Na królewskim dworze w Sztokholmie

Paola Giovetti

Brygida Szwedzka
Święta Europejka

Tłumaczył ks. Wojciech Misztal

© Copyrightt for the Polish edition by Wydawnictwo JEDNOŚĆ, Kielce 2006

ISBN 83-7442-382-X

www.jednosc.com.pl

Wybrane fragmenty książki: Wprowadzenie Dzieciństwo i młodość Żona i matka Na królewskim dworze w Sztokholmie Pierwsze wielkie pielgrzymki

Rozdział III

Na królewskim dworze w Sztokholmie

Św. Brygida Szwedzka była przez matkę spokrewniona z królem Szwecji Magnusem II Eriksonem, który mając zaledwie trzy lata, został wybrany na króla Szwecji po detronizacji swego wuja Birgera. Od roku 1332 Magnus II Erikson, kiedy doszedł do peł-noletniości, rządził już rzeczywiście jako król Szwecji i Norwegii. Był on synem norweskiej księżniczki Ingeborg oraz wnukiem dziedzicznego króla Norwegii.

W roku 1335 Magnus II Erikson poślubił Blankę z Namour, która pochodziła z Flandrii i należała do potężnego francuskiego rodu Dampierre. Ponieważ nowa królowa była bardzo młoda, dlatego uznano za stosowne powierzyć ją damie dworu, która byłaby doświadczona oraz inteligentna. Król wybrał do tej misji Brygidę, która została oficjalnie zaproszona, ażeby zamieszkała na dworze królewskim.

Brygida nie ucieszyła się z tego. Król i królowa byli bardzo młodzi, brakowało im doświadczenia. Byli też powierzchowni. O królu powszechnie mówiło się, że jest to człowiek o dość słabym charakterze. Nie można jednak było odrzucić takiego zaproszenia. W ten sposób przyszła święta zaczęła przygotowywać się, ażeby rozstać się ze swoim domem oraz ze swoimi dziećmi, z których najstarsza, Marta, już wyszła za mąż, podczas gdy najmłodsza z nich, Cecylia, miała zaledwie jeden roczek. Czworo mniejszych dzieci zostało powierzonych klasztorom dominikańskim. Dwóch chłopców, Karol oraz Birger, pozostali w domu razem z ojcem oraz z wychowawcą i nauczycielem, którym był Nils Hermansson. Natomiast Gudmar, który miał osiem lat i który szczególnie potrzebował opieki matczynej, pojechał razem z Brygidą do Sztokholmu: miał żyć na dworze królewskim i uczęszczać do szkoły dla szlachetnie urodzonych.

Młodziutkiemu królowi Magnusowi II Eriksonowi św. Brygida przywiozła w darze jeden egzemplarz szwedzkiego tłumaczenia Pisma Świętego, będącego dziełem mistrza Macieja oraz tzw. skarbiec dziesięciu rad, jakie otrzymała z natchnienia Bożego. Oto te rady:

1. Król nie powinien zasiadać do stołu samotnie, ale razem z pewnymi poddanymi, którzy w ten sposób będą umacniać się fizycznie i duchowo dzięki jego obecności i którzy w ten sposób oddalą się od grzechów oraz od zachowań przeciwnych ich honorowi.

2. Po obiedzie król musi pozostać jeszcze przez pewien czas \ przy stole, ponieważ rodzinne związki z poddanymi przy- ' niosą królowi przychylność oraz miłość. Przy tej okazji król będzie mógł wysłuchać opinii oraz racji swoich poddanych, które to opinie oraz racje będzie mógł przyjąć lub odrzucić.

3. We wszystkim, co będzie czynić, król ma być sprawiedliwy i miłosierny oraz ma wymierzać sprawiedliwość nie według przyjaźni, fałszywego współczucia czy ze względu na swoją osobistą korzyść lub pożytek, lub też powodowany strachem. Król musi pamiętać, że ma być miłosierny ze względu na niebezpieczeństwo wpadnięcia w gniew lub ze względu na niebezpieczeństwo zniecierpliwienia. Nie jest przecież po królewsku dać się unieść gniewem, czy też sądzić z pośpiechem lub porzucić drogę sprawiedliwości z powodu czyjejkolwiek prośby.

4. Królowi nie wolno powierzać urzędów w swojej administracji oraz urzędów sędziowskich osobom, o których wie, że są stronnicze oraz zachłanne, czy też bogacą się w sposób nieuczciwy, ponieważ takie osoby bardzo łatwo zejdą z drogi sprawiedliwości. Natomiast król musi szukać takich osób, które są ze swojej natury dobre, które naśladują swoich poprzedników oraz wolą dopełnić sprawiedliwości aniżeli wzbogacić się.

