Zarys wiary: Boże nakazy - Dziesięć przykazań

Kwestia z "Zarysu wiary", katechizmu wydanego przez Związek Katechetów Niemieckich w 1980 r.

BOŻE NAKAZY - DZIESIĘĆ PRZYKAZAŃ

W Biblii znajdujemy nakazy i żądania. Zawierają one to, co wierzący nazywają wolą Bożą. Nabardziej znanym ich zbiorem jest &#8222Dziesięć przykazań” (Wj 34, 28). Znajdujemy go w dwu miejscach Starego Testamentu: w Księdze Wyjścia (20, 2-17) oraz w Księdze Powtórzonego Prawa (5, 6-21). Nowy Testament wielokrotnie nawiązuje do nich, np. w Kazaniu na Górze (Mt 5, 21 i 5, 27), w opowiadaniu o bogatym młodzieńcu (Mk 10, 19) i w Liście do Rzymian (13, 9). Jednak nigdzie nie przytacza ich w pełnym brzmieniu.

Przykazania te mają szczególne znaczenie dla Żydów i chrześcijan, którzy uznają je za najważniejsze nakazy Boga. Dlatego od najdawniejszych czasów są one przekazywane w chrześcijańskim przepowiadaniu jako zasady życia wiarą.

Przykazania Boże wyszczególniają podstawowe warunki utrzymania żywej wspólnoty pomiędzy Bogiem i Jego ludem. Zapraszają wierzących do współuczestniczenia w rozpoczętym przez Boga wyzwalaniu całej ludzkości po to, aby wszyscy zachowali w sobie obraz Boga i mogli żyć wolni.

Wyliczanie przykazań zaczyna się od tego, że Bóg przedstawia się ludowi jako Ten, który wyzwala. Ponieważ jest Bogiem narodu, którego wyprowadził z Egiptu, nie będzie ten naród - Izrael - czcił innych bogów. Ponieważ Izraelici zawdzięczają Bogu wyzwolenie - nie będą uciskać innych ludzi, będą walczyć o prawa słabych i uciśnionych. Słowa „masz tak postępować” względnie „nie masz tak postępować” znaczą właściwie: nie będziesz tak postępować, ponieważ spotkałeś się z Bogiem, który ci się takim okazał.

Dziesięć przykazań Bożych:
Ja jestem Pan, twój Bóg, który cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli.

Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną.
Nie będziesz brał imienia Pana, Boga swego, nadaremnie.
Pamiętaj, abyś dzień święty święcił.
Czcij ojca swego i matkę swoją.
Nie zabijaj.
Nie cudzołóż.
Nie kradnij.
Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu.
Nie pożądaj żony bliźniego swego.
Ani żadnej rzeczy, która jego jest.

Pierwsze przykazanie zakazuje czci fałszywych bogów. Dla chrześcijanina oznacza to - wezwanie do niezachwianej wiary w prawdziwie wyzwalającego Boga i oddanie się Jemu. Fałszywymi i zniewalającymi nas bogami naszych czasów są: władza, dążenie do sukcesu i sławy, pieniądz.

Drugie przykazanie przestrzega, aby nie powoływać się fałszywie na Pana Boga, aby nie nadużywać imienia Bożego. Nadużycie imienia Bożego polega na tym, że ktoś powołuje się na Niego, by w „Jego imieniu” szkodzić życiu i wolności innych.

Trzecie przykazanie napomina ludzi, aby nie zagubili się w wirze pracy, aby w dążeniu do wypełnienia swych codziennych obowiązków nie zapomnieli o Bogu. Każdego siódmego dnia winni brać udział w „odpoczynku Boga” Stwórcy, mieć czas dla Niego i dla siebie, poddać się Jego odradzającemu działaniu.

Czwarte przykazanie jest przestrogą: Naród, w którym młode pokolenie nie oddaje rodzicom należnej im czci, nie może trwać w swoim istnieniu.

Piąte przykazanie chroni przede wszystkim tych, którzy nie mogą się bronić. Zawiera nie tylko zakaz zabijania, ale również wezwanie do obrony praw wszystkich ludzi i do stworzenia bardziej humanitarnych warunków życia.

Szóste i dziewiąte przykazania zmierzają do tego, aby chronić przed zniszczeniem przez egoizm wspólnotę mężczyzny i kobiety, miłość małżeńską, które winny być odbiciem wierności Boga.

