Świadomość pluralizmu religijnego

Giovanni Odasso

BIBLIA I RELIGIE

Biblijne perspektywy teologii religii

ISBN: 83-7318-447-3

wyd.: WAM 2005

ŚWIADOMOŚĆ PLURALIZMU RELIGIJNEGO

Liczne „czynniki komunikacji i współzależności między różnymi narodami i różnymi kulturami przyczyniły się do większej świadomości wielości religii na ziemi, co niesie ze sobą zarówno niebezpieczeństwa, jak i pewne możliwości”. Co do owej „większej świadomości”, o której mówi Międzynarodowa Komisja Teologiczna, mamy dwa wyraźne świadectwa, godne przypomnienia.

Pierwszym podstawowym świadectwem jest Deklaracja o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich (Nostra aetate), ogłoszona przez Pawła VI dnia 23 października 1965 roku. W tej deklaracji Sobór Watykański II wyraża pozytywną ocenę religii i zachęca dzieci Kościoła „aby z roztropnością i miłością przez wzajemne rozmowy i współpracę z wyznawcami innych religii poznawały, zachowywały i rozwijały (agnoscant, servent et promoveant) te dobra duchowe i moralne, jak również te wartości społeczno-kulturalne, które się w nich znajdują” (Nostra aetate, nr 2). W taki oto sposób utwierdza się w Kościele język „dialogu” i „współpracy”, który będzie określał stosunki z religiami świata.

Drugie znaczące świadectwo to spotkanie modlitewne w Asyżu 27 października 1986 roku. Chodzi o wydarzenie, które stało się symbolem drogi dialogu i współpracy, na którą wszedł Kościół w swoich kontaktach z religiami świata. Po raz pierwszy w historii spotkali się na zaproszenie Jana Pawła II chrześcijanie, żydzi, buddyści, hinduiści, muzułmanie, Indianie, przedstawiciele tradycyjnych religii afrykańskich, bahaiści, szintoiści, zaratustrianie, dżiniści.

Dla każdego, kto próbuje zrozumieć postawę Kościoła w ciągu ludzkiej historii, Sobór Watykański II i spotkanie modlitewne w Asyżu stanowią dwa znaczące punkty inaugurujące nową epokę w życiu kościelnym. Chodzi tu o dwa wydarzenia, z których każde ma odmienny charakter i odmienne znaczenie. Niemniej jednak są one względem siebie komplementarne. Sobór Watykański II jest ekumenicznym punktem zwrotnym, który oznaczał głęboką odnowę w życiu i w samoświadomości Kościoła. Spotkanie w Asyżu jest jednym ze znamiennych owoców tej odnowy, wyrazem przezwyciężenia niezrozumienia i ogólnego potępienia innych religii i jednocześnie oznacza nową rzeczywistość drogi prowadzącej do wzajemnego szacunku, do dialogu i do wspólnej modlitwy.

Nie należy jednak zapominać o wymiarze, który w sposób decydujący wpłynął na wielki zwrot, jakiego dokonał Kościół katolicki i Kościoły chrześcijańskie w stosunku do innych religii. Chodzi o fakt, iż w epoce globalizacji nie można już było dłużej żyć i działać w „wielkiej wiosce” w atmosferze wzajemnej ignorancji lub, co gorzej, wrogości. Spotkanie chrześcijaństwa z religiami, w perspektywie dialogu i współpracy, jest owocem zdolności otwarcia się Kościołów chrześcijańskich na znaki czasów i przyzwolenia na przewodnictwo Ducha Pana zmartwychwstałego. U progu trzeciego tysiąclecia istnienia Kościoła owo otwarcie okazuje się „prorocką” odpowiedzią na okoliczności związane z nowym kształtem ludzkiej egzystencji w „wielkiej wiosce”. Właśnie w tym kontekście zrodziła się i rozwija teologiczna refleksja na temat religii.

opr. aw/aw