5. Król musi bardzo sumiennie sprawdzać, w jaki sposób wymierzana jest sprawiedliwość w jego królestwie. Nie wolno mu zaniedbać wymierzenia kary temu, kto na nią zasługuje. Królowi nie wolno uciskać niewinnych, ale ma postępować szlachetnie z tymi, którzy są pokorni, oraz karać tych, którzy są winni. Jednak wobec wszystkich musi się okazywać sprawiedliwy i miłosierny. Król tam, gdzie stwierdza wielką pokorę, musi wybrać raczej współczucie aniżeli sprawiedliwość.

6. Król bardzo sumiennie powinien się zastanawiać nad swoją własną sprawiedliwością oraz swoim własnym postępowaniem. Jeśli zda sobie sprawę, że się pomylił z powodu zbytniego pośpiechu, to powodowany skruchą niech się nie wstydzi naprawić tego, co uczynił.

7. Kiedy król prowadzi rokowania, nie powinien postępować ze zbytnim pośpiechem, ale w sposób ostrożny i uważny, cały czas myśląc o zakończeniu tego, czym jest zajęty. Król musi także korzystać z rad osób mądrych, doświadczonych i bojących się Boga, a te osoby powinny wiedzieć, że król idzie za ich radami.

8. Król musi unikać słów i czynów powierzchownych, i to we wszystkich okolicznościach, także wobec przyjaciół oraz członków swojej rodziny. Król musi postępować w taki sposób, ażeby młodzi odnosili się do niego z bojaźnią, starsi ze czcią, ażeby mądrzy go wychwalali, sprawiedliwi go kochali, oraz ażeby uciśnieni uciekali się do niego o pomoc.

9. Król nie powinien szukać towarzystwa tych, których Kościół wykluczył ze swojej wspólnoty, nie wolno mu sprzyjać tym, którzy pogardzają Bogiem oraz Jego przykazaniami. Do takich osób ma się zwracać słowami grzecznymi, ale jednocześnie upominać, a jeśli się nie poprawią, okazać im swoją surowość oraz swoje dobre uczynki. Niech tak czyni, ponieważ honor króla polega na tym, że miłuje on Boga ponad wszystko oraz że ze wszystkich swych sił działa na chwałę Bożą.

10. Król musi kochać swój lud i swoje królestwo a także dobrze traktować swoich żołnierzy: tak jak to czynią rodzice ze swoimi dziećmi¹⁵

Na dworze w Sztokholmie Brygida zetknęła się z najważniejszymi problemami politycznymi tego czasu i zainteresowanie tymi sprawami odtąd będzie jej zawsze już towarzyszyć. Przez dwa lata relacje między św. Brygidą oraz królem i królową były doskonałe: słuchali oni św. Brygidy oraz szanowali ją. Dzięki temu św. Brygidzie udało się otrzymać od króla wiele dobrodziejstw na rzecz najsłabszych w społeczeństwie oraz na rzecz uciśnionych. Udało się jej też stworzyć na dworze królewskim atmosferę bardzo chrześcijańską. Św. Brygida została też matką chrzestną Eryka, pierworodnego syna pary królewskiej. Jednak taka sytuacja nie trwała długo. Król Magnus oraz królowa Blanka zaczęli otaczać się pochlebcami oraz prowadzić życie coraz bardziej powierzchowne oraz zbytkowne. Król zaciągnął wiele długów, ażeby zakupić nowe ziemie i kazał wygnać tych, którym był winien duże sumy pieniędzy. Św. Brygida zdecydowała się temu przeciwstawić. Jednak król jej nie słuchał. Magnus nie szedł za radami św. Brygidy. Ośmieszano też jej przepowiednie.

Ostra krytyka, z jaką św. Brygida zwracała się do doradców królewskich, oraz wpływ, jaki ta widząca mimo wszystko wywierała na króla, wywoływały niezadowolenie. Pewnego razu jeden młody rycerz, który siedząc z ważnymi osobistościami przy stole udawał pijanego, powiedział św. Brygidzie: „Moja pani, ty za dużo śnisz i czuwasz. Byłoby dla ciebie dobrze więcej pić i więcej spać. Czyżby Bóg opuścił kapłanów oraz mnichów i przemawia do ludzi świeckich? Byłoby czymś śmiesznym uwierzyć w to, co ty mówisz"¹⁶. Kiedy inni zaproszeni chcieli ukarać tego prześmiewcę, św. Brygida poprosiła, ażeby tego nie robić, stwierdzając, że ona sama ma dużo braków.

