Ikona w życiu, w wierze i w teologii Kościoła

o. prof. Tadeusz Dionizy Łukaszuk OSPPE

Ikona w życiu, w wierze i w teologii Kościoła

ISBN: 978-83-7580-001-2

wyd.: Wydawnictwo SALWATOR 2008

Przedmowa

Istnieje wiele powodów, skłaniających dzisiaj teologa, a także każdego wierzącego i myślącego człowieka, do zajęcia się kwestią świętych obrazów w Kościele. Nie sposób wyliczać ich wszystkich. Wystarczy wskazać na najważniejsze. Należy do nich zaliczyć sam fakt istnienia świętych obrazów i ich praktyczną rolę w religijnym życiu wiernych oraz ekumeniczne zbliżenie z prawosławiem, w którym święte ikony mają wyjątkowo wysoką pozycję.

Kościół zachodni łaciński nigdy nie wyrzekł się świętych obrazów ani nie odstąpił od okazywania im odpowiedniego kultu, chociaż niekiedy nie doceniał w pełni znaczenia dogmatu ikonologicznego. Nie da się zaprzeczyć, że w Kościele obrazy były i są, stanowiąc w wielu przypadkach przedmiot specjalnej czci, co dotyczy głównie obrazów cudownych lub słynących łaskami. Nasza polska ziemia szczyci się posiadaniem wielu takich obrazów. Kult tych świętych wizerunków — głównie maryjnych — doznał w ostatnich dziesięcioleciach znacznego ubogacenia tak pod względem intensywności, jak i formy. Wzmożona intensywność przejawiła się w masowych pielgrzymkach, licznych koronacjach, rozlicznych nabożeństwach sanktuaryjnych, a nową formę kultu można widzieć w praktyce peregrynacyjnej. Ten ostatni fakt postawił przed człowiekiem wierzącym i szukającym wyjaśnienia swojej wiary pytanie: czym jest święty obraz i jaka jest jego rola w budowaniu naszych kontaktów ze światem transcendentnym? Książka ta chce na to pytanie odpowiedzieć albo przynajmniej usiłuje podsunąć konieczne elementy dla takiej odpowiedzi.

Poszukiwanej odpowiedzi nie da się skonstruować — lub tylko przygotować — bez uwzględnienia Tradycji Kościoła niepodzielonego, przechowywanej pieczołowicie przez chrześcijan wschodnich, należących do Kościoła prawosławnego. Ekumeniczne zbliżenie z tym Kościołem pozwala nam dzisiaj skorzystać z jego bogactwa bez narażania na szwank własnej tożsamości. Wiadomo przecież, że na równi z prawosławnymi dziedziczymy dogmat ikonologiczny, przyjęty przez sobory starożytne. Jedynie w jego eksplikacji dzielą nas pewne różnice. O tych różnicach trzeba powiedzieć, że nie są one wcale konieczne, tak że ich wyrównanie nie przyniesie żadnej szkody wierze, a przeciwnie — może się przyczynić do jej poprawnego wyjaśnienia.

Książka oddawana do rąk Czytelników ma służyć pomocą w zrozumieniu świętych obrazów, czyli ikon, a tym samym w zbliżeniu myśli chrześcijańskiego Wschodu i Zachodu. Ten przyświecający jej cel tłumaczy wiele z układu książki i przeprowadzonych w niej rozważań. Łaskawej ocenie Czytelników pozostawiam sprawę, czy i na ile udało mi się rzeczywiście sprostać własnym zamierzeniom.

Tadeusz Łukaszuk

UWAGA! W wersji internetowej nie zachowano przypisów

opr. aw/aw