Słowo wstępne przewodniczącego Komisji Duszpasterstwa KEP

W uroczystość Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata zakończymy realizację czteroletniego Programu duszpasterskiego dla Kościoła w Polsce, który prowadził do pogłębienia duchowości i świadomości chrzcielnej. Opracował go poprzedni zespół Komisji Duszpasterstwa KEP, którym kierował przez dwie kolejne kadencje abp Stanisław Gądecki, metropolita poznański. Prace nad nowym programem duszpasterskim rozpoczęły się latem ubiegłego roku. We wrześniu 2016 r. na Jasnej Górze spotkali się dyrektorzy wydziałów duszpasterskich kurii diecezjalnych, natomiast miesiąc później w roboczym posiedzeniu uczestniczyli członkowie i konsultorzy komisji w odnowionym składzie. Przedmiotem obu spotkań były przygotowania nowej edycji programu. Podnoszono również postulaty, aby oprócz części teoretycznej znalazły się w nim materiały ułatwiające tworzenie programów diecezjalnych i parafialnych oraz pomoce do wykorzystania w duszpasterstwie. Ponadto sugerowano stworzenie strony www komisji, która miałaby stać się platformą wymiany inicjatyw i pomysłów duszpasterskich oraz takiego przepracowania metodologii tworzenia zasadniczych zrębów Programu duszpasterskiego, aby uwzględniała ona większe zaangażowanie osób odpowiedzialnych za koordynację działań pastoralnych i ewangelizacyjnych w poszczególnych diecezjach. Członkowie i konsultorzy Komisji Duszpasterstwa KEP opowiedzieli się za kontynuacją refleksji kończącego się czteroletniego Programu duszpasterskiego, realizowanego w myśl hasła: „Przez Chrystusa, z Chrystusem, w Chrystusie. Przez wiarę i chrzest do świadectwa”. Przypomnijmy, że dotyczył on m.in. odnowienia przez wiernych świadomości chrzcielnej oraz powinności misyjnej wynikającej z faktu chrztu świętego.

Celem nowego Programu duszpasterskiego – wchodzącego w życie w pierwszą niedzielę Adwentu br. – jest odkrycie Osoby Ducha Świętego, otwarcie się na Jego działanie oraz refleksja nad sakramentem bierzmowania i jego skutkami. Jeszcze wielu osobom ochrzczonym brakuje głębszej świadomości przyjętego sakramentu bierzmowania i obowiązku chrześcijańskiego świadectwa na miarę udzielonego im daru Bożego Ducha. Pierwszy rok realizacji nowego Programu duszpasterskiego będzie przebiegał pod hasłem: „Jesteśmy napełnieni Duchem Świętym” (por. Dz 2,4).

W kategoriach sporego deficytu działań duszpasterskich należy odczytać dość powszechny fakt nieznajomości Osoby Ducha Świętego oraz Jego darów. Wprawdzie w naszych sercach nosimy podwójną pieczęć Ducha Świętego, jednak brakuje nam ciągle żywego przekonania o synostwie Bożym, poświadczanym przez Niego w naszych sercach. To Duch Święty – jak uczy Katechizm Kościoła Katolickiego – „przez swoją łaskę pierwszy wzbudza naszą wiarę i udziela nowego życia, które polega na tym, abyśmy znali »jedynego prawdziwego Boga oraz Tego, którego posłał, Jezusa Chrystusa«” (KKK 684). Bardzo często nie potrafimy również zauważyć Jego obecności i działania w Eucharystii. Tymczasem bez obecności i mocy Ducha Świętego nie mogłoby zaistnieć zgromadzenie liturgiczne; bezowocne pozostałyby również wypowiadane przez kapłana podczas każdej Mszy św. słowa konsekracji. Jako duszpasterze nie zawsze potrafimy zachęcić nie tylko ludzi młodych do refleksji nad relacją z Duchem Świętym i Jego darami, do odkrywania zdolności i charyzmatów, które są wezwaniem do współpracy z Duchem Świętym w dziele budowania społeczności ludzkiej i kościelnej. Być może tu – w braku budzenia i wzmacniania świadomości bierzmowania – należy też szukać przyczyny spadku liczby powołań do kapłaństwa i życia zakonnego oraz kwestionowania przez niektóre osoby sakramentu małżeństwa jako fundamentu życia rodzinnego.

