Komentarz do liturgii słowa

« » Maj 2023
N P W Ś C P S
30 1 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12 13
14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24 25 26 27
28 29 30 31 1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
  • Inny Kalendarz

Niedziela 28 maja 2023

ks. Antoni Bartoszek

Duch Święty w Kościele, czyli między hierarchią a charyzmatem

W Wieczerniku dokonało się dwukrotne przekazanie Ducha Świętego. Jeszcze przed swoją mękę podczas Ostatniej Wieczerzy Jezus, wygłaszając swoją mowę pożegnalną właśnie w Wieczerniku, zapowiedział uczniom posłanie Ducha Pocieszyciela. Obietnicy dotrzymał. Już w dniu zmartwychwstania przekazał im Ducha Świętego. Tak opowiada o tym Ewangelia św. Jana:  „A Jezus znowu rzekł do nich: Pokój wam! Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam. Po tych słowach tchnął na nich i powiedział im: Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane”. Apostołowie otrzymali dar Ducha, a wraz z nim władzę odpuszczania i zatrzymywania grzechów, a także rozeznawania w sprawach Kościoła. Wszystko działo się po cichu, dyskretnie.  

Po siedmiu tygodniach Duch Święty zstąpił na Apostołów po raz kolejny. Tak opowiadają o tym Dzieje Apostolskie: „Kiedy nadszedł dzień Pięćdziesiątnicy, znajdowali się wszyscy razem na tym samym miejscu. Nagle dał się słyszeć z nieba szum, jakby uderzenie gwałtownego wichru, i napełnił cały dom, w którym przebywali. Ukazały się im też języki jakby z ognia, które się rozdzielały, i na każdym z nich spoczął jeden. I wszyscy zostali napełnieni Duchem Świętym, i zaczęli mówić obcymi językami, tak jak im Duch pozwalał mówić”. Tym razem wszystko dokonało się głośno, wyraziście, publicznie: „Przebywali wtedy w Jeruzalem pobożni Żydzi ze wszystkich narodów pod słońcem. Kiedy więc powstał ów szum, zbiegli się tłumnie i zdumieli, bo każdy słyszał, jak tamci przemawiali w jego własnym języku”.

Św. Jan Paweł II tak przedstawia zależność między tymi dwoma wydarzeniami: „Wydarzenie Zielonych Świąt stanowi definitywne ujawnienie tego, co dokonało się w tymże samym Wieczerniku już w niedzielę wielkanocną. Chrystus zmartwychwstały przyszedł i «przyniósł» Apostołom Ducha Świętego. Dał im Go, mówiąc: «Weźmijcie Ducha Świętego!» To, co wówczas zostało dokonane w ukryciu Wieczernika «przy drzwiach zamkniętych» – to z kolei, w dniu Pięćdziesiątnicy, zostaje objawione na zewnątrz, wobec ludzi. Drzwi Wieczernika otwierają się i Apostołowie wychodzą do mieszkańców i pielgrzymów zgromadzonych w Jerozolimie z okazji święta, aby dawać świadectwo o Chrystusie w mocy Ducha Świętego”.

Kościół, który narodził się na krzyżu poprzez zawarcie Nowego Przymierza, przez przelanie Krwi Jezusa-Baranka, teraz objawia się światu. Od tej chwili Duch Święty wypełnia swoją obecnością Kościół, który jest Mistycznym Ciałem Chrystusa. Prawdę tę przekazuje nam św. Paweł: „Podobnie jak jedno jest ciało, choć składa się z wielu członków, a wszystkie członki ciała, mimo iż są liczne, stanowią jedno ciało, tak też jest i z Chrystusem. Wszyscyśmy bowiem w jednym Duchu zostali ochrzczeni, aby stanowić jedno Ciało: czy to Żydzi, czy Grecy, czy to niewolnicy, czy wolni. Wszyscy też zostaliśmy napojeni jednym Duchem”. O obecności Ducha Świętego poucza też Sobór Watykański II: „Duch mieszka w Kościele, a także w sercach wiernych, jak w świątyni (…); w nich przemawia i daje świadectwo przybrania za synów”. Żywotność Kościoła jest pobudzana poprzez dary, których udziela Duch Święty Kościołowi. Tak o różnorodności darów i sposobach działania Ducha Świętego pisze św. Paweł: „Różne są dary łaski, lecz ten sam Duch; różne też są rodzaje posługiwania, ale jeden Pan; różne są wreszcie działania, lecz ten sam Bóg, sprawca wszystkiego we wszystkich. Wszystkim zaś objawia się Duch dla wspólnego dobra”. Sobór dopowiada, mówiąc o Duchu Świętym: „Prowadząc Kościół do wszelkiej prawdy (…) i jednocząc we wspólnocie (…) i w posłudze, uposaża go w rozmaite dary hierarchiczne oraz charyzmatyczne i przy ich pomocy nim kieruje oraz owocami swoimi go przyozdabia”.

