Chrystus i Jego święci

Aidan Nicols OP Myśl Benedykta XVI Wprowadzenie do myśli teologicznej Josepha Ratzingera ISBN: 83-60082-63-4 wyd.: Wydawnictwo Salwator 2011

Wybrane fragmenty KANDYDAT Patrząc na religie świata Kultura a religia Tolerancja a wiara Prymat prawdy Miejsce sumienia Dyktatura relatywizmu Powrót do Kościoła Prawdziwy kult Chrystus i Jego święci

Chrystus i Jego święci

Na koniec przejdźmy do centrum inspiracji Ratzingera, które sprawiają, że nie tylko umysł zostaje oświecony, ale również serce doznaje pocieszenia. Dla czytelników jego teologicznych medytacji nie było niespodzianką, że w godzinie wyboru na papieża zwrócił swoją myśl przede wszystkim ku Jezusowi Chrystusowi. W homilii wygłoszonej do zgromadzonych w Kaplicy Sykstyńskiej kardynałów elektorów powiedział: „Powracam dziś myślą do tego, co dwa tysiące lat temu wydarzyło się w okolicach Cezarei Filipowej. Wydaje mi się, że słyszę słowa Piotra: «Ty jesteś Mesjasz, Syn Boga żywego», i uroczyste stwierdzenie Jezusa: «Ty jesteś Piotr [czyli Opoka] i na tej opoce zbuduję Kościół mój [...]. I tobie dam klucze królestwa niebieskiego» (Mt 16, 16-19). Ty jesteś Mesjasz! Ty jesteś Piotr!

Czuję się tak, jakbym uczestniczył w tamtej ewangelicznej scenie: ja, Następca Piotra, z drżeniem serca powtarzam pełne bojaźni słowa rybaka z Galilei i z głębokim wzruszeniem wsłuchuję się raz jeszcze w obietnicę Boskiego Mistrza, która napawa otuchą. Choć ogromny jest ciężar odpowiedzialności, jaka zostaje złożona na moje słabe barki, z pewnością bezmierna jest Boża moc, na którą mogę liczyć”¹³⁹.

Jak doskonale świadomy był Ratzinger, ufności tej nie da się utrzymać, jeśli wiara Kościoła, że Jezus Chrystus jest Bogiem-Człowiekiem, nie będzie strzeżona, umacniana i wiernie objaśniana, a także zgłębiana. Różnica między słowami Syna — tego, który, ponieważ jest Bogiem, opiera się na piersi Ojca — a tym, co mówią ci wszyscy, którzy po omacku poszukują Boga, jest po prostu fundamentalna, czy też — w słowach samego Ratzingera — abgründig, nie do przekroczenia. „Jezus Chrystus­ łączy w sobie Boga i człowieka, nieskończoność­ i skończoność­, Stwórcę i stworzenie. Tylko on może przekroczyć nieskończony dystans, jaki dzieli Stwórcę od stworzenia. Jedynie Ten, kto jest człowiekiem i Bogiem, może stanowić bytowy pomost między jedną a drugą rzeczywistością. I dlatego jest Nim dla wszystkich, a nie tylko dla nielicznych”¹⁴⁰. To Jezus Chrystus jest podstawą powszechnej misji Kościoła, a jeśli misji Kościoła, to również misji papieża.

Nie można też zapominać o świętych. W książce Patrzeć na Chrystusa, rekolekcjach wygłoszonych do kapłanów ruchu Komunia i Wyzwolenie, Ratzinger napisał: „Ponieważ Jezus zna Boga bezpośrednio i widzi Go, dlatego jest pośrednikiem pomiędzy Bogiem a człowiekiem. Jego ludzka wizja Bożej rzeczywistości jest źródłem światła dla wszystkich. Jezusa nie można jednak traktować jako kogoś, kto należy do dalekiej przeszłości. [...] musimy dodać, że światło Chrystusa odbija się w świętych i w nich rozbłyska na nowo”¹⁴¹.

