Eschatologia powszechna Nowego Testamentu

Spis treści i przedmowy

Augustyn Jankowski OSB

ESCHATOLOGIA POWSZECHNA NOWEGO TESTAMENTU

ISBN: 978-83-7318-688-0

wyd.: WAM 2007

Spis treści
Słowo do niniejszego wydania		Przedmowa do niniejszego wydania	7	Przedmowa do wydania z 1987 roku	9	Wykaz skrótów	11	Część pierwsza ESCHATOLOGIA POWSZECHNA NOWEGO TESTAMENTU		WSTĘP DO CZĘŚCI PIERWSZEJ	15	Eschatologia według porównawczej historii religii	15	Eschatologia Starego Testamentu w zarysie	17	Specyfika nowotestamentowej eschatologii: Chrystus a czas	21	"Warstwy" eschatologii Nowego Testamentu	27	Quaestiones disputatae eschatologii Nowego Testamentu	32	Podział eschatologii Nowego Testamentu	33	I. PARUZJA CHRYSTUSA	35	Termin	35	Droga od Dnia Jahwe do Dnia Chrystusa	36	Gatunek literacki opisów paruzji i zasady jego interpretacji	41	Zwiastuny (prodromy) paruzji	42	Dane o paruzji zawarte w Ewangeliach synoptycznych	56	Dane o paruzji z Dziejów Apostolskich	66	Paruzja Chrystusa według nauki św. Pawła	68	Paruzja Chrystusa według pism Janowych	76	II. POWSZECHNE WSKRZESZENIE UMARŁYCH	85	Tło starotestamentowe nauki o zmartwychwstaniu ciała	85	Specyfika nowotestamentowego ujęcia prawdy o powszechnym zmartwychwskrzeszeniu	87	Przegląd danych Ewangelii i Dziejów Apostolskich o powszechnym zmartwychwstaniu ciał	89	Doktryna św. Pawła o zmartwychwstaniu ciała	96	Końcowe dane Nowego Testamentu o zmartwychwstaniu ciała	113	III. POWSZECHNY SĄD OSTATECZNY	116	Specyfika ujęcia biblijnego	116	Starotestamentowe przesłanki sądu	117	Powszechny sąd ostateczny u Synoptyków	120	Janowe rozwinięcie teologii sądu	123	Sąd według kerygmatu apostolskiego	125	Wkład Pawłowy do teologii sądu	126	Sąd ostateczny w Apokalipsie	131	IV. NIEBO WIECZNYM RADOSNYM ŻYCIEM ZBAWIONYCH	137	Zbawienie	137	Życie wieczne	140	Radość	142	Niebo jako etap końcowy królestwa Bożego	143	V. WIECZNE PIEKŁO ODRZUCAJĄCYCH BOGA	146	Terminologia	146	Dane Synoptyków o piekle	147	Dane Janowe o wiecznym potępieniu	153	Dane Pawłowe o wiecznej zagładzie	154	Obrazy potępienia w Janowej Apokalipsie	156	VI. NOWE NIEBO I NOWA ZIEMIA CZYLI REINTEGRACJA KOSMOSU	161	Przesłanki starotestamentowe	161	Teksty Synoptyków o przemianie ostatecznej	163	Apokatastaza według kerygmatu apostolskiego	165	Wyzwolenie pojednanego z Bogiem stworzenia według św. Pawła	166	Piętrowa wizja nowego wszechświata po katastrofie	171	Powszechna nowość według Apokalipsy	172	Część druga ESCHATOLOGIA INDYWIDUALNA