260 kościołów

Wizyta Jana Pawła II na Ukrainie zbiega się z 10. rocznicą odtworzenia struktury administracyjnej Kościoła rzymskokatolickiego w tym kraju i objęcia, po latach przerwy, stolicy arcybiskupów lwowskich przez kardynała Mariana Jaworskiego. Jest to więc okazja do spojrzenia wstecz i podsumowania drogi przebytej przez ten Kościół.

Sukcesy odnosi zwłaszcza archidiecezja lwowska, zajmująca tereny tzw. zachodniej Ukrainy, a więc obszar najtrudniejszy. Postawa przyjęta przez lwowskiego Metropolitę, polegająca na unikaniu wszelkich konfliktów i zadrażnień i reagowaniu z pokorą na ataki i zaczepki, okazała się słuszna. W archidiecezji odrodził się żywy Kościół lokalny, posiadający placówki duszpasterskie wszędzie, gdzie żyją katolicy obrządku łacińskiego. Lokalne władze ukraińskie obawiały się, że odrodzenie Kościoła rzymskokatolickiego doprowadzi do polonizacji lub repolonizacji łacinników, którzy przekształcą się w „polski desant”. Starały się więc utrudniać ten proces. Symbolicznym wydarzeniem oddającym ówczesny klimat było uniemożliwienie przeprowadzenia uroczystego ingresu do katedry lwowskiej arcybiskupowi Marianowi Jaworskiemu przez władze Lwowa.

Na terenie archidiecezji obejmującej cztery województwa: lwowskie, iwanofrankowskie, czerniowieckie i tarnopolskie — zajmującej obszar o powierzchni prawie 80 tys. kilometrów kwadratowych — znajdowało się zaledwie 80 parafii, w których pracowało tylko kilkunastu księży. Obecnie przy 260 kościołach duszpasterstwo prowadzi 120 księży. Archidiecezja jest podzielona na 11 dekanatów. Największy obszar zajmują iwanofrankowski i czerniowiecki, natomiast najwięcej wiernych mieszka w dekanatach północnych i zachodnich oraz w samym Lwowie. Liczba wiernych w porównaniu z początkiem lat dziewięćdziesiątych także znacząco wzrosła i wynosi obecnie — według różnych szacunków — od 170 do 200 tys.

Archidiecezji udało się odzyskać wiele cennych zabytkowych świątyń, np. w Rudkach i Żółkwi. Restauracja kolegiaty w Żółkwi, związanej z rodem Żółkiewskich i Sobieskich, jest symbolem odrodzenia na ziemi lwowskiej Kościoła i związanej z nim polskiej kultury. Działalność wznawiają także archidiecezjalne sanktuaria, np. Jezusa Konającego z Milatyna w Kamionce Buskiej, które metropolita Marian Jaworski erygował w 1996 r. i gdzie udekorował koronami papieskimi cudowny obraz Jezusa Konającego. Od tej chwili sanktuarium w Kamionce ponownie stało się celem pieszych pielgrzymek, które licznie przybywają na święto Podwyższenia Krzyża Świętego, obchodzone 14 września.

Większość księży pracujących w archidiecezji wywodzi się z Polski, głównie z 14 zgromadzeń zakonnych, którym udało się zarejestrować na Ukrainie i uruchomić domy zakonne, pełniące jednocześnie funkcję ośrodków duszpasterskich. Miejscowi kapłani stanowią na razie w archidiecezji mniejszość, ale już za kilka lat ich liczba powinna wzrosnąć. W ciągu 10 lat kardynał Marian Jaworski wyświęcił 26 księży diecezjalnych i kilku zakonnych. Systematycznie przybywa nowych powołań kapłańskich i zakonnych, co świadczy o rozwoju życia duchowego w archidiecezji. Obecnie do kapłaństwa przygotowuje się 45 kleryków diecezjalnych i 20 zakonnych. W stosunku do liczby wiernych jest to wskaźnik zadowalający. Klerycy z archidiecezji nie muszą już jeździć na studia do Polski. W specjalnie zaadaptowanym dawnym ośrodku wypoczynkowym w Brzuchowicach k. Lwowa archidiecezja lwowska otworzyła własne Wyższe Seminarium Duchowne.

Potrzeby duszpasterskie w archidiecezji są tak duże, że kapłanów stale brakuje, mimo wzrastającej ich liczby. Niektórzy żartują, że każdy rok pracy na Ukrainie powinien być liczony potrójnie. Większość księży posługuje zazwyczaj w dwóch, a niektórzy nawet w czterech wspólnotach. Budują nowe świątynie lub remontują odzyskane obiekty sakralne. Prowadzą duszpasterstwo specjalistyczne, wykładają w seminarium. Większość z pracujących na Ukrainie kapłanów to ludzie młodzi. Najstarszy był wyświęcony 20 lat temu.

Księży w pracy parafialnej wspierają siostry zakonne. Żeńskie zgromadzenia zakonne, których na Ukrainie istnieje obecnie 21, rozwijają się dynamicznie, zwłaszcza józefitki, które po latach wróciły do swoich dawnych domów. Zgromadzenie to zostało założone właśnie we Lwowie w 1884 r. przez ks. Zygmunta Gorazdowskiego, którego grób znajduje się na Cmentarzu Łyczakowskim i który podczas wizyty Jana Pawła II w stolicy archidiecezji lwowskiej zostanie beatyfikowany.

opr. mg/mg