Z historii... Sylwetki wybranych postaci - Marek Fabiusz Kwintylian

Jolanta Karbowniczek, Małgorzata Kwaśniewska, Barbara Surma PODSTAWY PEDAGOGIKI PRZEDSZKOLNEJ Z METODYKĄ ISBN: 978-83-7505-888-8 wyd.: Wydawnictwo WAM 2011

Spis wybranych fragmentów Wstęp Z historii wychowania przedszkolnego opr. Jolanta Karbowniczek Sylwetki wybranych postaci — ich koncepcje, fakty z działalności edukacyjnej oraz poglądy na wychowanie przedszkolne Platon (427-347 p.n.e.) Arystoteles (384-322 p.n.e.) Plutarch (50-120 r. n. e.) Marek Fabiusz Kwintylian (35-95 r. n. e.) Vittorino De Feltre (1378-1446) Erazm z Rotterdamu (1467-1536)

Rozdział 1
Z historii wychowania przedszkolnego
opr. Jolanta Karbowniczek

1.1. Sylwetki wybranych postaci — ich koncepcje, fakty z działalności edukacyjnej oraz poglądy na wychowanie przedszkolne

Marek Fabiusz Kwintylian (35-95 r. n. e.)

urodzony w Hiszpanii, pierwszy rzymski pedagog, adwokat, orator, nauczyciel — praktyk, uzasadnił potrzebę wychowania przedszkolnego. Autor dzieła Kształcenie mówcy , w którym wykazał się olbrzymią wiedzą pedagogiczną i bogatym doświadczeniem, zdobytym w ciągu długich lat pracy. Przedstawił doskonały profil i obraz wychowania rzymskiego. Zawarte wskazówki wychowawcze, dydaktyczne i programowe stanowiły między innymi podstawę do stworzenia ideału wychowawczego „doskonałego mówcy”, czy też „wzoru moralnego”. Aby wychować dziecko na mądrego i pełnego poczucia realizmu obywatela należało otoczyć go troskliwą opieką już od najwcześniejszych lat. Proces wychowawczy przebiegał bardzo podobnie jak w Helladzie. Najmłodsi słuchali tych samych bajek, baśni, legend, piosenek, bawili się podobnymi zabawkami. Wszystkie osoby stykające się z dzieckiem we wczesnym okresie jego życia miały odznaczać się wysokim poziomem moralnym, starannym wykształceniem oraz kulturą wymowy. Według poglądów Kwintyliana, zaniedbanie rozwoju dziecka lub złe wzorce hamowały jego możliwości i uzdolnienia. W Kształceniu mówcy podał wskazówki metodyczne mające służyć rodzicom i opiekunom, podkreślał znaczenie etyki i obowiązkowości nauczyciela oraz rolę środków dydaktycznych w wychowaniu, ukazując również przykłady ćwiczeń wspomagających rozwój małego dziecka¹⁰.

W wieku przedszkolnym zabawa i zajęcia grupowe uczą współzawodnictwa, kształtują wzajemne relacje i wdrażają do samodzielności. Wiek ten stanowi etap przygotowawczy do nauki szkolnej. Okres tak zwanego wczesnego dzieciństwa kończył się z chwilą ukończenia siódmego roku życia. Wtedy to posyłano dzieci do szkół lub zatrudniano w domu wszechstronnie wykształconego nauczyciela. Podczas zdobywania umiejętności czytania i pisania najpierw zapamiętywały one nazwy liter, łączyły je w sylaby, a potem w wyrazy. Naukę czytania rozpoczynały od smakowania ciastek w kształcie liter. uczyły się również rachunków i przyrody. Sam Kwintylian był optymistą i zwolennikiem łagodności w wychowaniu.

Na temat wychowania dziecka w epoce średniowiecza niewiele wiadomo. Istnieje uboga ilość źródeł i materiałów. Wzorem człowieka był asceta. Nie interesowano się też edukacją i opieką w wieku przedszkolnym¹¹. Religijność i całkowite oddanie Bogu to panujące wówczas tezy wychowawcze.

W tekstach źródłowych w epoce odrodzenia odznaczała się postać Alquina, byłego rektora szkoły katedralnej w Yorku, którego wraz z grupą współpracowników — zakonników anglosaskich na swój dwór sprowadził Karol Wielki. Alquin był autorem programu nauczania, kształcił nauczycieli oraz układał podręczniki szkolne.

¹⁰Historia wychowania , red. Ł. Kurdybacha, Warszawa 1967, s. 100.

¹¹W. Bobrowska-Nowak, Historia ..., dz. cyt., s. 17.

opr. ab/ab