NOWEGO TESTAMENTU		WSTĘP DO CZĘŚCI DRUGIEJ	179	Zastrzeżenia metodologiczne	179	Biblijne założenia antropologii i eschatologii	180	Układ i bieg myśli niniejszego traktatu	184	I. BIBLIJNY OBRAZ ŚMIERCI CZŁOWIEKA I CHRZEŚCIJANINA	187	Aspekty śmierci w Starym Testamencie	187	Los pośmiertny człowieka według Starego Testamentu	191	Nowy Testament o śmierci człowieka i chrześcijanina	196	A. Nowy Testament o powszechnym prawie śmierci	198	B. Jezus wobec śmierci człowieka: słowa i czyny	200	C. Jezus, Mesjasz i Zbawca, w obliczu własnej śmierci	202	D. Zaczątkowa teologia śmierci Jezusa w opisach Ewangelistów	205	E. Teologia "zstąpienia Chrystusa do Otchłani" (1 P 3, 18-20)	206	F. Następstwa eschatologiczne śmierci i zmartwychwstania Chrystusa	209	G. Solidarność wiernych ze śmiercią Jezusa Chrystusa	211	II. SĄD JEDNOSTKOWY NASTĘPUJĄCYCH PO ŚMIERCI	217	Późny judaizm o losie dusz po śmierci	218	Nauka Jezusa o tym, co następuje po śmierci	219	Podteksty sądu u Apostołów	226	Dane Apokalipsy Janowej o wielokrotnej paruzji a sąd	230	Teologiczne wycieniowanie sądu Chrystusa w Czwartej Ewangelii	232	III. TRWANIE DUSZY OD ŚMIERCI DO PARUZJI	238	Zapewnienie Jezusa o nagrodzie czekającej po śmierci	238	Wypowiedzi Pawłowe o szczęściu zaraz po śmierci	242	Dane Apokalipsy Janowej o stanie po śmierci	256	A. Dusze męczenników żyją u Boga przed paruzją. .	257	B. Grono wybranych w niebie stale się zwiększa	259	C. Uroczyście się stwierdza szczęście zbawionych już teraz	260	IV. BIBLIJNE PODSTAWY NAUKI O STANIE POŚREDNIM (CZYŚĆCU)	262	Wnioski płynące z faktu złożenia przez Judę Machabeusza ofiary za poległych	262	Teksty Ewangelii synoptycznych na tle paralel z Talmudu	266	A. Odpuszczenie win w życiu przyszłym	266	B. Pośmiertne uiszczenie się z długu	268	C. Stopniowania kary pozagrobowej	269	D. Konieczność ostatecznego oczyszczenia	270	3. Teksty Pawłowe	273	A. Wstawiennictwo na rzecz zmarłych	273	B. Zagadkowy sposób zbawienia jakby przez ogień	275	V. NA STYKU INDYWIDUALNEJ ESCHATOLOGII Z POWSZECHNĄ	281	1. Założenia biblijne obu eschatologii	282	A. Chrystus a czas	284	B. Ambiwalencja eonu obecnego	286	2. Continuum eschatologiczne	296	A. Continuum w chrystologii	296	B. Continuum w pneumatologii	300	C. Continuum w eklezjologii	302	D. Continuum w sakramentologii	303	3. Pedagogia eschatologiczna Jezusa	305	Wnioski końcowe	306	Bibliografia	307	Indeks autorów	313	Indeks wyrazów semickich	317	Indeks wyrazów greckich	318	Indeks biblijny	321

