Córki Kościoła

Kościół bez kobiet? To absurd! — usłyszałam kiedyś takie stwierdzenie i w pełni się z nim zgadzam. Warto więc przyjrzeć się, jak kobiety odnajdują się w Kościele.

Na początku należy jednak przywołać pewne fundamentalne stwierdzenie: kobiety i mężczyźni są równi co do godności i wspólnie stanowią lud Boży. − Kościół tworzą wszyscy ochrzczeni i każdy ma w nim do wypełnienia jakieś zadanie zgodnie ze swoim powołaniem. Nie uważam, aby był on w jakiś sposób podzielony, a już na pewno nie według płci — wyraża swoje poglądy pani Sylwia, która pracuje jako katechetka w jednej z poznańskich szkół.

Nie chodzi o parzenie kawy

Chrystus powołał kobiety do swojego Kościoła i wyznaczył im konkretne zadania. Kobiety działają więc w Kościele na różnych polach i pełnią wiele funkcji. − Z tego co zauważyłam, kobiety dominują w każdej wspólnocie w parafiach, z wyłączeniem służby liturgicznej ołtarza — mówi pani Romana, angażująca się w życie parafii zmartwychwstańców w Poznaniu. − Nie mówię tu tylko o najbardziej typowych, tych modlitewnych, ale o wielu różnych grupach działających przy parafiach. To właśnie kobiety najczęściej nimi kierują i nie słyszę lamentu mężczyzn z tego powodu — stwierdza pani Romana. Ona sama realizuje się, tworząc pismo parafialne, angażując na rzecz całej wspólnoty swoje umiejętności i doświadczenie.

Kobiety są także członkiniami Duszpasterskich Rad Parafialnych, służąc radą proboszczom w podejmowaniu istotnych decyzji dotyczących parafii. Przykładem może być osiemnastoosobowa Rada Parafialna z jednej z podpoznańskich wspólnot, do której należy siedem pań. — Aktywnie uczestniczymy w spotkaniach Rady i zauważam, że ksiądz proboszcz z uwagą wysłuchuje naszych wypowiedzi. Może to niektórych zdziwić, ale nie jesteśmy tam od „parzenia kawy” — mówi pani Anna.

Czuję się spełniona

Są także parafie, w których kobiety angażują się w liturgię, śpiewają psalmy lub czytają lekcje. — Często podczas niedzielnej Eucharystii śpiewam psalm i wkładam w to całe moje serce. Dzięki takiemu zaangażowaniu przeżywam głębiej swoją wiarę i czuję się duchowo wzmocniona — opowiada pani Maria z Kalisza. Osobną grupą świeckich kobiet są odpowiedzialne za katechezę szkolną, które w ten sposób angażują się w życie duszpasterskie parafii. Zdecydowaną większość wśród nauczających religii stanowią właśnie panie. − Czuję się spełniona jako kobieta w Kościele. Uczę dzieci i staram się im przekazywać wartości chrześcijańskie, którymi sama żyję — mówi pani Sylwia. − Co ważne, jako katechetka czuję się też doceniana przez proboszcza parafii, w której pracuję. Wiem, że popiera podejmowane przeze mnie inicjatywy i cieszy się z ich dobrych owoców — dodaje zaznaczając, że od koleżanek uczących w innych parafiach słyszy, iż nie zawsze „wygląda to tak różowo”. − Czasami współpraca z księżmi jest bardzo trudna — puentuje pani Sylwia.

Kto się boi kobiet?

Aktywne uczestnictwo kobiet w Kościele w ogromnej mierze zależy właśnie od duszpasterzy. Niestety, niektórzy księża, szczególnie proboszczowie, nie zachęcają wiernych, w tym także kobiet, do włączania się w życie parafii. Bywa też, że kapłani nieradzący sobie z własnymi emocjami wręcz boją się kobiet o silnych osobowościach, wykształconych, angażujących się w parafii. To istotny problem, z którym musi zmierzyć się polski Kościół. Na szczęście są kapłani, którzy pozwalają kobietom być aktywnymi i ich postawa pozwala mieć nadzieję, że w tej kwestii nastąpią w Kościele zmiany. − Jestem kreatywna, przebojowa i energiczna i nigdy nie stanowiło to przeszkody dla mojego zaangażowania w parafii. Wręcz przeciwnie, jestem zachęcana do podejmowania kolejnych inicjatyw — mówi pani Romana. − Jeśli kiedykolwiek w życiu spotkałam się z zachowawczą i zamkniętą postawą księży, to była ona raczej skierowana do świeckich w ogóle, niż wyłącznie względem kobiet i interpretowałam ją jako słabość danego księdza, a nie jako problem całego Kościoła − dodaje.

Geniusz kobiety

W Kościele nadszedł więc czas na docenienie talentów kobiety, z których, jak sądzę, najważniejszym jest wyjątkowa zdolność obdarzania miłością. — Także Jan Paweł II intuicyjnie wyczuł, że Kościół nie może dalej milczeć w kwestii kobiet i wprowadził pojęcie nowego feminizmu — zauważa publicysta Jarosław Makowski. Istota nowego feminizmu polega na tym, żeby dowartościować kobiety w Kościele i wsłuchać się w ich głos. − Nowy feminizm sprowadza się do tego, że Kościół to mężczyzna i kobieta, że razem jesteśmy odpowiedzialni za Boże orędzie — dodaje Makowski. Jednak, jak zauważa ks. Paweł Pacholak, zaangażowany w duszpasterstwo rodzin, „praktyka nowego feminizmu to między innymi podejmowanie takich działań, również na płaszczyźnie społeczno-politycznej i ekonomicznej, aby kobieta mogła pozostać sobą i nie była zmuszona wbrew swej woli do zastępowania mężczyzny czy przejmowania jego zadań”.

