Zebrać wielki plon wiary

W pierwszych dniach listopada Ojciec Święty udał się z krótką wizytą do Indii i Gruzji. Wizyta ta, choć trwała niewiele dni i skoncentrowała się wokół dwóch Mszy św., które Jan Paweł II odprawił w New Delhi i Tbilisi, była w swym przesłaniu spotkaniem z całą Azją i ze wszystkimi jej mieszkańcami, ponieważ - poprzez wręczenie Adhortacji Apostolskiej Ecclesia in Asia - stanowiła dopełnienie Zgromadzenia Synodu Biskupów dla Azji, które miało miejsce na przełomie kwietnia i maja 1998 roku.

W najnowszym dokumencie Papież nie ukrywa, że Azja jest kontynentem niezwykle trudnych problemów społecznych, przemocy i prześladowań. Dodaje jednak, iż jest to także kontynent przyszłości, do którego należeć będzie trzecie tysiąclecie. Już dziś na terenie Azji żyje 2/3 ludności świata, a prawie połowa w Chinach i Indiach. Trzeba więc, jak zauważa Papież, odkrywać niezwykłe bogactwo duchowe i kulturalne, którym Bóg obdarzył ludy Azji, i w tą stronę zwrócić uwagę całego Kościoła. Pierwsze tysiąclecie po narodzeniu Chrystusa było świadkiem ewangelizacji Europy, drugie otwarło na Ewangelię serca ludów Ameryki i Afryki, trzecie natomiast powinno « zebrać wielki plon wiary » w Azji, na ziemi, która przyjęła Zbawiciela i gdzie wzięło początek chrześcijaństwo. Małe wspólnoty katolików, rozproszone po całym kontynencie, choć są jak ziarnko gorczycy wobec 3,5 miliarda zamieszkującej go ludności, mimo prześladowań i rozmaitych trudności mają coraz to większy wpływ na życie ludzi na tych terenach i są wielką nadzieją całego Kościoła.

Jest naprawdę jakąś tajemnicą, jak zauważa Ojciec Święty, odpowiedź na pytanie, dlaczego Zbawiciel Świata, rodząc się na terenie Azji, pozostaje wciąż tak bardzo mało znany jej mieszkańcom? Mieszka tu aż 85% wszystkich niechrześcijan żyjących na naszym globie. Katolicy na kontynencie azjatyckim stanowią zaledwie 3% ogólnej liczby mieszkańców, ale w praktyce ich liczba w większości krajów nie przekracza 1%, ponieważ spośród 125 milionów katolików zamieszkujących Azję, aż 50 milionów żyje na Filipinach. W obliczu tej sytuacji, nie dziwi, że Papież wielokrotnie wraca do problemu misji, którą Kościół ma do spełnienia w Azji, a która pozostaje wciąż tak bardzo daleka od swego wypełnienia.

Jeden jest Zbawiciel

Jedno z podstawowych pytań, które nieustannie stawiają sobie Kościoły w Azji, dotyczy obecności chrześcijan pośród ludów o bogatych, długich i bardzo silnych tradycjach religijnych, które prezentują wizję świata zasadniczo różną od chrześcijańskiej. Jak zauważa Papież to bogactwo religii i kultur w niczym nie pomniejsza misji Kościoła, a wręcz wzywa do podjęcia z jeszcze większym zaangażowaniem dzieła ewangelizacji. Nie ulega wątpliwości, że życie Chrystusa i pierwszych wspólnot chrześcijańskich zostało w jakiś niezwykły sposób wpisane w azjatycką rzeczywistość, tu bowiem Bóg « objawił i doprowadził do wypełnienia swój plan zbawienia ». Jezus, zgodnie ze świadectwem Biblii, żył, umarł i zmartwychwstał w Ziemi Świętej, która jest maleńką cząstką Zachodniej Azji. Tam przyjął ludzką naturę, żył blisko tych co byli ubodzy, zapomniani i poniżani. Poprzez swoje człowieczeństwo ukazał Boga, który przybliża się do ludzi i nie jest już Bogiem dalekim, ale « Bogiem z nimi ». Tego Jezusa, jedynego Zbawiciela, Kościół chce zanieść do wszystkich ludów, nie wyłączając tych żyjących w Azji, ponieważ w Nim jest źródło wielkości i godności każdego człowieka.