Wśród różnorodności darów Ducha Świętego można wskazać na dwie ich grupy: dary hierarchiczne oraz dary charyzmatyczne. Hierarchiczne dary Ducha to te związane z przekazywaniem Ducha Świętego w mocy sakramentu święceń. Apostołowie bowiem napełnieni Duchem Świętym w Wieczerniku przekazywali Go swoim następcom poprzez włożenie rąk. W ten sposób Ducha Świętego otrzymali biskupi następcy Apostołów. Biskupi przekazują Go swoim następcom, czyli kolejnym biskupom, a także swoim współpracownikom kapłanom-prezbiterom. Udzielają Go także w sakramencie bierzmowania. O hierarchicznym sposobie przekazywania Ducha Święte pisze św. Jan Paweł II: „Łaska Ducha Świętego bowiem, której Apostołowie udzielili przez włożenie rąk swym pomocnikom, jest w dalszym ciągu przekazywana w konsekracji biskupiej. Biskupi następnie w sakramencie kapłaństwa czynią uczestnikami tego duchowego daru świętych szafarzy i troszczą się o to, by przez sakrament bierzmowania zostali nią umocnieni wszyscy odrodzeni z wody i Ducha; w ten sposób, można powiedzieć, trwa w Kościele łaska Pięćdziesiątnicy”.

Równocześnie Duch Święty udziela swoich darów poza-sakramentalnie: w postaci darów szczególnych, czyli charyzmatów. Charyzmaty te ujawniają się w wielu miejscach Kościoła, czasem w sposób niespodziewany. Przejawem działania charyzmatów są różnego rodzaju wspólnoty. Są to nieraz wielowiekowe zgromadzenia zakonne, u początków których znaleźli się pełni Ducha Świętego założyciele. Znakiem działania Ducha Świętego są także współczesne ruchy kościelne, tworzone przez osoby, będące pod szczególnym wpływem Trzeciej Osoby Bożej.    

Aby Kościół zachował swoją tożsamość, a równocześnie wzrastał w duchowej sile i entuzjazmie wiary, potrzebna jest współpraca ludzi obdarzonych darami hierarchicznymi z osobami obdarowanymi charyzmatami. Czasem ujawniają się napięcia pomiędzy tymi osobami. Napięcia te czasem mogą być destrukcyjne. Destrukcja ta może postępować z dwóch powodów. Z jednej strony, obdarzone darami hierarchicznymi osoby (biskupi i kapłani – na mocy święceń, a także „zwykli wierni” – na mocy bierzmowania) mogą zasklepić się w swoich przekonaniach, zamykać się w swoich własnych ludzkich tradycjach, popaść w skostnienie i rutynę. To może prowadzić życie Kościoła do stagnacji, do zamknięcie się na wszelką nowość, do wyizolowania się ze współczesnego świata. Z drugiej strony, osoby obdarzone szczególnymi darami Ducha Świętego mogą tak daleko pójść za tym, co nowe, że doprowadzą do zerwania z żywą Tradycją Kościoła poprzez własną pychę i nieposłuszeństwo Kościołowi hierarchicznemu. Próbując doprowadzić Kościół do wyrwania się z izolacji i zamknięcia, nowe wspólnoty mogą same zamknąć się w swoim własnym gronie, generując wśród swoich członków myślenie sekciarskie. 

Kościół to spotkanie hierarchii z charyzmatami. Każda parafia powinna być miejscem takiego spotkania. Charyzmaty dają nową młodość, dają entuzjazm wiary. Hierarchia rozważnie rozeznaje, czy nowe wspólnoty idą drogą Kościoła, czy to, co objawia się pośród nich, jest faktycznie dziełem Ducha Świętego, czy też może być jedynie przejawem czysto ludzkich emocji i aspiracji. Jako kluczowe w tym rozeznawaniu są dwa kryteria. Pierwszym kryterium jest miłość, rozumiana jako miłość-agape, gotowa do poświęceń i ofiary, zgodnie ze słowami św. Pawła, który wskazując na nad-naturalne dary Ducha Świętego, za decydującą uznaje miłość-agape: „Gdybym mówił językami ludzi i aniołów, a miłości bym nie miał, stałbym się jak miedź brzęcząca albo cymbał brzmiący” (1 Kor 13, 1). Słowa te padają w samym środku tekstu o charyzmatach Ducha Świętego. Drugim kryterium jest posłuszeństwo Kościołowi hierarchicznemu, zgodnie ze słowami Pana Jezusa, skierowanymi do Apostołów: „Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam”, i do których to słów trzeba dodać wcześniej wypowiedziane słowa Jezusa, a także skierowane do Apostołów: „Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Kto przyjmuje tego, którego Ja poślę, Mnie przyjmuje. A kto Mnie przyjmuje, przyjmuje Tego, który Mnie posłał” (J 13, 20). I jeszcze jedne słowa są tu ważne: „Kto was słucha, Mnie słucha, a kto wami gardzi, Mną gardzi; lecz kto Mną gardzi, gardzi Tym, który Mnie posłał” (Łk 10, 16).  

W dniu zesłania Ducha Świętego módlmy się o taki właśnie Kościół: silny napełnioną Duchem Świętym hierarchią oraz młody entuzjazmem charyzmatyków, wzajemnie na siebie otwartych przez miłość i posłuszeństwo.

Dyskusja zakończona.

Ze względów bezpieczeństwa, kiedy korzystasz z możliwości napisania komentarza lub dodania intencji, w logach systemowych zapisuje się Twoje IP. Mają do niego dostęp wyłącznie uprawnieni administratorzy systemu. Administratorem Twoich danych jest Instytut Gość Media, z siedzibą w Katowicach 40-042, ul. Wita Stwosza 11. Szanujemy Twoje dane i chronimy je. Szczegółowe informacje na ten temat oraz i prawa, jakie Ci przysługują, opisaliśmy w Polityce prywatności.