Rekolekcje wielkopostne dla dzieci i młodzieży 1991

W Wielki Czwartek '91 księża dziekani otrzymali dla wszystkich parafii kwestionariusz w sprawie rekolekcji wielkopostnych dzieci i młodzieży. Na 432 parafie odpowiedziało 425. Te odpowiedzi stanowią materiał źródłowy niniejszego opracowania.

1. W jakim terminie odbywały się rekolekcje dzieci i młodzieży, czy równocześnie

Z kwestionariuszy, w których podane zostały konkretne daty wynika, że przeważały następujące terminy:

• początek Wielkiego Postu - 29 parafii,
• inne tygodnie Wielkiego Postu - 133 parafie,
• pierwsze dni Wielkiego Tygodnia - 179 parafii.

Nie zawsze pokrywały się terminy rekolekcji dzieci i młodzieży. W wielkich miastach rekolekcje młodzieżowe zasadniczo odbywały się w jednym terminie.

2. Czy rekolekcje dzieci i młodzieży były organizowane szkołami, czy parafiami

W 2/3 parafii rekolekcje odbywały się szkołami. Trzeba zaznaczyć, że w mniejszych parafiach pojęcie "szkołami" pokrywa się z pojęciem "parafiami" (jedna szkoła na terenie parafii).

Część parafii, z których młodzież brała udział w rekolekcjach organizowanych szkołami poza parafią, zorganizowała dodatkowe rekolekcje lub jedną czy drugą naukę stanową. Frekwencja na dodatkowych spotkaniach była na ogół mała (poniżej 50%).

3. Na jakie grupy wiekowe podzielono dzieci?

bez podziału od I-VIII - 132 parafie,

dwie grupy: I-IV i V-VIII- 139 parafii,

trzy grupy: I-III; 1V-VI; VII-VIII - 35 parafii,

pięć grup i więcej - przeszło 10 parafii.

Dla dzieci przygotowujących się do I Komunii św. zasadniczo nie było osobnych grup rekolekcyjnych. Uczestniczyły w rekolekcjach z innymi dziećmi.

4. Jak przebiegała współpraca ze szkołą - pomoc nauczycieli?

- nauczyciele byli nieobecni - 52 parafie,

• pomoc znikoma (słaba) - 83 parafie,
• pomoc znacząca - 233 parafie.

W ankietach często zaznaczano, że inny był udział nauczycieli ze szkół podstawowych, inny ze szkół średnich.

5. Jak układała się współpraca duchowieństwa?

Współpraca duchowieństwa okazała się w przeważającej większości zadowalająca. W części parafii duszpasterze byli samowystarczalni.

6. Jaka była frekwencja dzieci i młodzieży (procentowo)?

dzieci:

• 95-100% - 272 parafie,
• ok. 90% - 62 parafie,
• poniżej 90% - 24 parafie.

młodzież:

• 90-100% - 115 parafii,
• 60-80% - 83 parafie,
• poniżej 50% - 15 parafii.

7. Ogólna ocena (pozytywy i negatywy)

W pozytywach najczęściej podkreślano:

• duży udział dzieci i młodzieży w rekolekcjach; "takiej ilości jeszcze nie widziano". Dla pewnej grupy dzieci i młodzieży były to pierwsze rekolekcje od dłuższego czasu,
• pora przedpołudniowa i zwolnienie z zajęć szkolnych wpływały korzystnie na dobrą atmosferę, głębsze przeżycie rekolekcji i większe zaangażowanie,
• dobra współpraca z nauczycielami. Widoczne powiązania wysiłków szkoły i Kościoła. W wielu przypadkach nauczyciele współtworzyli program rekolekcji,
• zasadność rekolekcji w ramach parafii dla zacieśnienia z nią więzów przez dzieci i młodzież.
• wśród negatywów zauważono między innymi:
• brak dyscypliny z powodu licznych grup rekolekcyjnych tak wśród dzieci, jak i młodzieży,
• osłabianie więzów parafii przez rekolekcje szkolne poza parafią,
• słaba współpraca z nauczycielami, którzy potraktowali czas rekolekcji jako dodatkowe dni wolne,
• stosunkowo małe zainteresowanie rodziców dzieci szkolnych rekolekcjami,
• w parafiach osiedlowych były sygnały, że w przypadku rekolekcji w pierwszych dniach Wielkiego Tygodnia, niektórzy rodzice potraktowali ten czas jako dni wolne i zabierając swoje dzieci wyjechali w rodzinne strony jeszcze przed Niedzielą Palmową. Podobnie zachowała się młodzież z internatów,
• młodzież szkół zawodowych nie była zwalniana z praktyk,
• brak jednolitych terminów rekolekcji w odniesieniu do parafii czy diecezji ościennych,
• tu i ówdzie skargi na słaby poziom rekolekcjonistów.

8. Sugestie na przyszłość:

parafie, w których rekolekcje się udały, wołają o podtrzymanie takiej formy rekolekcji,

koniecznie podzielić uczestników rekolekcji na grupy wiekowe.

Uwaga ta dotyczy tak dzieci jak i młodzieży (wśród młodzieży uwzględnić nawet rodzaj szkoły),

wielu proboszczów sugerowało organizowanie rekolekcji w ramach parafii, aby zacieśnić więź z parafią (były też głosy zupełnie odmienne),

rozwinięcie pomocy nauczycieli i ich większe zaktywizowanie w czasie przygotowania i prowadzenie rekolekcji,

nagląca potrzeba szukania nowych form i metod rekolekcyjnych (tradycyjne się przeżywają): wzbogacenie programu rekolekcji o zajęcia w małych grupach, maksymalne zaktywizowanie dzieci, zwiększenie wysiłku organizacyjnego.

propozycje:

1. w każdym dniu dwa spotkania:
   w szkole (poranne) - film, konkursy, koncerty...
   w kościele (po południu) - Msza św., konferencja, spowiedź,
2. trzy dni - różne zajęcia:
   w szkole,
   w terenie, np. pielgrzymka,
   w kościele.
3. prowadzi nie tylko jeden kapłan, ale cały zespół ludzi do tego przygotowanych. Urozmaicić program: nauki, śpiewy, program audiowizualny, filmy, konkursy...

• zorganizowanie zespołu ewangelizacyjnego do pomocy księdzu (klerycy - dobry czas do budzenia powołań lub świeccy animatorzy),
• rozbieżność sugestii co do terminu rekolekcji (były propozycje rekolekcji w dowolnym terminie w ciągu roku szkolnego),
• przy spowiedzi dzieci i młodzieży zorganizować odpowiednią liczbę spowiedników,
• w czasie rekolekcji dzieci i młodzieży przewidzieć przynajmniej jedną naukę dla nauczycieli i spotkanie z nimi przy stole,
• w środowiskach, w których występują mieszane grupy wyznaniowe, zadbać o jednakowe terminy rekolekcji.

Katowice, dnia 29 kwietnia 1991 r.

opracował:
ks. Marek Szkudło
diecezjalny wizytator

Zobacz też szerszy artykuł ks. Marcelego Cogiela na ten sam temat.