Inkulturacja

Bardzo często podczas obrad Synodu zwracano uwagę na różnice kulturowe między Wschodem a Zachodem, które są źródłem wielu nieporozumień i braku akceptacji, z którym spotyka się dziś Kościół w krajach azjatyckich. Zauważono między innymi, że jednym ze sposobów inkulturacji, czyli włączenia Ewangelii w kulturę poszczególnych narodów i przedstawienia jej za pomocą pojęć zrozumiałych dla tych, którzy wychowali się i żyją w tradycji innej niż zachodnia, może być ukazanie Jezusa poprzez obrazy i imiona wpisane w mentalność Azjaty, ale zarazem wierne prawdzie Biblii i Tradycji Kościoła (np. Nauczyciel Mądrości, Uzdrowiciel, Wyzwoliciel, Oświecony, itp.).

Podejmując ten niezwykle ważny temat, Jan Paweł II wskazuje, że wiara, choć przekracza ograniczenia języka i sposobu wyrażania się konkretnych kultur, z pewnością stawia przed Kościołem, który jest w Azji to wielkie zadanie, aby odkrywać « azjatyckie oblicze Jezusa » i uniwersalny wymiar tajemnicy zbawienia. Nie wolno jednak zapomnieć, dodaje Ojciec Święty, że najważniejszą formą inkulturacji pozostaje zawsze świadectwo chrześcijańskiego życia. Chrześcijanie wpisują Ewangelię w kulturę swych narodów, gdy żyją darem nowego życia, które otrzymali od Jezusa, kiedy się modlą, medytują i dają świadectwo miłości.

Różne wymiary solidarności

Azja, jak to wielokrotnie podkreśla ostatnia Adhortacja, jest kontynentem wielu podziałów, problemów społecznych, wyzywającej biedy, a często także nietolerancji religijnej ze strony rządów niektórych krajów. Wymaganiem dnia dzisiejszego jest więc w pierwszej kolejności solidarność i współpraca między poszczególnymi Kościołami, która pozwoli przełamać te bariery oraz wspierać duchowo i materialnie tych co są w jakiejkolwiek potrzebie. Następnym zaś krokiem powinna być działalność na polu społecznym. Kryzys ekonomiczny, kultura śmierci i marginalizacja, która pomnaża ilość biednych, dzieci wykorzystywanych do ciężkiej pracy, zniewolonych kobiet, uciekinierów, emigrantów i chorych, przede wszystkim zaś obrona praw człowieka to wyzwania, wobec których Kościół w Azji nigdy nie pozostawał i nie pozostaje obojętny.

Świadkowie Ewangelii

Posumowaniem Adhortacji Ecclesia in Asia jest wezwaniem do odnowienia wysiłku misyjnego we wszystkich środowiskach chrześcijańskich, zwłaszcza zaś do podjęcia szczególnej odpowiedzialności za rodzinę, młodzież i środki społecznego przekazu, które poprzez swój zasięg i siłę oddziaływania w bardzo znaczący sposób stymulują dziś rozwój i życie społeczeństwa stając się dla wielu nie tylko źródłem informacji, ale także formacji.

W 1994 roku w Rzymie miało miejsce Nadzwyczajne Zgromadzenie Synodu Biskupów dla Afryki, po nim przyszły następne dla Ameryki (1997), dla Azji (1998), dla Oceanii (1998) i drugie dla Europy w październiku bieżącego roku. Podsumowaniem tych spotkań, które miały miejsce w przededniu Wielkiego Jubileuszu są adhortacje posynodalne « Ecclesia in... » (Kościół w...), które zostały już opublikował dla trzech pierwszych Synodów kontynentalnych. Za jakiś czas z pewnością otrzymają « swoje » adhortacje także Oceania i Europa. W oczekiwaniu na te dokumenty odkrywajmy bogactwo i problemy tego Kościoła, z którym stykamy się na co dzień, Kościoła w Polsce, w naszej diecezji, i tego, który nazywa się « parafia ». Od każdego z nas, duchownych i świeckich, zależy bowiem jego obraz i działanie...

Ks. Dariusz Madejczyk

Tekst ukazał się w Przewodniku Katolickim 48/99, publikujemy go za zgodą autora