Dom rodzinny, nawet ten skromny, jest jednym z najtrwalszych znaków pamięci. Tu odbywały się rozmowy przy stole, tu dorastały kolejne pokolenia, tu rodziło się poczucie przynależności i bezpieczeństwa. W wielu regionach Polski, zwłaszcza na Śląsku, takie domy stoją na terenach objętych działalnością górniczą. Przez dziesięciolecia wydobycie kształtowało lokalne krajobrazy, struktury społeczne, rytm życia i losy rodzin. Jednak skutki eksploatacji wciąż są widoczne. Pękające ściany, osiadające fundamenty, deformacje podłoża, problemy z konstrukcją dachów i stropów nie są jedynie technicznymi defektami budynku. To znaki naruszenia ciągłości czegoś, co dla wielu rodzin stanowi fundament tożsamości.
Dla wielu rodzin dom rodzinny jest spuścizną gromadzoną przez pokolenia. Często powstawał z ogromnym wysiłkiem, przy wsparciu rodziny, sąsiadów, społeczności. Jego wartość nie jest tylko materialna. Kiedy pojawiają się szkody górnicze, wielu właścicieli odczuwa ból nie tylko jako stratę majątkową, lecz również jako naruszenie czegoś innego – ciągłości, którą chcieli przekazać dzieciom i wnukom.
Ustawodawca przewidział obowiązek naprawienia szkód przez przedsiębiorcę górniczego powstałych na skutek jego działalności górniczej. To nie jest przywilej czy uznaniowa decyzja – ubieganie się o naprawienie szkód górniczych to prawo właściciela nieruchomości. Zakład górniczy ponosi odpowiedzialność za skutki prowadzenia eksploatacji niezależnie od winy. Oznacza to, że jeśli szkoda jest wynikiem wpływu eksploatacji, przedsiębiorca górniczy ma obowiązek przywrócić nieruchomość do stanu poprzedniego albo wypłacić odszkodowanie za szkody górnicze odpowiadające kosztom naprawy.
W praktyce proces dochodzenia naprawy szkód górniczych wymaga jednak działania krok po kroku. Pierwszym etapem jest postepowanie ugodowe w ramach którego właściciel nieruchomości zgłoszą szkodę przedsiębiorcy górniczemu. Zgłoszenie powinno być konkretne i dokładne. We wniosku do przedsiębiorcy górniczego warto opisać wszystkie zauważalne uszkodzenia na nieruchomości, nawet jeśli wydają się drobne. Pomocna jest dokumentacja zdjęciowa – najlepiej wykonana w sposób systematyczny, z datą i wyraźnym kadrem. To materiał, który może mieć znaczenie w późniejszym postępowaniu.
Po zgłoszeniu szkody zakład górniczy przeprowadza wizję lokalną. Podczas wizji sporządzany jest protokół, będący jednym z najważniejszych dokumentów w całym postępowaniu. To moment, w którym właściciel powinien upewnić się, że wszystkie szkody górnicze zostały ujęte i dokładnie opisane. Jeśli coś zostanie pominięte, przyszłe udowodnienie związku między eksploatacją a szkodą może stać się trudniejsze.

Zgodnie z przepisami postępowanie ugodowe z przedsiębiorcą górniczym jest obowiązkowe, dlatego przedsiębiorstwa górnicze zazwyczaj przedstawiają propozycje ugody lub wykonania napraw we własnym zakresie. może wydawać się rozwiązaniem szybkim i bezkonfliktowym, ale trzeba pamiętać, że jej podpisanie oznacza zrzeczenie się dalszych roszczeń za te same szkody górnicze. W praktyce, jeśli później ujawnią się dodatkowe uszkodzenia, nie zawsze będzie można wrócić z kolejnymi żądaniami. Dlatego ugoda wymaga rozwagi, analizy technicznej i oceny rzeczywistych skutków szkody.
Zdarza się, że propozycje zakładu górniczego są niewystarczające. Wówczas pozostaje droga sądowa. Orzecznictwo sądowe potwierdza, że właściciel nieruchomości ma prawo do pełnego przywrócenia stanu sprzed szkody lub uzyskania odszkodowania za szkody górnicze pozwalającego na rzeczywistą naprawę budynku.
Kancelaria Krajewska i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych sp.k. wspiera właścicieli nieruchomości w dochodzeniu odszkodowań za szkody górnicze. Rozumiemy, że za każdą sprawą stoi nie tylko budynek, ale historia i pamięć rodziny.

Autor artykułu: Adwokat Daniel Kierpiec
Artykuł, który Państwo przeczytali, jest sponsorowany przez Krajewska i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych sp. k. z siedzibą w Katowicach. Jednocześnie informujemy, że niniejszy materiał stanowi informowanie o wykonywaniu zawodu radcy prawnego w rozumieniu art. 31 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego oraz informację handlową w rozumieniu § 23 ust. 2 Kodeksu Etyki Adwokackiej.