SŁOWO DO NINIEJSZEGO WYDANIA

Ojciec Augustyn Jankowski OSB zmarł nagle w listopadzie 2005 r. w trak cie pracy nad nowym wydaniem Eschatologii Nowego Testamentu. Pozostawił po sobie dzieło w stanie zaawansowania, ale nieuporządkowane. Niektóre rozdziały istniały w kilku wersjach elektronicznych.

Miesiąc później Dyrektor Wydawnictwa WAM, ks. prof. dr hab. Henryk Pietras SJ, zwrócił się do mnie z prośbą o dokonanie prototypicznej redakcji tej monografii. Zgodziłem się bez wahania. W ten sposób mogłem częścio-wo spłacić dług wdzięczności, który zaciągnąłem wobec Ojca Augustyna; wspierał on mnie wielorako i bezinteresownie na przestrzeni ostatnich 20 lat.

Moje zadanie polegało na uporządkowaniu materiału w ramach rozdziałów, złożeniu rozdziałów w przyzwoitą całość, nadaniu całości jednolitego charakteru oraz na skorygowaniu nieścisłości w zakresie słownictwa hebrajskiego.

Stanąłem przed trudnym wyzwaniem i nie wiem, na ile udało mi się mu sprostać. Wszelka praca nad twórczością niedokończoną jest przedsięwzię- ciem nader ryzykownym. Starałem się przede wszystkim nie ingerować w styl Autora.

Ostatnia postać niniejszej książki wiele zawdzięcza p. Agnieszce Cabie, redaktorce wydania. Pani Agnieszka wzięła na siebie odpowiedzialność w zakresie języka greckiego. Dużo czasu poświęciła indeksom, a przede wszystkim nadała rozprawie literacki szlif.

W pierwszą rocznicę śmierci O. Augustyna

Bogusław Górka

PRZEDMOWA DO NINIEJSZEGO WYDANIA

Wznowienie mojej Eschatologii po przeszło dwudziestu latach następuje tym razem z inicjatywy o. Dyrektora naszego Wydawnictwa Tyniec, podejmującego ją w odpowiedzi na zapotrzebowanie wielu osób, które nie mogły już jej nabyć po zupełnym wyczerpaniu pierwszego nakładu wydanego staraniem Polskiego Towarzystwa Teologicznego w Krakowie. Nasze wydawnictwo odstąpiło trud wznowienia tej książki krakowskiemu Wydawnictwu WAM, któremu wdzięczny jestem za umieszczenie jej w serii „Myśl Teologiczna”.

W dwudziestoleciu tym ukazało się drukiem sporo cennych i obszernych publikacji na poszczególne tematy eschatologiczne oraz zwięzłych skrótów całego traktatu1. Jednak nowej katolickiej publikacji o rozmiarach dwuletniego kursu akademickiego całej eschatologii dotąd nie ma. To mnie uprawnia do podjęcia niniejszej próby. Ale ponieważ w biblistyce to dwudziestolecie zaznaczyło się znacznym postępem, stąd treść poprzedniego wydania otrzymała odpowiednie poszerzenie o te dane, które można było znaleźć na podstawie wydanych w tym czasie pozycji. Niektóre dawne dane należało wręcz poprawić.

Niech ta nowa próba lepiej uzasadni i spotęguje nasze wspólne z całym Kościołem tęskne wołanie: Przyjdź, Panie Jezu! (Ap 22, 20).

Kraków — Tyniec, w Dzień Zaduszny 2005

Autor

1 Bogaty ich wykaz podaje P. OstaŃski, Bibliografia biblistyki polskiej, 2 tomy, Poznań 2002.

PRZEDMOWA DO WYDANIA Z 1987 ROKU

(skrócona)

Na powstanie tej książki wpłynęły dwie potrzeby. Studenci Wydziału Teo logicznego Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie i innych uczelni, słuchający niniejszego traktatu w ramach obowiązujących ich wykładów, nie mieli z czego przygotować się do egzaminu poza własnymi notatkami i moim bardzo sumarycznym skryptem. Niezapomniany mój profesor i swego czasu rektor Papieskiego Instytutu Biblijnego, późniejszy kardynał, Augustyn Bea powtarzał nam zasadę, że nawet najlepszy skrypt nie zastąpi książ-ki. Dlatego obecnie zastępuję skrypt książką.

Po wtóre — nie tylko studenci teologii chcą znać eschatologię. Dziś są nią zainteresowane szerokie koła laikatu. Zwłaszcza wielu braci odłączonych wręcz się nią pasjonuje, nierzadko polemizując w tym zakresie z wykładnią katolicką. Bez polemiki z nimi oprę się tutaj na danych samej tylko teologii biblijnej, nieposzerzonej o to, co ma nadto do powiedzenia dogmatyka, dają-ca pełniejszy obraz rzeczy ostatecznych, bo poszerzony o dane Tradycji i wy-siłek myślowy teologów. Dogmatyka już doczekała się u nas w kraju paru drukowanych pozycji, wykazanych w Bibliografii.

Podany tutaj naukowy wykład danych głównie Nowego Testamentu o sprawach ostatecznych — ludzkości i jednostek — niech służy tym, którzy bezstronnie chcą zgłębić Boże objawienie biblijne w tej sprawie.

Kraków — Tyniec, 13 lipca 1984

Autor

opr. aw/aw

« ‹ 1 › »

oceń artykuł