Oczywiście jednak reakcje nie zawsze były tak spokojne. I tak w „Objawieniach" możemy znaleźć następujące ostrzeżenie, z jakim Pan zwrócił się do ś w. Brygidy:

Ty, mój a nowa oblubienico, zgrzeszyłaś w swoim gniewie na cztery sposoby. Najpierw zgrzeszyłaś, ponieważ z powodu wypowiedzianych słów twoje serce było zniecierpliwione. Ja, z miłości do ciebie, zniosłem biczowanie, a kiedy byłem przed sędziami, to nie powiedziałem ani jednego słowa. Po drugie zgrzeszyłaś, ponieważ kiedy chciałaś, ażeby usłyszano twoją reakcję, odpowiedziałaś w sposób surowy i zbytnio podniesionym głosem. Kiedy Ja zostałem przybity gwoździami do krzyża, wtedy podniosłem oczy ku niebu i nic nie powiedziałem. Po trzecie zgrzeszyłaś poprzez twoje pełne pogardy zachowanie względem Mnie samego, ponieważ powinnaś była z miłości do Mnie znieść wszystko bardzo cierpliwie. Po czwarte zgrzeszyłaś, ponieważ nie dałaś swojemu bliźniemu dobrego przykładu, bliźniemu, który pobłądził, ale gdyby zobaczył twoją cierpliwość, mógłby zacząć postępować lepiej. Z tego powodu chcę, ażebyś więcej nie wpadała w gniew, ażebyś nic nie mówiła, dopóki gniew nie oddali się od twojej duszy. Kiedy do twojej duszy powróci spokój i kiedy przemyślisz powody swojego zaniepokojenia, wtedy będziesz mogła mówić z dobrocią. Jeśli przekonasz się, że mówiąc, nie uzyskujesz nic dobrego, a milcząc nie grzeszysz, to wtedy będziesz miała większą zasługę, kiedy będziesz milczeć¹⁷.

Taka trudna sytuacja z powodu różnicy zdań doprowadziła św. Brygidę do powzięcia decyzji, ażeby opuścić dwór królewski, na który jednak kilka razy wracała, kiedy już jako wdowa zamieszkała w klasztorze w Alvastrze. Kiedy wówczas przybywała na dwór królewski, to starała się udzielać królowi Magnusowi II jak najlepszych rad. Magnus II był władcą, który przejawiał tendencje totalitarne. Św. Brygida przepowiadała mu zupełną klęskę, którą widziała swoimi „oczyma wewnętrznymi", jednak bez powodzenia¹⁸.

Św. Brygida czasowo w roku 1338 opuściła królewski dwór w Sztokholmie nie tylko w związku ze wspomnianymi powyżej powodami natury politycznej, ale przede wszystkim dlatego, że zmarł mały Gudmar, który miał zaledwie jedenaście lat. Brygida coraz bardziej odczuwała potrzebę życia w skupieniu, a także potrzebę coraz głębszego intelektualnego poznania wiary. Wróciła więc do swojego domu. Następnie postanowiła odbyć pierwszą ze swoich wielkich pielgrzymek. Razem z mężem udała się do grobu św. Olafa II z Norwegii.

---

15

Objawienia, VIII, 4.

16

Objawienia, IV, 113.

17

Objawienia, VI, 6.

18

Po wstąpieniu na tron królewski Magnus II zainaugurował politykę zdecydowanie wymierzoną przeciwko arystokracji. Najlepszym jego dziełem jest zbiór praw dla całego państwa. Poza tym jego panowanie nie należy do udanych. Katastrofalny stan finansów państwowych powoduje wzrost opozycji ze strony arystokracji. Magnus II już w roku 1343 przygotował zerwanie unii pomiędzy Szwecją oraz Norwegią. Pierwsze z tych królestw przeznaczył dla swego pierworodnego syna, Eryka, a drugie dla młodszego syna, Hakkona. Arystokracji udało się zbuntować Eryka przeciwko ojcu. W ten sposób królestwo zostało rozdarte pomiędzy ojca i syna. Przedwczesna śmierć Eryka niewiele zmieniła tę sytuację. Arystokracja zbuntowała przeciwko ojcu także jego młodszego syna, Hakkona. Ojciec i syn pojednali się ze sobą. Jednak opozycja wezwała do Szwecji pewnego krewniaka królewskiego, Alberta z Meklemburgii. W wyniku tego wybuchła wojna, w czasie której Magnus II został uwięziony (marzec 1365). Swoje ostatnie lata życia król ten spędził w Norwegii. Zginął w katastrofie morskiej. Albert został uznany za króla Szwecji, a Hakkon został uznany za króla Norwegii.

19

Revelationes extravagantes (Rev. Extr.), 92.

20

Deposicio copiosissima, w. Processus, s. 479.

21

Rev. Ex.tr., 56.

22

Rev. Extr., 47.

23

Processus, s. 484.

25

Rev., IV, 100.

24

Rev. Extr., 75.

26

Rev. Extr., 59.

27

Rev., IV, 124. Siedem drogocennych klejnotów korony to są: jaspis, który na głowę św. Brygidy włożył ten, kto jej złorzeczył, szafir, który św. Brygida otrzymała od tego, kto o niej źle mówił, szmaragd był darem tego, kto podtrzymywał nieprawdziwe wiadomości o św. Brygidzie, perła pochodziła od tego, kto złorzeczył Bogu i w ten sposób sprawiał, że cierpiała św. Brygida, topaz był darem tego, kto obraził św. Brygidę, diament włożył na głowę św. Brygidzie ten, kto zranił ją, granat pochodził o tego, kto przekazał jej fałszywe wiadomości.

opr. mg/aw