba w tym, że w tej „spowiedzi” naturalistycznej szukamy ostatecznie siebie, samousprawiedliwienia, krótkotrwałej pociechy, zrozumienia — co na jakiś czas zdaje się wystarczać.

Zatem przeszkodą uniemożliwiającą korzystanie z Trybunału Bożego Miłosierdzia, jakim jest niewątpliwie każdy konfesjonał, jest pycha („to ja określę, co jest grzechem, a co nie”; „sam sobie z tym poradzę”), trwanie w grzechu i brak osobistej relacji (miłości) do Boga, sprawdzanej posłuszeństwem Jego woli. Wtedy już wystarczy tylko dorobić dowolną ideologię, a nieuporządkowana miłość własna sama zadba o zagubienie drogi do konfesjonału.

Synod biskupów zwołany przez papieża Jana Pawła II w 1984 roku: potwierdził z naciskiem niezmienne nauczanie, sięgające najdawniejszej Tradycji Kościoła, i prawo, przy pomocy którego skodyfikował starodawną praktykę pokutną: indywidualne i całościowe wyznanie grzechów z indywidualnym rozgrzeszeniem stanowi jedyny zwyczajny sposób, w jaki wierny, świadomy grzechu ciężkiego, dostępuje pojednania z Bogiem i Kościołem. To potwierdzenie nauki Kościoła prowadzi do jasnego wniosku, że każdy grzech ciężki winien być zawsze wyznany razem z jego ważnymi okolicznościami, w spowiedzi indywidualnej.

W tym samym dokumencie Ojciec Święty zawarł następujące uzasadnienie konieczności indywidualnego oskarżania się z popełnionych grzechów przed spowiednikiem:

Oskarżenie się z własnych grzechów jest konieczne przede wszystkim po to, by grzesznik mógł być poznany przez tego, kto pełni w Sakramencie rolę sędziego, i by spowiednik mógł ocenić zarówno ciężar grzechów, jak i skruchę penitenta, a jako lekarz poznać stan chorego, aby go leczyć i uzdrowić. Spowiedź indywidualna posiada jednak jeszcze wartość znaku: znaku spotkania grzesznika za pośrednictwem Kościoła w osobie szafarza; znaku jego ujawnienia się jako grzesznika wobec Boga i Kościoła, jego odnalezienia siebie samego w prawdzie przed obliczem Boga.

To prawda, że w określonych warunkach Kościół dopuszcza możliwość otrzymania ogólnego rozgrzeszenia, ale nawet wtedy nie zwalnia ono ze skorzystania z indywidualnej spowiedzi w sprzyjających warunkach. Jednak po zastanowieniu pewnie każdy dojdzie do wniosku, że to wielki skarb, gdy właśnie w konfesjonale człowiek zostaje zauważony i potraktowany indywidualnie. Owszem, wymaga to pokory, odwagi, pokonania wstydu, ale „w zamian” za to każdy problem może być rozpatrzony w odniesieniu do konkretnego człowieka, który jest przecież niepowtarzalny.

Tak chce Kościół, bo zależy mu także na wychowaniu każdego chrześcijanina, na kierownictwie duchowym, czyli udzieleniu pomocy, która posłuży danemu penitentowi w jego pracy nad sobą.

Ponadto istnieje wielkie niebezpieczeństwo subiektywizmu, który sprawia, że człowiek po swojemu będzie interpretował dany czyn. Ta pokusa zresztą towarzyszy człowiekowi od Adama i Ewy; proszę przeczytać w Księdze Rodzaju, jakiego argumentu użył szatan wobec pierwszych ludzi: to wy będziecie oceniali, co jest dobre, a co złe!; ta pokusa wciąż jest realna.

W sakramencie pojednania człowiek staje w prawdzie, której strzeże również ktoś z zewnątrz — spowiednik. Czy nam się to podoba, czy nie, to sam Pan Jezus dał wybranym przez siebie apostołom (oczywiście grzesznym i zawodnym jak wszyscy inni ludzie!) „władzę sędziowską”, by mogli rozeznawać i oceniać postępowanie penitenta: „Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane” (J 20, 22-23). Czasami — właśnie dzięki tej indywidualnej rozmowie z penitentem — dochodzi do prawidłowego ustawienia kwestii moralnych w życiu konkretnego człowieka i dokonywania najwłaściwszych wyborów życiowych.

opr. aw/aw