Siódme i dziesiąte przykazania wskazują, że uporządkowane i pewne stosunki własnościowe są bezwzględnym warunkiem współżycia ludzi. Bóg pragnie, aby ludzie mogli żyć w wolności. Dlatego dal im „Ziemię Obiecaną” - jakąś własność. W przykazaniach tych nie chodzi tylko o ochronę własności. Kto posiada jakąś własność musi nią sumiennie zarządza?. Wolno jej używać, ale nie nadużywać. Jest ona nie tylko dla niego samego, ale powinna służyć wszystkim ludziom.

Ósme przykazanie każe nam zrozumieć, że wszystko, co opiera się na fałszu i obłudzie, jest tymczasowe - nigdy nie stworzy trwałych wartości. A kłamstwo - potrafi przekreślić wolność i godność człowieka.

Dlaczego w numeracji i tekście przykazań występują różnice?

[Od Redakcji Opoki]

Chrześcijanin powinien być świadomy, że katechizmowa formuła przykazań jest skrótem pełnego tekstu z Biblii, służącym łatwiejszemu zapamiętaniu.

Pełny tekst przykazań zawarty jest w Biblii w dwóch miejscach: Księga Wyjścia, rozdział 20 (Wj 20,2-17) oraz Powtórzonego Prawa, rozdział 5 (Pwt 5,6-21). Te dwa teksty różnią się nieznacznie; pierwotny jest ten z Księgi Wyjścia. W żadnym z tych tekstów nie ma numeracji przykazań, ani nawet określenia "dziesięć przykazań" - wszelkie próby numeracji i podziału na konkretne przykazania są znacznie późniejsze niż sam tekst biblijny. Podział stosowany przez katolików (a także luteranów) pochodzi od św. Augustyna. Poniżej pokazane są różnice w podziale przykazań w różnych tradycjach. Cyfry oznaczają numer przykazania.

Przykazanie	Tradycja żydowska, Talmud	Anglikanie i większość protestantów	Prawosławni	Katolicy i luteranie
Ja jestem Pan, Twój Bóg	1	Wstęp	1	1
Nie będziesz miał bogów cudzych obok Mnie	2	1	1
Nie będziesz czynił sobie wyobrażeń bożków	2	2	2
Nie będziesz brał imienia Boga swego na daremno	3	3	3	2
Pamiętaj, aby dzień święty święcić [w tekście Biblii podane szczegółowe przepisy]	4	4	4	3
Czcij ojca swego i matkę swoją [tu dołączone jest błogosławieństwo: abyś abyś długo żył na ziemi...]	5	5	5	4
Nie morduj	6	6	6	5
Nie cudzołóż	7	7	7	6
Nie kradnij	8	8	8	7
Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu	9	9	9	8
Nie będziesz pożądał żony bliźniego swego	10	10	10	9
Nie będziesz pożądał żadnej rzeczy należącej do bliźniego [Biblia wymienia je szczegółowo].	10	10	10	10

Osobną kwestią jest brzmienie przykazań. Biblia została spisana w języku hebrajskim (ST) i greckim (NT) - każda polska wersja przykazań jest więc tłumaczeniem oryginalnego tekstu. Niestety, trudno jest precyzyjnie przełożyć zakres znaczenia słów oraz szczególne formy gramatyczne zawarte w tekście oryginalnym, dlatego, aby dobrze zrozumieć sens oryginalnego tekstu, potrzebny jest komentarz albo alternatywne tłumaczenie. Próbę takiego tłumaczenia podjął polski biblista, prof. Michał Wojciechowski:

Jestem Panem, twoim Bogiem, który cię wyprowadził z Egiptu, z domu niewoli.

I. Nie będziesz stawiał innych bogów obok Mnie.
II. Nie nadużywaj imienia Pana, twego Boga.
III. Pamiętaj o dniu odpoczynku, aby go uświęcić.
IV. Czcij swego ojca i swoją matkę.
V. Nie morduj.
VI. Nie popełniaj zdrady małżeńskiej.
VII. Nie kradnij.
VIII. Nie składaj przeciw drugiemu fałszywego zeznania.
IX. Nie dąż do zdobycia cudzej żony.
X. Ani żadnej rzeczy, która należy do innego.

Uzasadnienie tego przekładu znajdziesz w artykule Dekalog po dzisiejszemu, „Idziemy” 2010 nr 6, s. 38-39; www.opoka.org.pl/biblioteka/P/PR/idziemy201006_dekalog.html

[<<Poprzednia kwestia] [Następna kwestia>>]

opr. mg/lb

« ‹ 1 › »

oceń artykuł