Św. Tomasz — przypomina Ratzinger — mówi o teologii jako o nauce „zawieszonej” nie tylko na własnej wiedzy Boga o Nim samym, ale również na wiedzy o Nim, którą cieszą się błogosławieni w niebie. W swojej raczej niezwykłej interpretacji świętego z Akwinu, którą zawdzięcza rodakowi, wielkiemu niemieckiemu świeckiemu teologowi Josefowi Pieperowi, Ratzinger opisuje pracę teologa jako „«drugorzędną» wobec doświadczenia świętych”¹⁴² i twierdzi, że „bez doświadczenia świętych, bez ich kontaktu z rzeczywistością, o którą tu chodzi”¹⁴³, teologia traci swój grunt. Wyjaśnia to słowa redaktora jego homilii na temat cyklu świętych, wybitnego patrysty Stephena Ottona Horna: „Kardynał Ratzinger wykorzystywał najróżniejsze okazje, jakie stwarzała mu działalność kaznodziejska, aby wydobywać na światło dzienne obraz świętych”¹⁴⁴. Metafora ta jest dobrze dobrana, odzwierciedla bowiem symbolikę stosowaną przez Ratzingera. W homilii na temat bawarskiej świętej przeoryszy Irmengardy z Chiemsee — wygłoszonej w jej klasztorze 18 lipca 1993 roku — Ratzinger powiedział: „Święci są jak gwiazdy wznoszące się nad horyzontem naszej historii. Pośród naszego zachmurzonego czasu, pośród jego ciemności, światło znowu padło na nasz świat, abyśmy mogli dostrzec coś z jasności Boga”¹⁴⁵.

W zgodzie z tymi przekonaniami papież Benedykt rozpoczął swoją homilię podczas Mszy Świętej na rozpoczęcie pontyfikatu, odprawionej na placu św. Piotra w Rzymie 24 kwietnia 2005 roku, medytacją na temat Litanii do Wszystkich Świętych, którą odśpiewano podczas procesji z krypty, w której spoczywają cudowne relikwie Rybaka. „I stało się tak, że to ja, słaby sługa Boży, muszę podjąć to niesłychanie trudne zadanie, które naprawdę przekracza wszelkie ludzkie możliwości. Jak mam to zrobić? Czy będę w stanie je wykonać? Wy wszyscy, drodzy przyjaciele, wzywaliście przed chwilą całą rzeszę świętych, reprezentowaną przez kilkadziesiąt wielkich postaci z dziejów obecności Boga wśród ludzi. Dzięki temu także we mnie pogłębia się świadomość, że nie jestem sam. Nie muszę nieść sam tego, czego w istocie nie byłbym w stanie sam udźwignąć. Rzesza świętych Bożych ochrania mnie, wspomaga i prowadzi. A wasza modlitwa, drodzy przyjaciele, wasza wyrozumiałość, wasza miłość, wasza wiara i wasza nadzieja mi towarzyszą”¹⁴⁶.

¹³⁹ Benedykt XVI, Aby głosić całemu światu żywą obecność Chrystusa (Homilia podczas Mszy Świętej w Kaplicy Sykstyńskiej na zakończenie konklawe, 20 IV 2005 roku), „L'Osservatore Romano” wyd. pol. 26(2005) nr 6(274), s. 5.

¹⁴⁰ J. Ratzinger, W drodze do Jezusa Chrystusa, tłum. J. Merecki SDS, Wydawnictwo Salwator, Kraków 2004, s. 73.

¹⁴¹ Tenże, Patrzeć na Chrystusa, tłum. J. Merecki SDS, Wydawnictwo Salwator, Kraków 2005, s. 29n.

¹⁴² Tamże, s. 31. W książce tej — najbardziej „tomaszowej” w dorobku Ratzingera — wykorzystuje on pracę J. Piepera, Lieben — hoffen — glauben (München 1986).

¹⁴³ Tamże.

¹⁴⁴ S.O. Horn, Benedikt XVI. Joseph Ratzinger, Heiligen-predigten, Donauwörth 2005², s. 9 (tłum. fragm. — D. Ch.).

¹⁴⁵ Tamże, s. 57 (tłum. fragm. — D.Ch.).

¹⁴⁶ Benedykt XVI, Wsłuchiwać się z całym Kościołem w słowo i wolę Chrystusa (Homilia podczas Mszy Świętej z okazji inauguracji pontyfikatu, Watykan, 24 IV 2005 roku), „L'Osservatore Romano” wyd. pol. 26(2005) nr 6(274), s. 10.

opr. ab/ab