Z historii wychowania przedszkolnego. Sylwetki wybranych postaci - Arystoteles

Podstawy pedagogiki przedszkolnej z metodyką - Jolanta Karbowniczek, Małgorzata Kwaśniewska, Barbara Surma(fragmenty)

Z historii wychowania przedszkolnego. Sylwetki wybranych postaci - Arystoteles

Jolanta Karbowniczek, Małgorzata Kwaśniewska, Barbara Surma

PODSTAWY PEDAGOGIKI PRZEDSZKOLNEJ Z METODYKĄ

ISBN: 978-83-7505-888-8
wyd.: Wydawnictwo WAM 2011

Spis wybranych fragmentów
Wstęp
Z historii wychowania przedszkolnego
opr. Jolanta Karbowniczek
Sylwetki wybranych postaci — ich koncepcje, fakty z działalności edukacyjnej oraz poglądy na wychowanie przedszkolne
Platon (427-347 p.n.e.)
Arystoteles (384-322 p.n.e.)
Plutarch (50-120 r. n. e.)
Marek Fabiusz Kwintylian (35-95 r. n. e.)
Vittorino De Feltre (1378-1446)
Erazm z Rotterdamu (1467-1536)

Rozdział 1
Z historii wychowania przedszkolnego
opr. Jolanta Karbowniczek

1.1. Sylwetki wybranych postaci — ich koncepcje, fakty z działalności edukacyjnej oraz poglądy na wychowanie przedszkolne

Arystoteles (384-322 p.n.e.)

Grecki filozof, uczeń Platona, inicjator wielu badań empirycznych, nauczyciel Aleksandra Wielkiego, założyciel własnej szkoły filozoficznej.

Wyróżnił trzy rodzaje duszy, którym odpowiadały trzy strony wychowania:

  1. Dusza roślinna (zdolność do odżywiania i rozmnażania) — wychowanie fizyczne.
  2. Dusza zwierzęca (zdolność postrzegania otaczającego świata, odczuwanie przyjemności i przykrości, ośrodek uczuć i popędów) — wychowanie moralne.
  3. Dusza myśląca, czyli rozum (koncentrowanie poznania i myślenia) — wychowanie intelektualne.

Odpowiednio do trzech rodzajów duszy i trzech aspektów wychowania Arystoteles dokonał podziału życia dziecka na trzy okresy:

I okres — lata rozwoju fizycznego dziecka

  • dbałość o zdrowie;
  • zdrowe odżywianie;
  • hartowanie ciała;
  • odpowiednie ubieranie;
  • systematyczne ćwiczenia ruchowe na powietrzu;
  • dostosowane do wieku zabawki: piłki, koniki, wózki, lalki i inne;
  • harmonijny rozwój.

II okres — wraz z ciałem rozwija się rozumna i zwierzęca część duszy

  • wychowanie moralne priorytetem;
  • przypisywanie istotnej roli naturze, przyzwyczajeniom i rozumowi;
  • wykreowanie „dobrego” charakteru człowieka, zależnego od umiejętności opanowania pragnienia przyjemności i uczucia lęku przed bólem;
  • muzyka jako podstawa ćwiczenia umysłu i forma odpoczynku, rozrywki, relaksu, łagodzenia złości;
  • dążenie do szlachetności, sprawiedliwości, dobroci itp.

III okres — lata „rozumu” (nad rozwojem i działalnością człowieka zaczyna panować rozum)

  • dostrzeganie różnorodnych form i dziedzin działalności ludzkiej;
  • podkreślanie istoty szczęścia, przyjemności i rozkoszy w życiu jednostki;
  • czyn — jako źródło największej przyjemności obywatela;
  • wartościowe działanie poparte praktyką i ćwiczeniami.

Arystoteles za najbardziej charakterystyczną cechę człowieka uznał działanie duszy, a za jej istotę działanie zgodne z rozumem. Najwyższym szczęściem jednostki (celem wychowania) jest życie rozumne i doskonałe etycznie. Główne zadania wychowania arystotelesowskiego w ujęciu S. Sztobryna4sprowadzają się do: życia z umiarem, wolnego od nieopanowanych pożądań, do rozwoju cielesności (materii) oraz do wykształcenia rozumu.

Wychowanie fizyczne i moralne w systemie Arystotelesa przypada na wiek przedszkolny. Według niego, nauka wychodzi od rzeczy znanych i zmierza ku nieznanym. Do siódmego roku życia najmłodsi pozostają pod opieką rodziców w domu, „a serdeczna atmosfera, miłość i życzliwość” mają być najlepszymi „narzędziami” do uszlachetnienia jednostki. Arystoteles twierdził, że dziecko uczy się poprzez naśladownictwo i dlatego należy przekazywać mu pozytywne wzorce. Wolny czas spędza: bawiąc się, grając, słuchając muzyki, bajek, opowiadań, wierszy czytanych przez niańki oraz uprawiając sport. Państwowi inspektorzy dbali o odpowiednią treść moralną i wychowawczą bajek opowiadanych najmłodszym. Zwracano uwagę na zabawy, które powinny być zgodne z wzorcami reprezentowanymi przez państwo. Jako ostateczność stosowano karę fizyczną.

Stanowisko pedagogiczne tego wybitnego myśliciela odegrało w dziejach europejskiej kultury pedagogicznej bardzo istotną rolę. Zdaniem J. Bruna: „wszystko, co empiryści powiedzieli o wrażeniach zmysłowych, wyobraźni, kojarzeniu wyobrażeń, związków między wyobrażeniami a ideami oraz doświadczeniu jako źródle poznania, zostało wzięte od Arystotelesa”5.

W epoce hellenistycznej, do jego poglądów nawiązywali stoicy, w późnym średniowieczu św. Tomasz z Akwinu. XVI wiek obfitował w drukowanie jego naturalistycznych i humanistycznych poglądów, natomiast neohumaniści XIX wieku na czele z J.F. Herbartem wzorowali się na jego paradygmacie wychowawczym oraz systemie filozoficznym. Zdaniem S. Sztobryna6, za największe osiągnięcie Arystotelesa uważa się oparcie edukacji na metodzie indukcyjnej, uwzględnienie zasady stopniowania trudności adekwatnie do rozwijającego się wychowanka, łączenie przedmiotu z jego desygnatem językowym, co współcześnie odnosi się do zasady poglądowości.

4S. Sztobryn, Starożytna myśl pedagogiczna , w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu , red. B. Śliwerski, Gdańsk 2006, t. I , s. 18.

5J. Brun, Arystoteles i Liceum , przekł. H. Igalson-Tygielska, Warszawa 1999, s.84.

6S. Sztobryn, Starożytna myśl…, dz. cyt., s. 18.

opr. ab/ab



« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

reklama

reklama

reklama