Odnowy domaga się zatem świadomość misji bierzmowanych. Dzieło ewangelizacji jest bowiem skuteczną realizacją posłania wspólnoty Kościoła do głoszenia, świadczenia, aktualizowania i upowszechniania tajemnicy komunii Trójcy Świętej (por. KKK 738). Co więcej, uczestnictwo w życiu Boga Trójjedynego, które odkrywają w sobie bierzmowani, otwiera ich na wspólnotowy wymiar ludzkiego życia oraz wyzwala pragnienie budowania wspólnoty Kościoła. Osiągnięcie tego celu wymaga takich wysiłków formacyjnych, które zakładają poznanie i przyjęcie Ducha Świętego, kierującego Kościołem oraz przyczyniającego się do jego odnowy. Wyrażam więc nadzieję, że jednym ze skutków realizacji Programu duszpasterskiego będzie przyjęcie przez wiernych postawy ucznia-misjonarza, działającego w mocy Ducha Świętego.

Ciągle musimy szukać nowych sposobów dotarcia z Dobrą Nowiną o Chrystusie do młodego pokolenia. Słowa wdzięczności kieruję do członków Komisji Wychowania Katolickiego KEP, którzy opracowali dokument dotyczący przygotowania młodzieży do sakramentu bierzmowania. W połączeniu z założeniami Programu duszpasterskiego wytycza on duszpasterzom model chrześcijańskiej formacji przeznaczony nie tylko dla kandydatów do bierzmowania, ale także dla ich rodziców i animatorów.

Pewną nowością odnośnie do Programu duszpasterskiego jest forma jego publikacji. Uwzględniając liczne oddolne głosy – zwłaszcza dyrektorów wydziałów duszpasterskich – nowy Program duszpasterski przyjął postać zestawu pięciu tematycznych zeszytów, które niewątpliwie ułatwią korzystanie z zawartych w nim propozycji.

W kontekst realizacji Programu duszpasterskiego wpisują się również rocznice wydarzeń historycznych. Pierwszą z nich jest 450. rocznica śmierci św. Stanisława Kostki, patrona Polski i młodzieży, która przypada 15 sierpnia 2018 r. W życiu św. Stanisława – mimo upływu tak wielu lat – odnajdujemy wyraźne ślady obecności oraz działania Bożego Ducha, któremu święty okazał zaufanie oraz posłuszeństwo. Kolejnym ważnym wydarzeniem będzie przypadająca na przyszły rok 100. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości. W tej perspektywie warto zauważyć ogromny wysiłek formacyjny oddanych bez reszty Bogu apostołów odnowy religijno-moralnej na ziemiach polskich, zapoczątkowany w XIX wieku.

Nie ulega wątpliwości, że realizacja ogólnych założeń Programu duszpasterskiego wymaga adaptacyjnych wysiłków, zarówno na poziomie diecezjalnym, jak i parafialnym. Szczególne znaczenie mają w tym względzie następujące gremia: wydział duszpasterski, diecezjalna rada duszpasterska, rada kapłańska, dziekani oraz proboszczowie z zaangażowanym laikatem. Ci ostatni tworzą parafialne rady duszpasterskie oraz angażują się w działalność ruchów, wspólnot i stowarzyszeń katolickich. Nieoceniony wkład w przygotowanie oraz realizację programu wnoszą również żeńskie i męskie rodziny zakonne, osoby życia konsekrowanego oraz ludzie dobrej woli. Wszyscy bez wyjątku, dzieląc się talentami, charyzmatami i bogatym doświadczeniem, wnoszą swój niepowtarzalny wkład w odnowę, ożywienie i budowanie lokalnych Kościołów. Mam nadzieję, że wysiłki podejmowane w ramach forów duszpasterskich, pastoralnych kongresów i sympozjów oraz innych inicjatyw związanych z dalszym popularyzowaniem Programu duszpasterskiego przyniosą oczekiwane owoce na polu duszpasterskim. Wszak celem wszelkiej działalności Kościoła jest zbawienie człowieka.

Życzę wszystkim, zarówno osobom świeckim, jak i duchownym, które w swojej posłudze przynajmniej częściowo skorzystają ze wskazań i propozycji Programu duszpasterskiego, nieustannego otwierania się na inspirację Ducha Świętego. To On rozlewa w naszych sercach miłość (por. Rz 5,5), ożywia wiarę, uzdalnia do chrześcijańskiego świadectwa, a w chwilach trudnych i kiedy nie potrafimy się modlić, przychodzi z pomocą naszej słabości (por. Rz 8,26). Na czas realizacji Programu duszpasterskiego wszystkim z serca błogosławię i zapewniam o braterskiej modlitwie.

Szczęść Boże!

† abp Wiktor Skworc
przewodniczący Komisji Duszpasterstwa
Konferencji Episkopatu Polski
Katowice, 28 marca 2017 r.