— Papież Polak stworzył teoretyczne podstawy do tego, żeby potencjał, który jak pięknie mówił, zawarty jest w geniuszu kobiety, teraz wykorzystać. Czy starczy nam jednak wyobraźni i odwagi, aby to, co napisał on chociażby w Liście Apostolskim „Mulieris Dignitatem” (O godności i powołaniu kobiety) przekuć w konkretny program duszpasterski? — zadaje sobie pytanie Makowski. Wątek kobiecy jest zresztą stałym elementem nauczania Jana Pawła II. Głosił on zawsze aktualne orędzie, płynące z postawy samego Chrystusa, dotyczące wyzwolenia kobiet spod wszelkich form ucisku i dominacji. To również kobiety, jak zauważa Papież, wnosiły i wnoszą ogromny wkład w rozwój społeczeństw i ludzkości.

Domowy Kościół

Jan Paweł II zwracał też uwagę na dwa szczególne wymiary spełniania się kobiecej osobowości: dziewictwo, a przede wszystkimi macierzyństwo. Trzeba tu podkreślić, że dla kobiet wypełnianie zadań związanych z byciem żoną i matką jest angażowaniem się w życie Kościoła, a najistotniejszym miejscem jego realizacji jest domowy Kościół. − Dlatego właśnie mówiąc o małżeństwie jak również o macierzyństwie mówimy o powołaniu — wyjaśnia ks. Paweł Pacholak. − Przyjęcie konkretnego powołania pociąga jednak za sobą określone obowiązki. W konsekwencji złym działaniem będzie jakiekolwiek zaangażowanie kobiety, które godziłoby w stan małżeński lub w zadania związane z macierzyństwem. Nawet jeżeli byłyby to zajęcia najbardziej pobożne, ale sprzeczne z powołaniem kobiety jako żony i matki, są po prostu niewłaściwe — tłumaczy ks. Pacholak. W tym wypadku, podobnie jak w każdej tego typu sytuacji, rozwiązaniem jest znalezienie tzw. złotego środka.

Celowo wywołany temat

Podejmując temat obecności kobiet w Kościele, nie sposób nie poruszyć kwestii ewentualnych święceń kapłańskich kobiet. − Znam swoje miejsce w Kościele i nie mam zapędów, żeby stać przy ołtarzu — krótko komentuje propozycję, z którą wystąpiła ostatnio wąska grupa kobiet pani Sylwia. − Nie jest mi żal, że tylko mężczyznom dane jest być kapłanami − dodaje pani Romana. Natomiast znana publicystka Joanna Najfeld podkreśla, iż „nie ma najmniejszych wątpliwości, że temat „kapłaństwa kobiet” wywołany jest celowo, aby niszczyć Kościół od środka”. − Myślę też, że ludzie, którzy go promują, nienawidzą kobiet, obrażając je sugestią, że kobieta musi imitować mężczyzn, żeby się spełniać — wyjaśnia Joanna Najfeld, podkreślając, że „Jezus Chrystus mógł powołać kapłanki, gdyby chciał”. − Mógł to uczynić nie tylko dlatego, że było to w Jego czasach normą w innych religiach, ale przede wszystkim dlatego, że był Bogiem i nie ograniczał Go „kontekst kulturowy”. Jezus wielokrotnie głosił nauki niepopularne, odrzucane, dla niektórych gorszące. A jednak, chociaż dopuścił bardzo blisko swoją Matkę, Marię Magdalenę i inne kobiety, nie powołał ich do kapłaństwa — podsumowuje publicystka.

Dajmy szansę kobietom

Część kobiet duchowo ukształtowanych chce głośno mówić o swojej wizji Kościoła. Wykazują też coraz większą chęć współdecydowania o swojej w nim roli i pragną brać na siebie większą odpowiedzialność za tę wspólnotę. − Moim zdaniem mężczyźni powinni wsłuchiwać się w głos mądrych kobiet, które na szczęście mamy w polskim Kościele. Kobiety mogłyby na większą niż dotychczas skalę pomagać np. w pisaniu listów Episkopatu dotyczących spraw rodziny — proponuje Jarosław Makowski. Bowiem panie, które cechuje dojrzałość chrześcijańska, znają swoje miejsce w Kościele. Wiedzą, do czego zostały powołane i dlatego z radością oraz cierpliwością chcą służyć jego wspólnocie. Dlatego już na poziomie parafii bardzo ważna jest dobra współpraca kapłanów z kobietami. Potrzeba także ciągłego informowania, w jaki sposób świeccy, w tym kobiety, mogą angażować się w swoich wspólnotach. Dajmy więc katoliczkom szansę i możliwość realizowania się w Kościele. Jeśli zabraknie ich w naszych kościołach, któż w nich zostanie?

opr. mg/mg