Do tego zachęca nas św. Piotr. Św. Piotrze: łatwo tak powiedzieć, ale… wiele pytań rodzi się wobec twojego Piotrze, wezwania. Postawmy trzy i spróbujmy się z nimi zmierzyć w świetle słowa Bożego. 

Pytanie pierwsze: co to jest czyste sumienie? Sam św. Piotr w dalszych słowach swego listu pisze tak: „Lepiej bowiem – jeżeli taka wola Boża – cierpieć, czyniąc dobrze, aniżeli źle czyniąc”. Apostoł pokazuje zatem, że czyste sumienie to takie, które czyni dobro, a odrzuca zło. W sumieniu bowiem, w jego najgłębszych pokładach, mamy wpisaną zasadę: „czyń dobro, zła unikaj”. Jeśli tę zasadę realizujemy wówczas mamy czyste sumienie.

Pytanie drugie: jak rozpoznać dobro i zło? Skutkiem grzechu pierworodnego jest to, że doświadczamy trudności w rozróżnieniu dobra i zła. Czasem człowiek, usprawiedliwiając siebie, próbuje dobrem nazywać to, co jest złem. Mówi sobie: w niedzielę muszę odpocząć, więc nie pójdę na Mszę świętą. A przecież o ile odpoczynek jest dobrem, to jednak odpoczywanie bez uczestnictwa we Mszy świętej jest złem. Współżycie przedmałżeńskiej jest złe, ale „my się kochamy”, więc to wszystko usprawiedliwia. Zabójstwo jest złe, ale „zakończenie życia”, jest „eutanazją”, czyli „dobrą śmiercią”.

Otrzymaliśmy od Boga dwa dary, które pomagają nam w „trudzie sumienia”, jak nazywał wewnętrzną walkę duchową św. Jan Paweł II. Pierwszym darem jest prawo Boże, które stanowi drogowskaz na drogach naszego życia. Najpierw objawił je Bóg na Synaju w postaci dziesięciu przykazań, potem Jezus – potwierdził je w swoim nauczaniu i dodał nowe. Przykazania Boże pozwalają nam rozróżniać dobro od zła i ich przestrzeganie sprawia, że mamy czyste sumienia. Wypełnianie przykazań jest wyrazem miłości do Jezusa: „Jeżeli Mnie miłujecie, będzie zachowywać moje przykazania”.

Równocześnie Jezus, przekazując nam przykazania Boże, dał nam jeszcze jeden ważny dar: Ducha Świętego, którego w Ewangelii nazywa „Duchem Prawdy”. Duch Prawdy pozwala dobrze rozumieć przykazania Boże, uzdalnia nas do dokonywania właściwych wyborów życiowych i umożliwia nam poznać stan naszych sumień: czy rzeczywiście wybraliśmy dobro? A może zdecydowaliśmy się na zło? Jeśli niestety wybraliśmy zło, to Duch Prawdy wywołuje w nas wyrzuty sumienia i pozwala nam zrozumieć, że właśnie nasze sumienie nie jest czyste. Dlatego Ducha Świętego nazywamy też „Światłością sumień”.

Po raz pierwszy zstąpił na nas w sakramencie chrztu, po raz kolejny przyszedł do nas podczas bierzmowania. Bierzmowanie to ważny sakrament odkryty już w pierwotnym Kościele. Ważny, bo udzielający Ducha Świętego. Na początku nawet sądzono, że dopiero w bierzmowaniu zstępuje na człowieka Duch Święty. W Dziejach Apostolskich czytamy: „Kiedy Apostołowie w Jerozolimie dowiedzieli się, że Samaria przyjęła słowo Boże, wysłali do niej Piotra i Jana, którzy przyszli i modlili się za nich, aby mogli otrzymać Ducha Świętego. Bo na żadnego z nich jeszcze nie zstąpił. Byli jedynie ochrzczeni w imię Pana Jezusa. Wtedy więc kładli Apostołowie na nich ręce, a oni otrzymywali Ducha Świętego”. Tak sądził Kościół u początków swego istnienia, ale wkrótce zrozumiał, że już i w chrzcie świętym udzielany jest człowiekowi Duch Święty. Sam przecież zapowiadał strumienie wody, które popłyną z Jego wnętrza, a mówił to przecież „o Duchu, którego mieli otrzymać wierzący w Niego” (J 7, 39). Jednak odkrycie prawdy, że już od chrztu mamy Ducha Świętego, nie sprawiło, że Kościół przestał bierzmować. Bierzmuje, bo pragnie, by ludzkie serca otrzymały po raz kolejny dar Ducha Świętego. Równocześnie wierzymy, że Duch Święty przychodzi do nas podczas każdej Eucharystii i wtedy, gdy przyzywamy Go w naszych modlitwach. 

Podsumujmy zatem odpowiedź na pytanie drugie: jak rozpoznać dobro i zło? Odpowiedź: przyjąć przykazania Boże i realizować je jako wyraz miłości do Boga oraz dać się prowadzić Duchowi Świętemu, który jest Duchem Prawdy i Światłością sumień.

Pytanie trzecie: co czynić, gdy odczujemy wyrzuty sumienia, czyli rozumiemy, że nasze sumienie wcale nie jest czyste, do czego wzywał nas św. Piotr? Krótko odpowiadając powiemy: trzeba iść do spowiedzi świętej. Jednak sakrament pokuty to nie zwykła oczyszczalnia, to coś o wiele głębszego. Przywołajmy słowa z Listu do Hebrajczyków: „…o ile bardziej krew Chrystusa, który przez Ducha wiecznego złożył Bogu samego siebie jako nieskalaną ofiarę, oczyści wasze sumienia z martwych uczynków, abyście służyć mogli Bogu żywemu” (Hbr 9, 13-14). Przejmująca prawda: krew Jezusa przelana na krzyżu oczyszcza nasze sumienia. Św. Piotr tak wyraził tę prawdę w swoim liście: „Chrystus (…) raz jeden umarł za grzechy, sprawiedliwy za niesprawiedliwych, aby was do Boga przyprowadzić”. 

Nasze oczyszczenie dokona się wtedy, gdy pozwolimy, by drogocenna krew Jezusa dotknęła naszych sumień. A stanie się to wtedy, gdy będziemy przeżywać szczery i głęboki żal za grzechy. Św. Piotr, który właśnie wezwał nas, byśmy dbali o „czyste sumienia”, w pewnym momencie sam nie miał czystego sumienia. Miało to miejsce, gdy trzykrotnie zaparł się Jezusa. Kogut, który zapiał, obudził jego sumienie i Piotr gorzko zapłakał. Wzbudził głęboki żal i zrozumiał, że męka, która się rozpoczęła, została podjęta przez Jezusa także za jego – Piotra – grzechy. Przy każdej spowiedzi powinniśmy sobie uświadamiać, że to krew Jezusa oczyszcza nasze sumienia.

Tak, z czystym sumieniem łatwiej się żyje. Czujemy wtedy prawdziwą wolność i nie przeżywamy wtedy wewnętrznych lęków. Nie targają nami wyrzuty sumienia. W takim stanie łatwiej też będzie nam kiedyś umierać.